Έπειτα από μια πολύ εντατική και πολύμηνη
προσπάθεια ολοκληρώθηκε αισίως η εξάμηνη Κυπριακή Προεδρία του
Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι, λοιπόν, η κατάλληλη χρονική
στιγμή για να προβούμε σε έναν απολογισμό των ενεργειών και του έργου
μας.
Όπως γνωρίζετε, το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κλήθηκε να διαχειριστεί ένα μεγάλο εύρος θεμάτων, μεταξύ των οποίων θέματα γεωργίας, αλιείας και περιβάλλοντος. Κατά τη διάρκεια της εξάμηνης αυτής περιόδου το Υπουργείο μας προήδρευσε εννέα Συμβουλίων Υπουργών (έξι Συμβουλίων Γεωργίας και Αλιείας και τριών Συμβουλίων Περιβάλλοντος), συναντήσεων υψηλού επιπέδου που πραγματοποιήθηκαν επιτυχώς στην Κύπρο, 15 συναντήσεων της Ειδικής Επιτροπής Γεωργίας, καθώς και συνολικά 150 περίπου συναντήσεων Ομάδων Εργασίας στις Βρυξέλλες.
Κατά τη διάρκεια των συναντήσεων αυτών επιτεύχθηκε σημαντικότατη πρόοδος σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των διαφόρων θεμάτων και λήφθηκαν σημαντικές αποφάσεις και στους τρείς τομείς αρμοδιότητας του Υπουργείου μας.
Σε ό,τι αφορά τα θέματα γεωργίας λήφθηκαν αποφάσεις για βασικά ζητήματα και υπήρξαν σημαντικές επιτυχίες όπως η έγκαιρη ολοκλήρωση του Κανονισμού για τη στήριξη στους αμπελοκαλλιεργητές και του μεταβατικού Κανονισμού για τις άμεσες πληρωμές για το έτος 2013. Να αναφέρω, επίσης, την ολοκλήρωση του πακέτου ποιότητας καθώς και την ολοκλήρωση των Κανονισμών για τις «Ιδιαίτερα απόκεντρες περιφέρειες» και τα «Μικρά νησιά του Αιγαίου Πελάγους».
Στον τομέα της φυτοϋγείας η Κυπριακή Προεδρία κατάφερε να ολοκληρώσει τις συζητήσεις και να επιτύχει δύο σημαντικές αποφάσεις. Η πρώτη αφορά την ισοδυναμία του δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού και η δεύτερη την ισοδυναμία των σπόρων προς σπορά.
Η Κυπριακή Προεδρία ανέλαβε τη μεγάλη ευθύνη να προωθήσει περαιτέρω τις συζητήσεις για τη νέα αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Θέσαμε λοιπόν ως πρώτιστη και βασικότερη προτεραιότητά μας την επίτευξη της μέγιστης δυνατής προόδου στις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Ενεργώντας προς αυτή την κατεύθυνση, ετοιμάσαμε και θέσαμε σε εφαρμογή ένα εντατικό χρονοδιάγραμμα συζητήσεων σε όλα τα επίπεδα.
Πρέπει να τονίσω ότι επιτεύχθηκε σημαντικότατη πρόοδος και στους τέσσερις βασικούς Κανονισμούς της νέας ΚΑΠ. Στο τελευταίο Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας επί Κυπριακής Προεδρίας, που πραγματοποιήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου, είχα την ευκαιρία να παρουσιάσω στους συναδέλφους μου αναλυτική έκθεση προόδου με τα αποτελέσματα των ενεργειών μας και την πρόοδο που έχουμε επιτελέσει σε κάθε έναν από τους τέσσερις βασικούς κανονισμούς της ΚΑΠ: τον Κανονισμό για τις Άμεσες Πληρωμές, τον Κανονισμό για την Ενιαία Κοινή Οργάνωση Αγοράς, τον Κανονισμό για την Αγροτική Ανάπτυξη και τον Οριζόντιο Κανονισμό.
Να μου επιτρέψετε να αναφέρω επιγραμματικά ορισμένα από τα βασικά θέματα που προωθήσαμε ως Προεδρία. Για τον Κανονισμό Άμεσων Πληρωμών υποβάλαμε τροποποιήσεις σχετικά με το καθεστώς βασικής ενίσχυσης, την εσωτερική σύγκλιση, τον οικολογικό προσανατολισμό και τη λειτουργία των καθεστώτων για τους γεωργούς νεαρής ηλικίας και τους μικροκαλλιεργητές. Σχετικά με τον Κανονισμό της Ενιαίας Κοινής Οργάνωσης Αγοράς, υποβάλαμε προτάσεις για την ταξινόμηση των σφαγίων και τον ορισμό των βοοειδών, τα έκτακτα μέτρα και την ύπαρξη δεσπόζουσας θέσης στην αγορά από οργανώσεις παραγωγών. Σχετικά με τον Κανονισμό Αγροτικής Ανάπτυξης υποβλήθηκαν από την Προεδρία προτάσεις σχετικά με τη δασοκομία, τη διαχείριση κινδύνου, τις επενδύσεις στις αρδεύσεις και τις περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Τέλος, σε ό,τι αφορά τον Οριζόντιο Κανονισμό υποβλήθηκαν προτάσεις για τη διαπίστευση των οργανισμών πληρωμών, τους επιτόπιους ελέγχους, την εκκαθάριση λογαριασμών και τις κυρώσεις.
Για όλα αυτά τα επιμέρους ζητήματα, αλλά και για πολλά άλλα, πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις τόσο στα Συμβούλια Υπουργών και την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας όσο και στο επίπεδο των Ομάδων Εργασίας. Παραδώσαμε, λοιπόν, στην επόμενη Προεδρία, την Ιρλανδική, μια πολύ προχωρημένη εργασία έτσι ώστε μόλις συμφωνηθεί το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο να προχωρήσει άμεσα και στην οριστικοποίηση της νέας ΚΑΠ.
Για τα θέματα αλιείας υπήρξαν εξίσου πολλά και σημαντικά αποτελέσματα. Θα αναφερθώ κατ΄αρχάς στην επίτευξη μερικής γενικής προσέγγισης στην Πρόταση Κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, στο Συμβούλιο Οκτωβρίου, ολοκληρώνοντας έτσι τη συζήτηση στο Συμβούλιο για το πακέτο Κανονισμών που συναποτελούν τη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Η Συμφωνία για το Ταμείο Αλιείας συμπεριλαμβάνει όλα τα μέτρα και τις δράσεις που απαιτούνται για μια πετυχημένη αναδιαμορφωμένη νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ). Με τον τρόπο αυτό οι ανάγκες για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής καλύπτονται αφού έχουν συμπεριληφθεί μέτρα και δράσεις για την καινοτομία, στήριξη των παράκτιων και αλιευτικών περιοχών και κίνητρα για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Στο Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, οι Υπουργοί κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για τις τρεις Προτάσεις Κανονισμού του Συμβουλίου περί καθορισμού για το 2013 των αλιευτικών δυνατοτήτων των σκαφών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ορισμένα αποθέματα ιχθύων εσωτερικών υδάτων στον Ατλαντικό και τη Βόρεια Θάλασσα και τα διεθνή ύδατα τα οποία είναι υπό τη διαχείριση Περιφερειακών Οργανώσεων Διαχείρισης Αλιείας, καθώς και για τις αλιευτικές δυνατότητες στον Εύξεινο Πόντο. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας το Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία για ακόμη τρεις προτάσεις που αφορούν ποσοστώσεις και αλιευτικές δυνατότητες.
Αυτοί ήταν οι δύο βασικοί μας στόχοι που θέσαμε εξαρχής για τα θέματα αλιείας (Ταμείο Αλιείας και αλιευτικές δυνατότητες) και οι οποίοι επιτεύχθηκαν πλήρως. Πέραν όμως των βασικών στόχων και επιδιώξεων, έχει επιτευχθεί συμφωνία και σημαντική πρόοδος σε πολλά άλλα θέματα και Προτάσεις Κανονισμών.
Επιγραμματικά να αναφερθώ σε ορισμένα όπως στη συμφωνία του Συμβούλιου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις Προτάσεις Κανονισμών για την πρόσβαση στα χωρικά ύδατα των κρατών μελών, τα τεχνικά μέτρα για τον Ατλαντικό και τον Κανονισμό για τη λήψη μέτρων κατά τρίτων χωρών που ασκούν μη βιώσιμη αλιεία. Επίσης, κατά τη διάρκεια της Προεδρίας μας ανανεώθηκαν και προωθήθηκαν αλιευτικές συμφωνίες με επτά τρίτες χώρες στα ύδατα των οποίων η ΕΕ ασκεί σημαντική αλιευτική δραστηριότητα. Τέλος, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2012 η ΕΕ έλαβε μέρος σε 17 συναντήσεις Περιφερειακών Οργανώσεων Αλιείας και άλλων διεθνών οργανισμών, για τις οποίες πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις τόσο στα Συμβούλια Υπουργών όσο και στο επίπεδο των Ομάδων Εργασίας ώστε να υπάρξει κοινή θέση της ΕΕ.
Σε ό,τι αφορά τα θέματα περιβάλλοντος, η Κυπριακή Προεδρία έδωσε ιδιαίτερη σημασία όχι μόνο γιατί αυτά αποτελούν βασικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και γιατί επηρεάζουν καθοριστικά την υγεία μας, την ποιότητα της ζωής μας και το μέλλον των παιδιών μας. Και στον τομέα αυτό συμβάλαμε, πιστεύω, στην περαιτέρω ενίσχυση της πορείας της Ένωσης προς την αειφορία με μια σειρά από αποφάσεις που λήφθηκαν, ενέργειες που δρομολογήθηκαν και διαδικασίες που προχώρησαν.
Με βάση το Εξαμηνιαίο μας Πρόγραμμα, ο απολογισμός μας είναι πολύ θετικός. Μεταξύ των πολλών που έγιναν στον σημαντικό αυτό τομέα, σταχυολογώ τα ακόλουθα:
• Θεωρώ ως πολύ σημαντική την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, πρώτα μεταξύ των κρατών μελών και στη συνέχεια με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, για δυο νέα νομοθετήματα που βελτιώνουν την κοινοτική πολιτική στο θέμα της αντιμετώπισης του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Αναφέρομαι στη συμφωνία για τον Κανονισμό για την αναθεώρηση του μηχανισμού παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ώστε, μεταξύ άλλων, να αντικατοπτρίζει τις μέχρι τώρα εμπειρίες. Επίσης, στη συμφωνία για την Οδηγία για τις εκπομπές και απορροφήσεις αερίων από τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοκομία, που θα επιτρέψει την ανάπτυξη πολιτικής για την πλήρη ένταξη του τομέα αυτού στις δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Για το ίδιο θέμα, δηλαδή αυτό της κλιματικής αλλαγής, η Κύπρος αντιμετώπισε με επιτυχία τη μεγάλη πρόκληση να διασφαλίσει τον συντονισμό των θέσεων των κρατών μελών και να ηγηθεί, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαπραγματεύσεις κατά την παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα στην Ντόχα του Κατάρ. Στα θετικά τοποθετώ, επίσης, τη διαπραγμάτευση που προηγήθηκε και την έγκριση Συμπερασμάτων του Συμβουλίου με τις θέσεις της Ένωσης στη Διάσκεψη, καθώς και τη μεταγενέστερη κοινή διαπίστωση ότι στην Ντόχα υιοθετήθηκαν όλοι οι βασικοί μας στόχοι.
• Επιτεύχθηκε επίσης πλήρως ο στόχος της υιοθέτησης του Σχεδίου για τη Διαφύλαξη των Υδάτινων Πόρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την έγκριση Συμπερασμάτων από το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, στις 17 Δεκεμβρίου, και αφού προηγήθηκε διάλογος στο Άτυπο Συμβούλιο και σε συνέδριο που έγιναν στη Λευκωσία.
• Τα αποτελέσματα της Διάσκεψης του Ρίο για την αειφόρο ανάπτυξη απασχόλησαν εκτεταμένα την Κυπριακή Προεδρία και τα διάφορα σώματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρά τον αρχικό σκεπτικισμό αρκετών, έγινε κατορθωτό να διαμορφωθούν και υιοθετηθούν Συμπεράσματα από το Συμβούλιο για την περαιτέρω εξειδίκευση των επιδιώξεων και προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο ανάπτυξη και την πράσινη οικονομία.
• Για το τελευταίο θέμα, μια σημαντική πρωτοβουλία με μακροπρόθεσμες προοπτικές ήταν η συζήτηση πολιτικής που έγινε στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος του Δεκεμβρίου, με τελική κατάληξη τη διαμόρφωση σχετικών εισηγήσεων πολιτικής προς το επόμενο Συμβούλιο Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων, τον ερχόμενο Μάρτιο, με στόχο το «πρασίνισμα» του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Στο εξαιρετικά σημαντικό θέμα της βιολογικής ποικιλότητας, η Κυπριακή Προεδρία διασφάλισε την ουσιαστική εκπροσώπηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαπραγματεύσεις κατά την παγκόσμια Διάσκεψη για τη Βιολογική Ποικιλότητα που έγινε τον Οκτώβριο στην Ινδία.
• Η Προεδρία προώθησε επίσης αρκετά την πρόταση Οδηγίας για τη διάλυση των πλοίων σε περιβαλλοντικά ενδεδειγμένες εγκαταστάσεις. Στο Συμβούλιο του Οκτωβρίου έγινε συζήτηση προσανατολισμού, παραδώσαμε δε στην Ιρλανδική Προεδρία αναπροσαρμοσμένο κείμενο για περαιτέρω προώθηση.
• Εξέχουσα θέση στις εργασίες της Προεδρίας δόθηκε στην πρόταση για τον νέο Κανονισμό LIFE που αφορά το κύριο χρηματοδοτικό μέσο για προγράμματα στον τομέα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής. Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη, έγιναν πολύ δύσκολοι διαπραγματευτικοί τρίλογοι με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παρόλο που δεν ολοκληρώθηκε η όλη διαδικασία, η εκτίμηση είναι ότι, ως αποτέλεσμα των τριλόγων, το θέμα έφτασε σε σημείο στο οποίο να είναι δυνατή η επίτευξη συμφωνίας μέσα στο 2013.
• Στα θέματα που αφορούσαν τις ουσίες στα νερά και το κάδμιο στις μπαταρίες έγινε σημαντική πρόοδος με συζητήσεις στην Ομάδα Εργασίας, τη διασφάλιση σε μεγάλο βαθμό συναίνεσης μεταξύ των κρατών μελών και την ετοιμασία συμβιβαστικών προτάσεων και νέων κειμένων. Αυτό επέτρεψε στην Ιρλανδική Προεδρία να θέσει ως στόχο της την επίτευξη συμφωνιών με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κάτι που δεν ήταν εφικτό κατά τη δική μας Προεδρία λόγω των διαφορετικών χρονοδιαγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εξέτασή τους και τη διεξαγωγή ψηφοφορίας.
• Άρχισε, τέλος, ο διάλογος σε πολιτικό επίπεδο για το 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον με συζήτηση στο Συμβούλιο Υπουργών και σε τεχνικό επίπεδο για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον.
Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι η Κύπρος συνέβαλε θετικά στη διαχρονική, εξελικτική, συλλογική προσπάθεια για τη διαμόρφωση ενός αειφόρου και περιβαλλοντικά συνετού μέλλοντος για την Ευρώπη.
Ως Προεδρεύουσα χώρα θέσαμε εξαρχής ως βασικό στόχο να διαδραματίσουμε ρόλο εποικοδομητικό, επικεντρωμένοι στην ουσία των θεμάτων και επιδιώκοντας την ευρύτερη δυνατή συναντίληψη μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος αλλά και ολόκληρος ο κρατικός μηχανισμός γενικότερα φάνηκαν, θεωρώ, αντάξιοι της μεγάλης αυτής πρόκλησης.
Πρέπει ωστόσο να τονίσω ότι η προσπάθεια αυτή ήταν κοινή και η συνεισφορά των πολιτών ήταν εξίσου σημαντική δείχνοντας στην πράξη την έννοια της κυπριακής φιλοξενίας. Όπως ήδη ανέφερα, πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο 16 συναντήσεις οι οποίες στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία λόγω της θετικής αντιμετώπισης της όλης προσπάθειας από το σύνολο της κυπριακής κοινωνίας. Η Κυπριακή Προεδρία ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να αναδείξουμε τον πολιτισμό και την ιστορία του τόπου μας, κάτι το οποίο πετύχαμε.
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσοι εργάστηκαν σκληρά εντός του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος για την επιτυχή άσκηση της Κυπριακής Προεδρίας, αρχίζοντας από τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου κα Αίγλη Παντελάκη, τους Διευθυντές των εμπλεκομένων Τμημάτων του Υπουργείου, την ομάδα του Υπουργείου μας στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς και όλο το προσωπικό του Υπουργείου που συμμετείχε σε αυτή την προσπάθεια σε μικρό ή μεγάλο βαθμό.
Σημαντική συμβολή στην επίτευξη όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω είχε ο εξαιρετικός και καθόλα άψογος συντονισμός από τον Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων Πρέσβη κ. Ανδρέα Μαυρογιάννη. Η συμβολή του ήταν καθοριστική και δικαιωματικά του ανήκει το μεγαλύτερο μερίδιο για την επιτυχή άσκηση της πρώτης Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα ήθελα και δημοσίως να του εκφράσω τις θερμότερές μου ευχαριστίες για την εξαίρετη συνεργασία που είχαμε κατά τη διάρκεια της Προεδρίας αλλά και κατά την προετοιμασία της. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τη Γραμματεία της Κυπριακής Προεδρίας για την αγαστή συνεργασία που είχαμε σε όλα τα επίπεδα. Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου και στους εκπροσώπους του Τύπου, τους αγαπητούς φίλους δημοσιογράφους για την κάλυψη των δραστηριοτήτων του Υπουργείου μας στο πλαίσιο της άσκησης της Κυπριακής Προεδρίας.
