20/12/12

Εξερευνώντας την κρίση μέσω της τέχνης

20.12.2012
Μέσα στα πλαίσια της Κυπριακής Προεδρίας, η έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο: «Terra Mediterranea – In Crisis» παρουσιάζει μια δυναμική ομάδα καλλιτεχνών από την Κύπρο και τη γύρω περιοχή και χρησιμοποιεί τη δουλειά τους για να εξετάσει με λεπτομέρεια και να αντικατοπτρίσει τη φύση και την εκδήλωση της κρίσης.  Με ένα κυρίως «μεσογειακό» φακό, τόσο από την πολιτική όσο και από την καλλιτεχνική άποψη, οι 41 συμμετέχοντες καλλιτέχνες προκαλούν, ιντριγκάρουν και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και σοκάρουν, σε μια έκθεση που προσπαθεί να εξερευνήσει το διεθνές κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Η έκθεση, η οποία πραγματοποιείται στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών της Λευκωσίας, άνοιξε τον περασμένο Ιούλη και θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι το καλοκαίρι του 2013.
Το «Terra Mediterranea – In Crisis» είναι ένα εικαστικό πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης, το οποίο πραγματοποιείται καθόλη τη διάρκεια των έξι μηνών της Κυπριακής Προεδρίας και θα συνεχίσει μέχρι τις 21 του Ιούλη του 2013. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δύο εικαστικές εκθέσεις, οι οποίες θα συνοδεύονται από διάφορες εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές δραστηριότητες. Τη διοργάνωσή του ανέλαβε από κοινού το Δημοτικό Κέντρο Τέχνων Λευκωσίας και το Ίδρυμα Πιερίδη ενώ τελεί υπό την αιγίδα της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Στο πρόγραμμα εντάσσονται, επίσης, μια ειδική έκδοση του περιοδικού «The Cyprus Dossier», μια σειρά από μηνιαίες κοινωνικές και γαστρονομικές εκδηλώσεις καθώς και διάφορες παρεμβάσεις σε δημόσιους χώρους.

Ανιχνεύωντας, διερευνώντας και παρουσιάζοντας

Το επίκεντρο του προγράμματος είναι η εικαστική έκθεση «In Crisis» , την επιμέλεια της οποίας έχει ο κ. Γιάννης Τουμαζής.
«Η έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών της Λευκωσίας στοχεύει στην ανίχνευση, στη διερεύνηση και στην παρουσίαση του τρόπου που διάφοροι σύγχρονοι καλλιτέχνες προσεγγίζουν τη διεθνή κρίση των ημερών μας σε οικονομικό, πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό αλλά και βαθιά υπαρξιακό επίπεδο», αναφέρει ο κ. Τουμαζής.
Αν ένας επισκέπτης παρατηρήσει από έξω το κτίριο του πρώην σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην παλιά Λευκωσία, στο οποίο στεγάζεται η έκθεση, σίγουρα δεν θα μπορέσει να υποψιαστεί τι πρόκειται να αντικρίσει όταν μπεί μέσα.
Ενώ, λοιπόν, ένας συνδυασμός από ήχους, οι οποίοι προκαλούνται από τις διαδραστικές εγκαταστάσεις και τις προβολές βίντεο, διαπερνούν τους τοίχους του κτιρίου, το ευρύ φάσμα και ο μαγευτικός χαρακτήρας των εκθεμάτων γίνεται αντιληπτός μόνο όταν κάποιος περάσει λίγη ώρα μέσα στην έκθεση.

Ποικιλία εκθεμάτων

Μόνο και μόνο η ποικιλία των εκθεμάτων είναι από μόνη της εντυπωσιακή – μια σειρά από διαφορετικές εγκαταστάσεις, τόσο οπτικοακουστικές όσο και μικτής τεχνικής, διάφορα βιντεογραφημένα στιγμιότυπα, ψηφιακά slideshows και άλλα.
Πάνω σε ένα τοίχο που βρίσκεται δεξιά της κύριας εισόδου προβάλλεται μια ενδιαφέρουσα οπτική εικόνα μιας διαφανούς μπάλας, στην οποία φαίνονται τρείς φιγούρες που κρατούν χέρια και προσπαθούν να τρέξουν μακριά. Η μπάλα, η οποία ισορροπεί πάνω σε μια ψηφιακή σανίδα που αιωρείται στην κορυφή μιας μίνι πυραμίδας δίνει την εντύπωση ότι θα πέσει από τη ξύλινη σανίδα, κάτι όμως που δε συμβαίνει ποτέ.
Λίγο πιο κάτω, ένας «κήπος» από παλιές και μουχλιασμένες πίττες οδηγεί σε ένα τοίχο, όπου βρίσκονται ζωγραφισμένες πολλές και διαφορετικές φιγούρες, κυρίως γυναικείες, οι οποίες φοράνε θρησκευτικά και παραδοσιακά φορέματα παραπέμποντας έτσι σε μεσογειακά στερεότυπα.
Σε μια ακόμη από τις πολλές αίθουσες της έκθεσης, στο επιβλητικό αυτό οικοδόμημα του Κέντρου Τεχνών, μια αρκετά μυστηριώδη αίσθηση αφήνει ένα κατάμαυρο φουσκωτό κάστρο. Σε άλλα σημεία, εικόνες από υπάρχουσες εκκλησίες της Κύπρου τοποθετημένες επιβλητικά πάνω στο φεγγάρι προσφέρουν ένα κωμικό και ειρωνικό συνειρμό.

Προοπτική για τροφοδότηση κριτικής σκέψης

Σύμφωνα με τον κ. Τουμαζή, η έκθεση πραγματεύεται την έννοια της κρίσης με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
«Οι καλλιτέχνες έχουν την ευκαιρία να συνοψίσουν, να εξετάσουν με λεπτομέρεια και να εκπροσωπήσουν συμβολικά τις πολύπλοκες κοινωνικές και ιστορικές διαδικασίες που περνούμε. Με το κριτικό τους μάτι, καταγράφουν αυτές τις ταραχώδεις μέρες,  τόσο από την πολιτική όσο και από την καλλιτεχνική άποψη» σημειώνει.
Ο κ. Τουμαζής πιστεύει, τέλος, ότι ο θετικός αντίκτυπος που τέτοιου είδους καλλιτεχνικά δρώμενα και εκθέσεις έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν δεν πρέπει να υποτιμάται μέσα στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης.
«Μπορεί η τέχνη και ο πολιτισμός να μη μπορούν να μας βγάλουν από την κρίση, σίγουρα όμως έχουν τη δυνατότητα να τροφοδοτήσουν την κριτική σκέψη, να ευαισθητοποιήσουν ανατρεπτικά τον θεατή και να ενεργοποιήσουν μια δυναμική αντίδραση τόσο σε τοπικές όσο και διεθνείς κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές ανωμαλίες», καταλήγει.