Με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζω το σημερινό Φόρουμ στο Ραμπάτ και ευχαριστώ θερμά τη Γραμματεία της Χάρτας Ενέργειας και την Κυβέρνηση του Μαρόκο για την οργάνωση και την πρόσκληση.
Ως Προεδρία του Συμβουλίου Ενέργειας της ΕΕ
μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα οι ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή της
Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής, δεδομένου μάλιστα ότι
καθίστανται σήμερα ακόμη πιο ζωτικής σημασίας για τα ενεργειακά
συμφέροντα της ΕΕ.
Ως Κύπριοι είμαστε πάντοτε στο πλευρό των
χωρών με τις οποίες μοιραζόμαστε κοινά πολιτιστικά και κλιματικά
στοιχεία και, φυσικά, την πολύτιμη λεκάνη της Μεσογείου.
Το σημερινό Φόρουμ αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία, δεδομένου ότι συγκεντρώνει τόσους πολλούς αξιόλογους επιστήμονες
, ενδιαφερόμενους φορείς και πολιτικούς, για την ανταλλαγή απόψεων τόσο
αναφορικά με την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τη
δημιουργία μιας ανταγωνιστικής και ολοκληρωμένης ενεργειακής αγοράς στην
περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής όσο και για την προστιθέμενη αξία που η Συνθήκης της Χάρτας Ενέργειας μπορεί να προσφέρει σε αυτή τη σημαντική διαδικασία.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία καταδεικνύει τη
σαφή πρόθεση για περαιτέρω ενίσχυση των καλών σχέσεων με τις χώρες της
περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής και ενθαρρύνει τις
αναγκαίες ενεργειακές επενδύσεις.
Η ΕΕ και οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της
Βορείου Αφρικής βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες με μια τεράστια
ενεργειακή πρόκληση: Τη διαχείριση της συνεχώς αυξανόμενης ενεργειακής
ζήτησης και την παράλληλη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για
καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για ένα πραγματικά
δύσκολο εγχείρημα.
Σύμφωνα με τα σενάρια που αναλύθηκαν στο
πλαίσιο του Ενεργειακού Χάρτη Πορείας 2050, οι τιμές του ηλεκτρισμού θα
αυξάνονται μέχρι το 2030, αλλά αναμένεται αργότερα να μειωθούν. Το
κόστος των συνδεόμενων με την ενέργεια δαπανών θα μπορούσε να ανέλθει
μέχρι το 15% του εισοδήματος ενός νοικοκυριού το 2030 και το 2050,
συμπεριλαμβανομένου του κόστους κεφαλαίου και του κόστους καυσίμων για
τις μεταφορές.
Ωστόσο, η περιοχή της
Μέσης
Ανατολής και της Βορείου Αφρικής έχει περίπου το 57% των αποδεδειγμένων
αποθεμάτων πετρελαίου στον κόσμο, καθώς και το 41% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Επίσης, είναι προικισμένη με μοναδικές προοπτικές αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας.
Τα χαρακτηριστικά αυτά προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για τη δημιουργία
ενός πραγματικά ανώτερου ενεργειακού μίγματος. Για παράδειγμα, οι χώρες
της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής έχουν τεράστιο συγκριτικό
πλεονέκτημα όσον αφορά στις τεχνολογίες CSP (Concentrating Solar Power)
λόγω των κλιματολογικών συνθηκών, της γειτνίασης με πρωτεύουσες αγορές
πράσινης ενέργειας και της εύκολης πρόσβασης σε χρηματοδότηση με
ευνοϊκούς όρους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Έχει αποδειχθεί ότι η παραγωγή καθαρής
ενέργειας στις ερήμους της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής μπορεί
να παρέχει στην ευρύτερη περιοχή αρκετή ενέργεια για την αφαλάτωση
θαλασσινού νερού προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επείγουσες ανάγκες
τόσο σε πόσιμο νερό όσο και για άρδευση
.
Επιπλέον, η ισχύς της ερήμου μπορεί να καλύψει περίπου τα δύο τρίτα της
ολοένα αυξανόμενης ενεργειακής ζήτησης στην περιοχή, αφήνοντας
παράλληλα και περιθώριο για την εξαγωγή ενέργειας στην Ευρώπη. Μια καλή
πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση είναι το πρόγραμμα DESERTEC,
το οποίο αφορά έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την παραγωγή ενέργειας
και πόσιμου ύδατος, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην ενεργειακή
ασφάλεια, στην προστασία του κλίματος, στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη
και, τέλος, στη διεθνή συνεργασία.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ πολλές
χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής έχουν κοντά στο 100%
πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια, εκτιμάται ότι περίπου 28 εκατομμύρια
άνθρωποι εξακολουθούν να στερούνται την πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια,
ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές, καθώς και ότι περίπου 8 εκατομμύρια
άνθρωποι βασίζονται στην παραδοσιακή βιομάζα για όλες τις ενεργειακές
τους ανάγκες.
Επιπρόσθετα, οι χώρες της περιοχής καλούνται
σήμερα να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ερημοποίησης, της
κλιματικής αλλαγής και της πρόσβασης σε πόσιμο νερό
, παράλληλα
με τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις και την πολιτική αστάθεια σε
ορισμένες περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βορείου Αφρικής.
Επί του παρόντος, οι συνθήκες που
δημιουργήθηκαν λόγω της παγκόσμιας οικονομικής και ενεργειακής κρίσης
αλλά και ως αποτέλεσμα των παγκόσμιων πολιτικών εξελίξεων, οδηγούν στη
σαφή ανάγκη για παγκόσμια διακυβέρνηση ενέργειας. Η Συνθήκη της Χάρτας
Ενέργειας θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα εργαλείο παγκόσμιας
διακυβέρνησης ενέργειας, μέσω της προώθησης κοινών κανόνων για την
παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια. Ο δρόμος για την Παγκόσμια Διακυβέρνηση
Ενέργειας διέρχεται μέσω της συνεργασίας των χωρών εξαγωγής, εισαγωγής
και διαμετακόμισης ενέργειας, εντός ενός κοινά συμφωνημένου νομικού και
κανονιστικού πλαισίου, ιδιαίτερα στους τομείς του διεθνούς εμπορίου, των
επενδύσεων, της διασυνοριακής μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της
ενεργειακής απόδοσης.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να συγχαρώ την
Κυβέρνηση του Βασιλείου του Μαρόκο για το γεγονός ότι τα τελευταία
χρόνια έχει αναθεωρήσει συνολικά την πολιτική της για την ενέργεια και
για την αειφόρο ανάπτυξη, όπως αποδεικνύεται έμπρακτα και με την έναρξη
υλοποίησης του ηλιακού έργου ισχύος 500
MW στο Ourzazate. Πρόκειται για το πρώτο μεγάλης κλίμακας ηλιακό θερμικό (CSP) έργο στη νότια Μεσόγειο και το μεγαλύτερο μέχρι στιγμής στον κόσμο, το οποίο υλοποιείται με την στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και μαροκινών και διεθνών οργανισμών.
Κυρίες και κύριοι,
Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η Κυπριακή
Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ έχει θέσει ως κύρια προτεραιότητά της την
επίτευξη συμφωνίας επί του προτεινόμενου Κανονισμού για τις
Διευρωπαϊκές Ενεργειακές Υποδομές. Όσον αφορά στη δημιουργία ενός νέου
νομικού και κανονιστικού πλαισίου για την ενεργειακή συνεργασία σε όλη
τη Μεσόγειο, η Κυπριακή Προεδρία υποστηρίζει τα συμπεράσματα του
Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2011 σχετικά με την ενίσχυση της
εξωτερικής διάστασης της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και την υποβολή
πρότασης προς τους εταίρους για τη δημιουργία μιας περιφερειακής
ενεργειακής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Νότιας Μεσογείου που αρχικά θα
επικεντρωθεί στην ηλεκτρική ενέργεια και την ανάπτυξη της αγοράς για τις
ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2020.
Μερικά κράτη μέλη και περιοχές στην Ευρώπη,
όπως η Κύπρος, συνεχίζουν να παραμένουν απομονωμένα από τα διευρωπαϊκά
δίκτυα και, κατά συνέπεια, αντιμετωπίζουν τεχνικούς περιορισμούς, ιδίως
για τη διείσδυση της ανανεώσιμης ενέργειας στα εθνικά δίκτυα
ηλεκτρισμού. Παράλληλα, όλα τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να
ενισχύσουν το ενεργειακό τους μίγμα, ιδιαίτερα με την εκμετάλλευση των
κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική τους Ζώνη, με
τη μεταφορά συμβατικού ή μη συμβατικού φυσικού αερίου σε άλλα κράτη της
ΕΕ ή τρίτες χώρες και, τέλος, με την εισαγωγή ή εξαγωγή ηλεκτρικής
ενέργειας μέσω διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι σημερινές προσπάθειες και οι δράσεις που
αναλαμβάνονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις νέες
ενεργειακές διαδρομές δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη αγωγών πετρελαίου
ή/και αγωγών φυσικού αερίου από την Κεντρική Ασία και την Κασπία Θάλασσα
προς την Ευρώπη, αναγνωρίζοντας τα δυνητικά οφέλη για την ΕΕ από
τέτοιου είδους έργα. Αναμφίβολα οι πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων
ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Κύπρο και στη λεκάνη της Λεβαντίνης
δημιουργούν νέες ευκαιρίες και δίνουν νέα ώθηση στον ρόλο της ανατολικής
Μεσογείου στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη
. Ειδικότερα,
μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προσφορά ενός επιπρόσθετου διαδρόμου
για την προμήθεια φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, συμβάλλοντας
παράλληλα και στη διαφοροποίηση των πηγών ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ.
Σε αναγνώριση αυτού του γεγονότος,
η Κύπρος σκοπεύει να αξιοποιήσει αυτές τις νέες ευκαιρίες που έχουν
δημιουργηθεί, ούτως ώστε ο Διάδρομος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου να
εξελιχθεί σε έναν επιπρόσθετο και αξιόπιστο προμηθευτή ενέργειας για την
Ευρώπη.
Καταλήγοντας, θα ήθελα με την ευκαιρία του
σημερινού Φόρουμ να σας προσκαλέσω, ως αρμόδιος Υπουργός της Κύπρου για
θέματα τουρισμού, να επισκεφθείτε το νησί της Αφροδίτης και να ζήσετε τη
ζεστή κυπριακή φιλοξενία.
Σας ευχαριστώ και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του σημερινού φόρουμ
. |
|
