Με την ευκαιρία της 1ης Οκτωβρίου, η οποία από το 1990 έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως Διεθνής Μέρα για την Τρίτη Ηλικία, αποτείνω φόρο τιμής στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Τα θέματα που τους απασχολούν συνεχίζουν να είναι ψηλά στις προτεραιότητες της κυβερνητικής κοινωνικής πολιτικής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση , αναγνωρίζοντας τη σημαντική προσφορά της τρίτης ηλικίας, αποφάσισε την ανακήρυξη του έτους 2012 ως Ευρωπαϊκού Έτους Ενεργού Γήρανσης και Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών, γεγονός το οποίο αποτελεί σημαντική ευκαιρία για ευαισθητοποίηση στα θέματα των δημογραφικών προκλήσεων, του ρόλου που οι ηλικιωμένοι διαδραματίζουν στην κοινωνία μας αλλά και στα θέματα που αφορούν τις σχέσεις ανάμεσα στις γενιές.
Η ενεργός γήρανση ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η διαδικασία της βελτιστοποίησης των ευκαιριών για υγεία, κοινωνική συμμετοχή και ασφάλεια προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής καθώς οι άνθρωποι γηράσκουν. Η ενεργός γήρανση βασίζεται στη φιλοσοφία της αξιοποίησης των δυνατοτήτων των ανθρώπων σε όλα τα στάδια ζωής τους με σκοπό την ευημερία και τη συμμετοχή στην κοινωνία, ενώ παράλληλα προϋποθέτει την παροχή επαρκούς προστασίας ασφάλειας και στήριξης, όταν χρειάζεται.
Ενεργός γήρανση σημαίνει το άτομο να μεγαλώνει με καλή υγεία και ως ισότιμο μέλος της κοινωνίας, πιο ανεξάρτητο στην καθημερινή του ζωή και πιο ενεργό ως πολίτης. Ανεξαρτήτως ηλικίας, όλα τα άτομα μπορούν πάντοτε να συμμετέχουν δραστήρια στην κοινωνία και να απολαμβάνουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι μια επιτυχία των σύγχρονων κοινωνιών. Ο σημερινός γηράσκων πληθυσμός είναι υγιέστερος και διαθέτει καλύτερη μόρφωση, καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης και ενεργού συμμετοχής στην κοινωνική και οικογενειακή ζωή από τον αντίστοιχο πληθυσμό των προηγούμενων δεκαετιών. Η γήρανση συνιστά αδιαμφισβήτητα ένα επίτευγμα και μια πρόκληση για ολόκληρη την κοινωνία και για όλες τις γενεές στην Ευρώπη και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ζήτημα της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών.
Μέσα σε αυτό το πνεύμα, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει διαμορφώσει πολιτικές στήριξης των ατόμων τρίτης ηλικίας, όπως το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τους Ηλικιωμένους το οποίο αποτελεί δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για την ευημερία των ηλικιωμένων και για την προώθηση της συμμετοχής τους στην κοινωνία. Πιο συγκεκριμένα, το Σχέδιο στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών των ηλικιωμένων, ιδιαίτερα σε θέματα ασφάλισης, απασχόλησης, υγείας, φροντίδας, προσβασιμότητας σε δημόσιους χώρους και διά βίου μάθησης. Οι βασικοί άξονες του Σχεδίου είναι, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθοι:
- Σύστημα κοινωνικής προστασίας για τη διασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τους ηλικιωμένους.
- Παραγωγική απασχόληση των ηλικιωμένων.
- Εξασφάλιση προσιτού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τους ηλικιωμένους.
- Εξασφάλιση προσιτού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τους ηλικιωμένους μέσω της επέκτασης της κατ’ οίκον και ιδρυματικής φροντίδας, των κέντρων ημερήσιας φροντίδας, της υποστήριξης οικογενειών για τη φροντίδα των ηλικιωμένων μελών τους και άλλα.
Με βάση αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές και το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης, η Κυβέρνηση έχει προωθήσει μια σειρά από πολιτικές για στήριξη των ατόμων της τρίτης ηλικίας οι οποίες περιλαμβάνουν τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, τη στήριξη των εισοδημάτων των συνταξιούχων με χαμηλά εισοδήματα, τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για το δημόσιο βοήθημα και την περαιτέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών φροντίδας, πρόνοιας και ευημερίας των ηλικιωμένων. Οι ενέργειες που έχουμε δρομολογήσει στοχεύουν στη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού των ηλικιωμένων και , παρά τις δυσκολίες, έχουμε θετικά αποτελέσματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Εκτός από πολιτικές στήριξης των ηλικιωμένων χρειάζεται, ωστόσο, και αλλαγή στις αντιλήψεις και στις συμπεριφορές μας προς τα γηραιότερα μέλη των κοινωνιών μας. Τα γηραιότερα μέλη των κοινωνιών μας δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως παθητικά μέλη της κοινωνίας και πάνω απ΄ όλα δεν πρέπει να θεωρούνται ως μια κοινωνική και οικονομική επιβάρυνση. Τα άτομα αυτά μπορούν να συμβάλλουν με τη γνώση και την εμπειρία τους στην κοινωνία. Η ενεργός γήρανση δεν αφορά μόνο τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας του σήμερα αλλά και εκείνα που ακολουθούν, αφορά τη συνεκτικότητα και την προοπτική των κοινωνιών μας.
