Σε ενημέρωση στην οποία προέβη προς τους Επικεφαλής των Γραφείων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα 27 κράτη μέλη, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο κ. Στεφάνου είπε ότι η παρούσα κατάσταση στο Κυπριακό χαρακτηρίζεται από στασιμότητα, σημειώνοντας ότι ο λόγος είναι ότι «η τουρκοκυπριακή ηγεσία και η Τουρκία παρουσιάζονται πολύ αρνητικές σε ό,τι αφορά στις διαπραγματεύσεις». Πρόσθεσε ότι η τουρκική πλευρά δεν μένει συνεπής και δεν εργάζεται στη βάση λύσης, αλλά προσπαθεί να εκτρέψει από τη συμφωνημένη διαδικασία των διαπραγματεύσεων.
Ο κ. Στεφάνου αναφέρθηκε στη συμφωνημένη βάση λύσης που είναι ο τερματισμός της κατοχής και του εποικισμού και η επανένωση της χώρας και του λαού στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας για ένα κράτος με μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Αυτή η συμφωνημένη βάση, είπε, περιλαμβάνεται σε σειρά ψηφισμάτων του ΟΗΕ, επισημαίνοντας ότι η βασική ιδέα της λύσης είναι ότι η Κύπρος πρέπει να επανενωθεί και να είναι ένα το κράτος. «Τα ψηφίσματα είναι πολύ σαφή και αποκλείεται η διχοτόμηση της χώρας, η προσάρτηση μέρους της σε άλλη χώρα ή η απόσχιση», είπε ο κ. Στεφάνου.
Πρόσθεσε ότι «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπηρέτησε και υπηρετεί με απόλυτη συνέπεια αυτή τη βάση λύσης καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Οι θέσεις του στο τραπέζι των συνομιλιών οδηγούν σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία». Πρόσθεσε ότι ενόσω ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας ήταν ο κ. Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, πάρα τις δυσκολίες και τις διαφωνίες που υπήρχαν, εντούτοις επιτεύχθηκαν συγκλίσεις και «είχαμε πρόοδο στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο», είπε ο κ. Στεφάνου, «τα προβλήματα και τα εμπόδια μεγεθύνθηκαν με την άνοδο του κ. Ντερβίς Έρογλου στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας ο οποίος αμφισβήτησε σειρά συγκλίσεων που είχαν επιτευχθεί. Επιπρόσθετα, ο κ. Έρογλου κατέθεσε προτάσεις που κάθε άλλο παρά εξυπηρετούν τη λύση στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας».
Πρόσθεσε ότι «πολλές από τις προτάσεις του κ. Έρογλου οδηγούν σε συνομοσπονδία και στη δημιουργία δύο χωριστών κρατών. Αυτό αποτελεί παραβίαση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Η τουρκική πλευρά τηρεί κωλυσιεργό στάση και οδηγεί σε στασιμότητα και αδιέξοδα επιδιώκοντας να εκτρέψει τη διαδικασία και να πάει σε κάτι άλλο». Ο κ. Στεφάνου ανέφερε ακόμη ότι η διαδικασία για επίλυση του Κυπριακού προβλέπει διάλογο, συμφωνημένη λύση και στη συνέχεια διενέργεια χωριστών δημοψηφισμάτων για έγκριση αυτής της λύσης. Όμως, είπε, η τουρκική πλευρά επιθυμεί λύση επιβεβλημένη «από εξωγενείς παράγοντες και όχι λύση στη βάση των περί Κύπρου ψηφισμάτων». Αυτό που επιδιώκει η τουρκική πλευρά θα οδηγούσε σε νέα αποτυχία της πρωτοβουλίας του ΟΗΕ, όπως έγινε και το 2004, είπε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, σημειώνοντας ότι «δεν μας ευχαριστεί η στασιμότητα, διότι επειγόμαστε για λύση που να επανενώνει την Κύπρο και να επιλύει τα προβλήματα στο νησί, κάτι που θα αποτελέσει το εφαλτήριο για την επίλυση προβλημάτων στην περιοχή».
Πρόσθεσε ότι «είμαστε και θα συνεχίσουμε να είμαστε εποικοδομητικοί. Αυτή μας τη θέληση την καταθέτουμε και σε ό,τι αφορά στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Η Κυπριακή Δημοκρατία υποστηρίζει την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ παρά την κατοχή, παρά το ότι η Τουρκία αρνείται να αναγνωρίσει και να μιλήσει με την Κυπριακή Δημοκρατία. Παρόλα αυτά, εμείς δεν αλλάξαμε την υποστηρικτική μας στάση για ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Όμως, αυτό δεν αποτελεί ‘λευκή επιταγή’. Η Τουρκία οφείλει να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ και να εκπληρώσει τα κριτήρια που τίθενται, όπως όλες οι υποψήφιες για ένταξη χώρες, χωρίς διακρίσεις έναντι των χωρών μελών. Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει καμιά υποχρέωση της που απορρέει από το Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Αναμένουμε από την Τουρκία να ενεργήσει προς όφελος πρώτα από όλα του ίδιου του εαυτού της, διότι η στάση της βλάπτει πρώτα από όλα τα δικά της συμφέροντα. Γι’ αυτό την καλούμε να αναθεωρήσει τη στάση της, να σταματήσει να προκαλεί και να λειτουργεί με τέτοιο τρόπο που δείχνει ότι κάθε άλλο παρά θέλει να ενταχθεί στην ΕΕ».
Ο κ. Στεφάνου επισήμανε ότι «από τα δείγματα γραφής που έδωσε μέχρι τώρα η Τουρκία δεν είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αλλάξει στάση. Τώρα δηλώνει ότι δεν θα έχει καμιά επαφή ή διάλογο με την Προεδρεύουσα χώρα της ΕΕ από τον Ιούλιο, την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ ταυτόχρονα λέει ότι θα έχει επαφή με άλλα θεσμικά όργανα. Αυτό αποτελεί πρόκληση πρώτα από όλα προς την ΕΕ και αναμένουμε από την ΕΕ να συνεχίσει να υποδεικνύει στην Τουρκία τι πρέπει να κάνει».
Αναφερόμενος στην Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «θα ασκήσουμε μια Προεδρία με ευρωπαϊκό περιεχόμενο και ευρωπαϊκούς όρους και θα εργαστούμε ως έντιμος διαμεσολαβητής προωθώντας την ευρωπαϊκή ατζέντα και την επίλυση σοβαρότατων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ΕΕ».
Απαντώντας σε ερωτήσεις των Επικεφαλής των Γραφείων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα κράτη μέλη, ο κ. Στεφάνου είπε, μεταξύ άλλων, ότι «η Κύπρος πάντοτε επιδιώκει να είναι δημιουργική στην επίλυση προβλημάτων. Εμείς καταθέτουμε θέσεις αναζητώντας λύσεις. Αυτό ισχύει διπλά στο Κυπριακό». Πρόσθεσε ότι η κατοχή, ο εποικισμός και οι συνεχείς προκλήσεις από πλευράς της Τουρκίας για ένταση στην περιοχή αποτελούν «βόμβα» στα θεμέλια της ύπαρξης Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπογράμμισε, επίσης, ότι «αν ο διεθνής παράγοντας δεν ασκήσει επιρροή προς την Τουρκία για να την πείσει ότι για το δικό της όφελος πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της λύσης, τότε πώς θα προβεί σε αυτές τις κινήσεις η Τουρκία; Το ζητούμε αυτό πρώτα από τον ΟΗΕ αλλά ασφαλώς και από την ΕΕ, μέλος της οποίας είναι η Κυπριακή Δημοκρατία», είπε.
Σε άλλο σημείο, ο κ. Στεφάνου ανέφερε ότι «η επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ παρέχει ένα μοχλό στην ΕΕ για να ασκήσει πιέσεις προς την Τουρκία, ώστε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της». Ανέφερε ακόμη ότι «πολλοί κατανοούν ότι η αρνητική και προκλητική στάση της Τουρκίας οδηγεί μόνο σε προβλήματα. Υπάρχουν όμως διαβαθμίσεις ως προς το πώς αντιδρούν. Κάποιοι λένε ότι η Τουρκία είναι πολύ σημαντική και δεν μπορούν να κάνουν κάτι, άλλοι εκφράζουν με συνέπεια υποστήριξη τόσο μέσα από τις διαδικασίες του ΟΗΕ όσο και σε άλλα φόρα, άλλοι γενικά και αόριστα εκφράζουν υποστήριξη προς τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και άλλοι – αυτοί που έχουν την Τουρκία ως στρατηγικό τους σύμμαχο – προσπαθούν με διάφορες ευκαιρίες να καλύψουν την Τουρκία». Επισήμανε δε ότι «η δική μας πλευρά προσπαθεί να δώσει κίνητρα και να βρει μοχλούς πίεσης για να φτάσουμε σε μια λύση του Κυπριακού. Η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας για την Αμμόχωστο αποτελεί έναν τρόπο για δημιουργία δυναμικής στο Κυπριακό και αφορά αυτή η πρόταση και την Τουρκία και την ΕΕ και την τουρκοκυπριακή κοινότητα».
Ανέφερε, επίσης, ότι ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Αχμέντ Νταβούτογλου, μιλώντας στην τουρκική εθνοσυνέλευση είπε ότι η ένταξη της χώρας του στην ΕΕ αποτελεί μια από τις βασικές προτεραιότητες της εξωτερικής της πολιτικής. Ωστόσο, διερωτήθηκε ο κ. Στεφάνου, «οι προτεραιότητες κρίνονται στην πράξη και όχι στα λόγια. Η όλη συμπεριφορά της Τουρκίας δείχνει ένα κράτος που έχει μεταξύ των προτεραιοτήτων του την ένταξή του στην ΕΕ;». Εντούτοις, είπε ο κ. Στεφάνου, η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ θα εκδημοκρατικοποιούσε τη χώρα, εφόσον θα προηγούνταν σε αυτήν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
«Θέλουμε μια δημοκρατική Τουρκία στην περιοχή που να λειτουργεί στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου», είπε ο κ. Στεφάνου και πρόσθεσε ότι η Τουρκία, «είναι μια πολύ ισχυρή δύναμη, θα μπορούσε να πει κανείς και υπερδύναμη στην περιοχή και βλέπουμε ότι προσπαθεί να ενισχύσει τον ρόλο της στην περιοχή, και εκμεταλλευόμενη τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ή στη βόρεια Αφρική να αναδείξει τον εαυτό της ως ηγέτιδα χώρα στον αραβικό κόσμο». Ωστόσο, πρόσθεσε, «μια ισχυρή χώρα, όταν λειτουργεί εκτός του πλαισίου του διεθνούς δικαίου, τότε οι κίνδυνοι είναι εκεί».
Σε άλλη ερώτηση, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «η Ελλάδα είναι το βασικό στήριγμα της Κύπρου στην προσπάθεια της να λύσει το Κυπριακό», προσθέτοντας ότι «αναμφίβολα όποια χώρα αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα αυτό έχει παρενέργειες στο διπλωματικό και πολιτικό πεδίο επίσης. Όμως η Ελλάδα στο θέμα της Κύπρου είναι σταθερή, είναι η πρώτη της προτεραιότητα, ένα εθνικό της ζήτημα και στην Ελλάδα συνεχίζουμε να στηριζόμαστε, στη συνεργασία της, στη βοήθεια της, στον πλήρη συντονισμό που υπάρχει μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας για προώθηση της επίλυσης του Κυπριακού».
Απαντώντας σε ερώτηση σε σχέση με προσφυγή της Κύπρου στον Μηχανισμό Στήριξης, ο κ. Στεφάνου είπε ότι «αναφορικά με αυτό το θέμα είμαστε σε συνεχή επαφή και διάλογο με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους θεσμούς της ΕΕ, ταυτόχρονα εργαζόμαστε και προς την κατεύθυνση εξασφάλισης διακρατικού δανείου, την ίδια ώρα η Κυπριακή Κυβέρνηση συνεχίζει την πορεία υλοποίησης αποφάσεων που αφορούν την εξυγίανση της κυπριακής οικονομίας, η οποία έχει σταθερές βάσεις και εν καιρώ, την ώρα που πρέπει, θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις, πάντοτε σε διάλογο, συντονισμό και συνεργασία με την ΕΕ».
