| Ομιλία
του Προέδρου της Βουλής κ. Γιαννάκη Λ. Ομήρου στην ημερίδα του Κ.Σ.
ΕΔΕΚ με θέμα: «Τα συνεργατικά ιδεώδη ως απάντηση στην παγκόσμια
οικονομική κρίση», στη Λευκωσία
19/05/2012 |
|
Βιώνουμε
σήμερα μια από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις στην παγκόσμια
ιστορία. Η κατάρρευση της αγοράς των δομημένων προϊόντων που ξεκίνησε
από την Αμερική μετατράπηκε γρήγορα σε κρίση του δημόσιου χρέους και
μεταδόθηκε στην Ευρώπη. Η Ευρωζώνη κλονίζεται συθέμελα με όλο και
περισσότερους ανθρώπους να βιώνουν τον εφιάλτη της ανεργίας και της
φτώχειας. Εκτός από την Ελλάδα, χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η
Ισπανία και η Ιταλία αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα με
αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις τους να αναγκαστούν να πάρουν αυστηρά μέτρα
λιτότητας προκαλώντας κοινωνικές αναταράξεις.
Γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες της εξαθλίωσης
του ελληνικού λαού. Τα σκληρά μέτρα του μνημονίου βύθισαν τη χώρα στην
ύφεση, εκτόξευσαν τα ποσοστά ανεργίας, κλονίζοντας τον κοινωνικό ιστό.
Γίνεται παραδεκτό ότι η υιοθέτηση αποκλειστικά μέτρων λιτότητας, μέσω
της μείωσης των μισθών και των συντάξεων και αύξησης των φορολογιών,
οδηγούν την οικονομία σε βαθύτερη ύφεση εφόσον τα εισοδήματα των
νοικοκυριών, η κατανάλωση και η επιχειρηματική δραστηριότητα μειώνονται
σημαντικά. Ως αποτέλεσμα διαβρώνεται το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και
δημιουργούνται κοινωνικές εξάρσεις.
Είναι απαραίτητο λοιπόν τα οποιαδήποτε μέτρα
συγκράτησης των δαπανών να συνοδεύονται από κίνητρα ώθησης της
ανάπτυξης. Αυτή ήταν και η προεκλογική διακήρυξη του νέου Γάλλου
Προέδρου Φρανσουά Ολάντ
,
κάτι που προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα επόμενα βήματα του
γαλλογερμανικού άξονα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι
το προηγούμενο μοντέλο ανάπτυξης κρίνεται αναποτελεσματικό και ότι
υπάρχει η ανάγκη για επανεκκίνηση των οικονομιών των κρατών μελών μέσα
από ένα πιο ανθρωποκεντρικό πλαίσιο.
Η οικονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα
καταδεικνύει την αποτυχία ενός ανεξέλεγκτου, φιλελεύθερου οικονομικού
μοντέλου, έτοιμου να θυσιάσει τα πάντα στον βωμό του εύκολου κέρδους. Η
κατάρρευση μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και επενδυτικών τραπεζών
κάνει επιτακτική την ανάγκη για επανασχεδιασμό του εποπτικού πλαισίου,
με αυστηρότερο έλεγχο τέτοιων οργανισμών.
Δυστυχώς
,
η κατάσταση στην παγκόσμια οικονομία έχει επηρεάσει και την Κύπρο. Οι
υποβαθμίσεις διαδέχονταν η μια την άλλη, τα ελλείμματα διογκώνονται, η
ανεργία έφτασε το 10%, η οικοδομική βιομηχανία αντιμετωπίζει σοβαρότατα
προβλήματα, τα επιτόκια και οι ανάγκες εξυπηρέτησης και
αναχρηματοδότησης του χρέους αυξάνονται. Το 2011 το δημοσιονομικό
έλλειμμα έφτασε το 6,3%, σε σχέση με 5,3% το 2010. Το δημόσιο χρέος
εκτινάχθηκε στο ψηλότερο επίπεδο το 2011, στα €12,7 δις που αντιστοιχεί
με το 71,6% του ΑΕΠ, ενώ οι προηγούμενες εκτιμήσεις αναφέρονταν σε σταθεροποίηση κοντά στο 64% του ΑΕΠ. Δυστυχώς,
οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τονίζουν ότι για το 2012
η Κύπρος δεν μπορεί να επιτύχει τον στόχο της για δημοσιονομικό
έλλειμμα 2,5%, χωρίς τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων,
ενώ ανησυχητικές είναι οι προβλέψεις για τη μεγάλη αύξηση του δημόσιου
χρέους, ειδικά σε περίπτωση που κάποια από τις τράπεζες μας χρειαστεί
κρατική βοήθεια.
Παρουσιάστηκε αδυναμία της Κυβέρνησης για σωστή εκτίμηση της κατάστασης και χαρακτηριστική καθυστέρηση στην προώθηση μέτρων
,
με αποτέλεσμα να είναι επιτακτική η ανάγκη για λήψη σκληρότερων
αποφάσεων ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος ένταξης της χώρας στον Ευρωπαϊκό
Μηχανισμό Στήριξης.
Το τραπεζικό σύστημα στην Κύπρο διέρχεται
μια από τις κρισιμότερες περιόδους. Η τελική διαμόρφωση των όρων του
προγράμματος συμμετοχής των ιδιωτών στην απομείωση των ελληνικών
ομολόγων, οι αυξημένες επισφάλειες
,
ειδικά όσον αφορά τις δανειακές χορηγήσεις στην Ελλάδα και οι
αναθεωρημένοι κανονισμοί για αυξημένο ελάχιστο δείκτη πρωτοβάθμιων
κεφαλαίων, δημιουργούν πρωτόγνωρες για τα κυπριακά δεδομένα πιέσεις στον
χρηματοπιστωτικό μας κλάδο. Απαιτείται η εξεύρεση σημαντικών κεφαλαίων
για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και πιθανή κρατική παρέμβαση ίσως
οδηγήσει το δημόσιο χρέος σε μη βιώσιμα πλέον επίπεδα, ειδικότερα σε
μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές.
Είναι ξεκάθαρο ότι η αγορά πάσχει από
σημαντική έλλειψη ρευστότητας. Η κατάσταση που επικρατεί τόσο στην
εγχώρια όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά έχει οδηγήσει στο κλείσιμο της
στρόφιγγας του τραπεζικού δανεισμού
,
αφού πλέον οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί είναι τρομακτικά
συντηρητικοί στη σύναψη νέων δανείων. Επιπλέον η ανάγκη των τραπεζών για
ενίσχυση της ρευστότητας τους συντηρεί το κόστος των καταθέσεων σε ψηλά
επίπεδα, οδηγώντας σε αυξανόμενα δανειστικά επιτόκια. Ως αποτέλεσμα η
επενδυτική πρωτοβουλία βρίσκεται στο ναδίρ, με αποτέλεσμα ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν να συρρικνώνονται.
Ο συνεργατισμός στην Κύπρο αποτελεί ένα από
τους κυριότερους αιμοδότες της κυπριακής οικονομίας, τοποθετώντας πάνω
απ’ όλα τον άνθρωπο και την κοινωνία. Στηρίζει τα οράματα των
συμπατριωτών μας για καλύτερη και ποιοτικότερη ζωή, χωρίς να έχει ως
αποκλειστικό σκοπό το σύντομο βραχυπρόθεσμο κέρδος. Στη δύσκολη περίοδο
μετά την τουρκική εισβολή το Συνεργατικό Κίνημα, παρόλο που δέχθηκε
μεγάλο πλήγμα, ανταποκρίθηκε επάξια στην αποστολή του, στηρίζοντας τους
συμπατριώτες μας και ιδιαίτερα τον προσφυγικό κόσμο ώστε να
επαναδραστηριοποιηθεί.
Οι μέρες για την κυπριακή οικονομία είναι
κρίσιμες. Τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται πλήττουν τα χαμηλά
εισοδηματικά στρώματα, αφού μισθοί και συντάξεις μειώνονται και ο
πληθωρισμός αυξάνεται. Η δαμόκλειος σπάθη της ανεργίας πλανάται πάνω από
το κεφάλι κάθε Κύπριου πολίτη. Το όνειρο των νέων ζευγαριών για
απόκτηση δικής τους κατοικίας παραμένει απατηλό αφού η στρόφιγγα της
δανειοδότησης έχει κλείσει. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν
την ατμομηχανή της κυπριακής οικονομίας αντιμετωπίζουν τρομερό πρόβλημα
επιβίωσης
,
αφού ο κύκλος εργασιών μειώνεται, το λειτουργικό κόστος, μετά και την
εκτίναξη της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, αυξάνεται και οι υποχρεώσεις
προς τους χρηματοδοτικούς οργανισμούς διογκώνονται. Τα ψηλά επιτόκια
πνίγουν την επιχειρηματική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα οι θέσεις
εργασίας να μειώνονται και η ανεργία να φθάνει στα πρωτόγνωρα επίπεδα
του 10%.
Ο συνεργατισμός εκσυγχρονίστηκε και κατάφερε
να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στο εποπτικό πλαίσιο που επέβαλε η
ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα συνεργατικά έχουν την ευθύνη να
συμμορφώνονται με όλα τα κριτήρια της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου μέσω
της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας/Κεντρικού Φορέα και των Οδηγιών της
Βασιλείας. Οι 360 περίπου συνεργατικές εταιρείες που υπήρχαν μέχρι πριν
από λίγα χρόνια έχουν μειωθεί σε 101 και αναμένεται να γίνουν 75 μέχρι
το 2013, μετά από μια σειρά επιτυχημένων συγχωνεύσεων. Έχουν, επίσης,
αυξηθεί τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου όλων των Συνεργατικών Πιστωτικών
Ιδρυμάτων και έχουν εισέλθει ή είναι στη διαδικασία βελτίωσης της
εταιρικής διακυβέρνησής τους. Είναι
αξιοσημείωτο ότι τα Συνεργατικά Πιστωτικά Ιδρύματα υπόκεινται σε
εποπτεία τόσο από την Υπηρεσία Εποπτείας των Συνεργατικών Ιδρυμάτων όσο
και από τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα ως κεντρικού φορέα.
Οι προκλήσεις για τον
συνεργατισμό
είναι πολλές κυρίως λόγω της επιδείνωσης των εγχώριων χρηματοπιστωτικών
συνθηκών αλλά και της σχετικά μεγάλης του έκθεσης σε κυπριακά ομόλογα. Η
συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας σε αρκετούς τομείς της
οικονομίας και η αναρρίχηση της ανεργίας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα έχει
αυξήσει τις επισφάλειες για τα εκατόν περίπου Συνεργατικά Πιστωτικά
Ιδρύματα, ενισχύοντας τις κεφαλαιακές ανάγκες για το 2012.
Η έκθεση του συνεργατισμού στα ελληνικά ομόλογα ήταν περίπου στα
€142 εκατομ.
και η απομείωση τους ήταν πλήρως διαχειρίσιμη. Για τις εμπορικές
τράπεζες σημαντικότερος κίνδυνος είναι η διάβρωση των δανειακών
χαρτοφυλακίων στην Ελλάδα και οι αυξημένες επισφάλειες που
δημιουργούνται. Αντίθετα ο συνεργατισμός παρέμεινε πιστός στην κυπριακή
του ταυτότητα και διοχέτευσε τη ρευστότητα που διέθετε στην αγορά της
χώρας μας τροφοδοτώντας την ανάπτυξη.
Σε μια περίοδο που η Κύπρος παραμένει αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές
, ο Συνεργατισμός αποτελεί έναν από τους κυριότερους πιστωτές του Κράτους. Από τη μια δόθηκε μια διέξοδος στην Κυβέρνηση, από την άλλη όμως τα €1,4 δις
κυπριακών ομολόγων, τα περισσότερα από τα οποία λήγουν το 2102 και
2013, θα μπορούσαν να διοχετευθούν στην αγορά. Θα ήθελα να επισημάνω την
αδικαιολόγητη συμπεριφορά κάποιων τραπεζικών ιδρυμάτων να έχουν στα
χαρτοφυλάκια τους μεγαλύτερη ποσότητα ελληνικών ομολόγων αντί κυπριακών.
Η Βουλή των αντιπροσώπων στέκεται έμπρακτα δίπλα στον
συνεργατισμό,
όπως για παράδειγμα με την πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου με την
ονομασία «Οι περί Συνεργατικών Εταιρειών (Τροποποιητικοί) Θεσμοί του
2012». Βασική ρύθμιση του είναι η αλλαγή της μορφής της εγγύησης του
Κεντρικού Φορέα προς τα συνεργατικά από εγγύηση μονής κατεύθυνσης σε
αμφίδρομη, που είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των κεφαλαίων και κατ’ επέκταση της κεφαλαιουχικής βάσης των συνεργατικών ιδρυμάτων.
Όπως ανέφερα και πριν, η κατάσταση που επικρατεί τόσο στην εγχώρια όσο και στην ευρωπαϊκή αγορά
,
έχει οδηγήσει στη μείωση της ρευστότητας και στην αύξηση των επιτοκίων,
ως αποτέλεσμα του ψηλού κόστους άντλησης καταθετικών κεφαλαίων. Αυτοί
οι παράγοντες αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη και επιβαρύνουν
περισσότερο τα ήδη ταλαιπωρημένα κυπριακά νοικοκυριά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής
Κεντρική Τράπεζας, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων στην Κύπρο
αυξήθηκαν στο 5,59% τον Μάρτιο, ενώ για επιχειρηματικά δάνεια το
επιτόκιο ανήλθε σε 6,77%, παραμένοντας από τα υψηλότερα στην Ευρωζώνη.
Είναι απαραίτητη η αποκλιμάκωση των
επιτοκίων, μέσα από τη συνεργασία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, του
συνεργατισμού και της εποπτικής του Αρχής, της Κυβέρνησης και της
Κεντρικής Τράπεζας, ώστε να ενισχυθεί η επιχειρηματική πρωτοβουλία και
να αποσυμφορηθούν τα νοικοκυριά.
Η αύξηση των καταθέσεων στα Συνεργατικά
Πιστωτικά Ιδρύματα τα τελευταία χρόνια καταδεικνύει ότι οι συμπατριώτες
μας εμπιστεύονται τον
συνεργατισμό. Από την ίδρυση του,
πριν 100 χρόνια, είναι βαθιά ριζωμένο στους συνεργατιστές το αίσθημα
της στήριξης του απλού πολίτη. Στο καταστατικό κάθε Συνεργατικής
Πιστωτικής Εταιρείας υπάρχει η υποχρέωση να δίνεται κάθε χρόνο μέχρι 5%
των κερδών σε φιλανθρωπικά και άλλα ευαγή ιδρύματα.
Ο συνεργατισμός είναι δημιούργημα της ίδιας
της κοινωνίας. Βλέπει με ευαισθησία την κάθε περίπτωση και είναι έτοιμος
να βοηθήσει τον συνάνθρωπο μας. Με την ανεργία σε πρωτόγνωρα επίπεδα,
με τη συρρίκνωση των εισοδημάτων και την εκτόξευση του πληθωρισμού
,
παρέχει την οποιαδήποτε διευκόλυνση στις αποπληρωμές υποχρεώσεων, με
την επιμήκυνση των δανείων και τη μείωση του ύψους των δόσεων, χωρίς να
συμπεριφέρεται απρόσωπα έτοιμος να δεσμεύει περιουσίες οικογενειών.
Το
Συνεργατικό
Κίνημα στέκεται δίπλα στους απλούς ανθρώπους, τους νέους και νέες, τις
μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις βιοτεχνίες και γενικά τους εργαζόμενους,
ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα που παρουσιάζονται αυτή τη δύσκολη
οικονομική περίοδο. Μέσα στα 100 χρόνια ιστορίας του ο συνεργατισμός
έχει συνεισφέρει τα μέγιστα για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας
και καλείται να συνδράμει με τον δικό του τρόπο στην ενίσχυση της
ρευστότητας στην αγορά και στην αποκλιμάκωση των επιτοκίων. |
|
|
