Ομιλία του Υπουργού Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Σοφοκλή Αλετράρη για την άσκηση της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕE σε θέματα Περιβάλλοντος, στην εκδήλωση του Ινστιτούτου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, στη Λευκωσία
04/04/2012
Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα για την ευκαιρία που μου δώσατε να βρεθώ σήμερα μαζί σας για να σας ενημερώσω αλλά και να ανταλλάξουμε απόψεις για ένα πάρα πολύ σημαντικό πυλώνα της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτόν του περιβάλλοντος.
Ένα περιβάλλον υψηλής ποιότητας είναι πηγή ζωτικής σημασίας για συγκριτικά οικονομικά πλεονεκτήματα, αλλά και μια κρίσιμη παράμετρος για τη μακροπρόθεσμη ευημερία των ανθρώπων. Η περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης διέπεται, ως εκ τούτου, από την αρχή ότι οι θεμιτές προσδοκίες για οικονομική ανάπτυξη μπορούν να επιτευχθούν μέσα στα πλαίσια που θέτουν οι εξίσου θεμιτές ανησυχίες της κοινωνίας.
Το πλούσιο κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα του περιβάλλοντος, που αποτελείται από αλληλένδετους νόμους, πολιτικές και προγράμματα, αποτελεί φάρο καθοδήγησης σχετικά με την πορεία προς την αειφορία. Ωστόσο, τα εργαλεία αυτά αναφέρονται σε μια πλειάδα θεμάτων που βρίσκονται στο επίκεντρο της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, είναι κάθε άλλο παρά στατικά. Αντίθετα, βρίσκονται υπό διαρκή εξέλιξη και συνεχή μετασχηματισμό, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες εξελίξεις, τα διδάγματα από την εφαρμογή, τη φωνή της κοινωνίας των πολιτών καθώς και νέα επιστημονικά στοιχεία και την τεχνολογική πρόοδο.
Τώρα, αυτή η αλλαγή λαμβάνει χώραν μέσα σε μια παγκόσμια οικονομική κρίση που έχει μετακινήσει και διαφοροποιήσει σημαντικά τις εθνικές προτεραιότητες. Είναι, επομένως, απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι η εύλογη επικέντρωση σε βραχυπρόθεσμες δράσεις προτεραιότητας για δημοσιονομικά και οικονομικά ζητήματα δεν θα λειτουργήσει σε βάρος των πολιτικών για την προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη, οι οποίες έχουν πιο μεσοπρόθεσμο ως μακροπρόθεσμο προσανατολισμό.
Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να αγνοήσει τις διεθνείς της υποχρεώσεις και πρέπει να συνεχίσει να πρωτοστατεί και παραδειγματίζει στις κοινές προσπάθειες της ανθρωπότητας για την αντιμετώπιση των αλληλένδετων περιβαλλοντικών κρίσεων της εποχής μας.
Στα πλαίσια αυτών των γενικότερων αρχών πολιτικής θα κινηθεί και η Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2012. Κατά την άσκηση των σοβαρών δεσμεύσεων που θα αναλάβει, η Κυπριακή Προεδρία θα διατηρήσει και, στο βαθμό του εφικτού, θα ενισχύσει τη δυναμική που υιοθετήθηκε στο Δεκαοκτάμηνο Πρόγραμμα των τριών Προεδριών στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης.
Η ταυτότητα της Κυπριακής Προεδρίας θα χαρακτηρίζεται και από την επιδίωξη της συμβολής στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αειφόρο ανάπτυξη. Ως εκ τούτου, το περιβάλλον δεν μπορεί παρά να αποτελέσει κύρια προτεραιότητα.
Στον ευρύτερο τομέα του περιβάλλοντος, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους τομείς της διαφύλαξης των νερών και της κλιματικής αλλαγής. Η Κυπριακή Προεδρία θα προωθήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις σχετικές πρωτοβουλίες και κείμενα που αναμένεται να παρουσιαστούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ταυτόχρονα, κατά τη διάρκεια του 2012 κυρίαρχη θα είναι και η διεθνής διάσταση της περιβαλλοντικής πολιτικής. Έτσι, η Προεδρία θα καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για την υιοθέτηση των διαπραγματευτικών θέσεων για την αποτελεσματική εκπροσώπηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε διεθνείς διασκέψεις, μερικές σε αρκετά υψηλό επίπεδο όπως οι Σύνοδοι για την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα, τις χημικές ουσίες και την αειφόρο ανάπτυξη.
Επιστρέφω, τώρα, στα διάφορα επιμέρους θέματα. Παρόλο που το νερό είναι απαραίτητο για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την αειφόρο ανάπτυξη και την πράσινη ανάπτυξη, τα νερά της Ευρώπης αντιμετωπίζουν πολλές απειλές από τη ρύπανση, τις ανταγωνιστικές χρήσεις και απαιτήσεις, την υπερεκμετάλλευση και την κλιματική αλλαγή. Η τελευταία έχει ήδη ανατρέψει τη φυσική ισορροπία που υπήρχε όπως και τα συστήματα κατανομής του άνισα κατανεμημένου ευαίσθητου αυτού πόρου. Παρά την εντυπωσιακή ποικιλία της νομοθεσίας και των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα αυτό, τα θέματα του αειφόρου τρόπου διαχείρισης των υδάτινων πόρων ποτέ δε θα φύγουν από την πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της Ένωσης.
Στο στάδιο αυτό, βρίσκεται υπό διαμόρφωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα νέο Σχέδιο για τη Διαφύλαξη των Υδάτινων Πόρων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (το «Blueprint», όπως αποκαλείται). Πρόκειται να έχει τη μορφή Ανακοίνωσης και θα επιδιώξει, μεταξύ άλλων, να διασφαλίσει την εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα νερά, να ολοκληρώσει τις σχετικές πολιτικές και να εντάξει στην όλη πολιτική διαχείρισης των νερών και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Η Κυπριακή Προεδρία θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να παρουσιάσει στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος πρόταση για Συμπεράσματα του Συμβουλίου, αφού προηγηθεί ένας πρώτος διάλογος στο Άτυπο Συμβούλιο του Ιουλίου και συγκληθεί τον Νοέμβριο Συνέδριο για να παρουσιαστεί και συζητηθεί το Σχέδιο. Επίσης, αν το θέμα του καταλόγου των ουσιών προτεραιότητας στα νερά συνεχιστεί και στο δεύτερο εξάμηνο του 2012, θα επιδιωχθεί η υιοθέτηση πολιτικής συμφωνίας.
Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, αυτή αποτελεί ένα πολυσύνθετο παγκόσμιο πρόβλημα, οι επιπτώσεις του οποίου αναμένεται να είναι σε τέτοια έκταση την οποία δεν αντιμετώπισε η ανθρωπότητα στη σύγχρονη ιστορία. Από την αρχή του αγώνα εναντίον αυτής της σύγχρονης Νέμεσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της κλιματικής αλλαγής. Η Ένωση επιβεβαιώνει συνεχώς τη δέσμευσή της για περαιτέρω ουσιαστική δράση και θα συνεχίσει να διαπραγματεύεται σε ένα πνεύμα διεθνούς αλληλεγγύης αλλά και κοινής ευθύνης. Στον τομέα αυτό αναμένεται να βρίσκονται σε διάφορα στάδια εξέλιξης μερικά πολύ σημαντικά κείμενα.
Ειδικά για το θέμα της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή έχουν ήδη δοθεί κατευθύνσεις από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για να καταρτιστεί μια συνολική στρατηγική, με την ενσωμάτωση της πτυχής αυτής σε βασικούς τομείς της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τη Στρατηγική αυτή θα καταγραφούν και αναγνωριστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καθώς και τα μέτρα που θα ληφθούν για την αντιμετώπισή τους και την κατάλληλη προσαρμογή σ΄ αυτές. Η ενσωμάτωση της προσαρμογής στην αλλαγή του κλίματος σε όλες τις άλλες πολιτικές θα έχει την πλήρη υποστήριξη της Προεδρίας της Κύπρου. Μαζί με το νερό, και το θέμα αυτό θα απασχολήσει το Άτυπο Συμβούλιο του Ιουλίου.
Προτεραιότητα θα δοθεί στην επιτακτική ανάγκη για τη διαμόρφωση και την επίτευξη συμφωνίας για ένα νέο πλαίσιο διεθνών δεσμεύσεων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι διαπραγματεύσεις για ένα διεθνές καθεστώς για την αλλαγή του κλίματος μετά το 2012, που βρίσκονται σε εξέλιξη, θα φτάσουν σε κρίσιμη φάση κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης Πλαισίου για την Κλιματική Αλλαγή που θα γίνει στο Κατάρ το Δεκέμβριο. Το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος θα κληθεί να εγκρίνει Συμπεράσματα σχετικά με τις διαπραγματευτικές θέσεις της Ένωσης, καθώς και για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων.
Παράλληλα, και ανάλογα με το στάδιο της υποβολής των σχετικών προτάσεων, η Προεδρία θα κινηθεί με διάφορους τρόπους για τους ακόλουθους φακέλους:
• αναθεώρηση του συστήματος παρακολούθησης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου – ώστε, μεταξύ άλλων, να αντικατοπτρίζει τις μέχρι τώρα εμπειρίες
• συμπερίληψη του τομέα των εκπομπών και απορροφήσεων αερίων από τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοκομία στις δεσμεύσεις για μείωση των ολικών εκπομπών
• ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις έμμεσες αλλαγές στη χρήση γης, κυρίως από την καλλιέργεια βιοκαυσίμων
Προγραμματίστηκε, επίσης, παρουσίαση της αναμενόμενης πρότασης για τη ρύθμιση του τομέα των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πλοία, αν δεν επιτευχθεί διεθνής συμφωνία. Φυσικά, θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε και σειρά άλλων θεμάτων, μερικά αρκετά περίπλοκα.
Σχετικά με την Αειφόρο Ανάπτυξη, το 2012 θα είναι πολύ σημαντικό εν όψει της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη που θα γίνει τον Ιούνιο στο Ρίο Τζανέιρο. Κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας, το Συμβούλιο δυνατόν να ασχοληθεί με τη συζήτηση και υιοθέτηση Συμπερασμάτων για τα αποτελέσματα του Ρίο.
Για το θέμα αυτό, υπενθυμίζεται ότι το μεγάλο ερώτημα το οποίο απευθύνθηκε κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Γιοχάνεσμπουργκ για την Αειφόρο Ανάπτυξη, το 2002, ήταν κατά πόσο οι άνθρωποι που ζούσαν εκείνη την εποχή θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή τους όχι σε βάρος των μελλοντικών γενιών, αλλά με τρόπο από τον οποίο θα ωφελούντο και τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Δέκα χρόνια μετά, το ερώτημα αυτό εξακολουθεί να περιμένει απάντηση. Η νέα Διάσκεψη προσφέρει στην ανθρωπότητα μια νέα ευκαιρία για να επιβεβαιωθεί και αναζωογονηθεί η παγκόσμια σημασία της αειφόρου ανάπτυξης. Στόχος της φετινής Διάσκεψης είναι να γίνει αξιολόγηση της προόδου μέχρι σήμερα, να αντιμετωπιστούν υφιστάμενες και νέες προκλήσεις και να ανανεωθεί η πολιτική δέσμευση για την αειφόρο ανάπτυξη.
Κατά τη διάρκεια του 2012 θα καθοριστεί, επίσης, η μελλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον, με τη διαμόρφωση του 7ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον που προγραμματίζεται να παρουσιαστεί προς το τέλος της δικής μας Προεδρίας. Η μορφή και το περιεχόμενό του θα εξαρτηθούν και από τη συζήτηση που θα γίνει στο Άτυπο Συμβούλιο του Απριλίου, καθώς και από Συμπεράσματα του Συμβουλίου που αναμένεται να υιοθετηθούν τον Ιούνιο.
Σχετικό με το προηγούμενο θέμα είναι και αυτό της πρόσφατης Ανακοίνωσης για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που αναλύει διάφορες επιλογές πολιτικής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, τη συμμόρφωση, την επιβολή και την ενδυνάμωση του ρόλου της δικαιοσύνης. Αυτό θα προωθηθεί από την Κυπριακή Προεδρία αν δεν διαμορφωθούν Συμπεράσματα στο Συμβούλιο του Ιουνίου.
Ένα άλλο θέμα που παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις είναι αυτό της προστασίας και διαχείρισης της βιολογικής ποικιλομορφίας. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία και οι πολιτικές σχετικά με τη βιοποικιλότητα αποσκοπούν στην υπεύθυνη επιστασία και διαχείριση των βιολογικών πόρων και την ισχυρή δράση για τη διατήρηση της φύσης. Ωστόσο, τόσο στην Ευρώπη όσο και παντού, οι άνθρωποι συνεχίζουμε να συμπεριφερόμαστε ως εάν το περιβάλλον να κατέχει μια απεριόριστη ικανότητα να παράγει, να προσαρμόζεται στις μη αειφόρες καταναλωτικές μας συνήθειες και να δέχεται και απορροφά τα απόβλητά μας.
Σ΄ αυτό τον εξαιρετικά σημαντικό τομέα πρέπει να αντιμετωπιστούν μεγάλα διεθνή θέματα, ιδίως όσον αφορά τις προετοιμασίες και τις διαπραγματεύσεις κατά τη Διάσκεψη της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα και τη Συνάντηση των Μερών για το Πρωτόκολλο για τη Βιοασφάλεια. Η Προεδρία της Κύπρου θα μετάσχει ενεργά στην όλη διαδικασία και θα προετοιμάσει Συμπεράσματα για το Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Δεκεμβρίου σχετικά με τα αποτελέσματα των συναντήσεων αυτών αν, φυσικά, κριθούν ως ικανοποιητικά. Επίσης, η Προεδρία θα ενεργήσει κατάλληλα όσον αφορά την αναμενόμενη νομοθετική δέσμη για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Ναγκόγια για την Πρόσβαση και τη Συμμετοχή στα Οφέλη από τους βιολογικούς πόρους (ΑBS) ανάλογα, πάντα, με το χρονικό στάδιο της υποβολής της.
Προχωρώντας στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, δυστυχώς αυτό παραμένει μείζον πρόβλημα. Η επιδιωκόμενη αποσύνδεση της χρήσης των πόρων και της παραγωγής αποβλήτων από την οικονομική ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στον τομέα αυτό θα ενθαρρυνθεί μια σειρά πρωτοβουλιών που άρχισαν ή προγραμματίζονται, στις οποίες θα παρασχεθεί η απαραίτητη κινητικότητα για να προωθηθούν περαιτέρω. Πρόκειται, κυρίως,
α) για τη διάλυση πλοίων, για την οποία η αναμενόμενη πρόταση αποσκοπεί να αναπτύξει κανόνες ώστε τα πλοία που συνδέονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαλύονται σε ασφαλείς και περιβαλλοντικά ενδεδειγμένες εγκαταστάσεις, και
β) την Πράσινη Βίβλο για τα Πλαστικά Απόβλητα, με στόχο την καλύτερη ρύθμιση και διαχείριση της σημαντικής αυτής ροής αποβλήτων.
Επίσης, πιθανό να αντιμετωπισθεί από την Κυπριακή Προεδρία και η πρόταση να τεθεί τέρμα στην εξαίρεση από την απαγόρευση του καδμίου στις μπαταρίες και τους συσσωρευτές για χρήση σε ασύρματα ηλεκτρικά εργαλεία, αν ο φάκελος δεν κλείσει κατά το τρέχον εξάμηνο.
Η Προεδρία θα χρειαστεί, επίσης, να χειριστεί και μερικά άλλα σημαντικά θέματα, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση έχει η πρόταση για το νέο Κανονισμό LIFE, που είναι το κύριο χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον. Με την πρόταση, το πρόγραμμα προβλέπεται να παραταθεί για την περίοδο 2014 - 2020, με δύο κύρια μέρη, ένα για το περιβάλλον και ένα για δράση για το κλίμα, με προϋπολογισμό € 3,2 δισ. Η Κυπριακή Προεδρία θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να προωθηθεί το θέμα και να σημειωθεί πρόοδος στις διαπραγματεύσεις.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία είναι η αναθεώρηση της Οδηγίας για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, με στόχο να βελτιωθούν οι διαδικασίες και η ποιότητα των μελετών καθώς και η συνέργεια με άλλες σχετικές οδηγίες. Ανάλογα με το στάδιο της δημοσίευσης της πρότασης, η Προεδρία θα προωθήσει το θέμα όσο το δυνατό περισσότερο.
Επίσης, η Προεδρία θα είναι έτοιμη να προωθήσει την πρόταση για την περιεκτικότητα θείου σε καύσιμα πλοίων, αν την κληρονομήσει, και να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για συμβιβαστική συμφωνία. Η πρόταση αποσκοπεί στην αναθεώρηση των προτύπων όσον αφορά την περιεκτικότητα ορισμένων υγρών καυσίμων πλοίων σε θείο και βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο.
Οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η Κυπριακή Προεδρία στον τομέα του περιβάλλοντος, αλλά και το σχετικό μας Πρόγραμμα, δε μπορεί παρά να ειδωθούν με το φακό του τωρινού, έντονα μεταβαλλόμενου και ασταθούς οικονομικού περιβάλλοντος, μέσα από τις δραματικές συνέπειες του οποίου αναδείχθηκε και η ανάγκη για νέες δραστικές κοινές ευρωπαϊκές αλλά και διεθνείς πολιτικές. Οι προκλήσεις για στοχευμένες προσεγγίσεις για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης γίνονται καθημερινά και πιο επίμονες και εμφανείς.
Οι προκλήσεις αυτές αφορούν και την τωρινή και τις επερχόμενες Προεδρίες. Στη δική μας περίπτωση, οι προκλήσεις είναι ακόμα πιο μεγάλες αφού τα θέματα του περιβάλλοντος άρχισαν, ουσιαστικά, να αντιμετωπίζονται από το κράτος και την κοινωνία μας μόλις τα τελευταία 20 χρόνια. Ως αποτέλεσμα, τόσο οι θεσμοί, οι νομοθεσίες και οι μηχανισμοί, όσο και η γνωσιολογία και η στελέχωση των διαφόρων υπηρεσιών βρίσκονται σε συνεχή μετασχηματισμό.
Αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις αυτές, λήφθηκε μια σειρά από μέτρα και αποφάσεις σε θέματα οργάνωσης και στελέχωσης ώστε να διασφαλιστεί η ορθολογική προετοιμασία και διεξαγωγή της Κυπριακής Προεδρίας. Θα παραθέσω, στη συνέχεια, τα βασικότερα από τα μέτρα αυτά:
• Προσλήφθηκαν τρείς έκτακτοι λειτουργοί ειδικά για τις ανάγκες της Προεδρίας για το περιβάλλον, ένας για ενίσχυση του Υπουργείου και δυο για το Τμήμα Περιβάλλοντος.
• Αποσπάσθηκαν στο Τμήμα Περιβάλλοντος από άλλες υπηρεσίες τέσσερις λειτουργοί.
• Εξασφαλίστηκαν οι υπηρεσίες Συμβούλου που ασχολείται, μεταξύ άλλων, με τα θέματα της διαμόρφωσης των θέσεων της Κύπρου στις διάφορες συναντήσεις, την παροχή συμβουλών για τον τρόπο χειρισμού διαφόρων θεμάτων και την επικοινωνιακή πολιτική.
• Αγοράστηκαν οι υπηρεσίες έξι Κυπρίων για ενίσχυση του προσωπικού στην κάλυψη διεθνών υποχρεώσεων σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης, προστασίας της φύσης, προστασίας των νερών, διαχείρισης των αποβλήτων και κλιματικής δράσης.
• Η ομάδα συμβούλων περιβάλλοντος στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία μας στις Βρυξέλλες αναβαθμίστηκε σε τετραμελή (από δυο λειτουργούς που υπηρετούσαν μέχρι πρόσφατα) με την απόσπαση ακόμα δύο λειτουργών από τη Λευκωσία. Η ομάδα αυτή θα ενισχυθεί με ακόμα δύο ειδικούς, μετά από συμφωνία που έγινε με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας.
Τα μέλη της ομάδας θα αναλάβουν την προεδρία διαφόρων σχηματισμών της Ομάδας Εργασίας για το Περιβάλλον του Συμβουλίου.
• Στην ίδια Ομάδα Εργασίας θα μετέχουν και δέκα περίπου λειτουργοί από το κέντρο, ως εμπειρογνώμονες για τα συγκεκριμένα θέματα που θα συζητούνται, ενώ άμεση θα είναι η ανάμειξη του Διευθυντή και των υπευθύνων Τομέων του Τμήματος Περιβάλλοντος.
• Για τα θέματα της αειφόρου ανάπτυξης και άλλα διεθνή θέματα γενικής φύσεως άρχισαν ήδη να αξιοποιούνται οι υπηρεσίες ομάδας άλλων επτά ειδικών από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας. Αυτοί θα έχουν ευθύνη για την προετοιμασία και υποβολή σχετικών εκθέσεων και εισηγήσεων, την παρακολούθηση, τη συμμετοχή και τα μετέπειτα, για συνόδους για περιφερειακά και διεθνή θέματα αειφόρου ανάπτυξης και οριζόντιας εμβέλειας. Γενικά, θα στηρίζουν τους Κύπριους εκπροσώπους στις διάφορες συναντήσεις.
• Άλλα διεθνή θέματα, όπως η βιολογική ποικιλομορφία, οι χημικές ουσίες και η διασυνοριακή ρύπανση θα καλυφθούν από υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος της Δανίας με συμφωνία ανάθεσης. Πάντα θα υπάρχει παρουσία Κυπρίων εκπροσώπων, ενώ σε συναντήσεις Υπουργικού επιπέδου ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος θα ομιλεί εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Το πολύ περίπλοκο θέμα των διεθνών διαπραγματεύσεων για το κλίμα θα καλυφθεί από κυπριακή ομάδα με ενίσχυση από μερικούς ειδικούς.
• Προωθείται, τέλος, η αγορά υπηρεσιών Κυπρίων εμπειρογνωμόνων για ακόμα ένα διεθνές θέμα, αυτό που αφορά τη φαλαινοθηρία.
Ο οδικός χάρτης για την ορθή άσκηση των ευθυνών της Προεδρίας μας θα είναι το Εξάμηνο Πρόγραμμα Εργασίας καθώς και το Πρόγραμμα Συναντήσεων, προσχέδια των οποίων ήδη ετοιμάστηκαν και συζητούνται. Φυσικά, επειδή η άσκηση της Προεδρίας αποτελεί μια ζωντανή διαδικασία, τα προγράμματα αυτά θεωρούνται ως κατευθυντήρια. Θα διαφοροποιούνται ανάλογα με τις εξελίξεις.
Σε αυτό το στάδιο είναι πολύ νωρίς για εύλογες εικασίες και λογικές παραδοχές για την τελική έκβαση του προγράμματος αυτού του εξαμήνου ή να ληφθούν τελικές πληροφορίες σχετικά με το οριστικό χρονοδιάγραμμα παρουσίασης ορισμένων προτάσεων. Ως εκ τούτου, το πρόγραμμά μας αναγκαστικά χαρακτηρίζεται από συγκρατημένες εκτιμήσεις, οι δε αναφορές σε διάφορες δυνατότητες και σε πιθανές εξελίξεις είναι αναπόφευκτες. Το πρόγραμμα θα οριστικοποιηθεί όταν θα είναι διαθέσιμη μια σαφέστερη εικόνα πολύ πιο κοντά στο χρόνο της προγραμματισμένης ολοκλήρωσής του, που είναι το τέλος Μαΐου.
Για να ανταποκριθούμε όσο καλύτερα μπορούμε στις υποχρεώσεις μας, προγραμματίζεται να προωθηθούν τα ακόλουθα:
Συμβούλια Υπουργών Περιβάλλοντος.
Επί Κυπριακής Προεδρίας θα διεξαχθούν δύο Συμβούλια των Υπουργών Περιβάλλοντος, τον Οκτώβρη και το Δεκέμβρη.
Στα Συμβούλια αυτά, και ανάλογα με τις εξελίξεις κατά τη διάρκεια της Προεδρίας της Δανίας, θα επιδιωχθούν:
Πολιτικές Συμφωνίες, όπως για τις ουσίες προτεραιότητας στα νερά,
Συζητήσεις Προσανατολισμού, για παράδειγμα σχετικά με διάφορες πτυχές της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή και το Πρόγραμμα LIFE,
Συμπεράσματα του Συμβουλίου, όπως για τα αποτελέσματα διεθνών Διασκέψεων ή τη Στρατηγική για τα Νερά, και
Παρουσιάσεις για το νέο Σχέδιο Δράσης για το Περιβάλλον, και άλλα.
Συναντήσεις Ομάδων Εργασίας.
Με βάση το προκαταρκτικό πρόγραμμα, σχεδιάζεται η πραγματοποίηση 50 περίπου συναντήσεων της Ομάδας Εργασίας του Συμβουλίου για το Περιβάλλον κατά τις οποίες θα καλυφθούν οι διαπραγματεύσεις για 20 περίπου θέματα. Κύρια έμφαση θα δοθεί στη βιολογική ποικιλομορφία, το κλίμα, τις χημικές ουσίες και το θείο στα καύσιμα πλοίων. Άλλα θέματα θα είναι η Διάσκεψη του Ρίο, η εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον από διάφορα έργα, τα νερά, και τα απόβλητα.
Επίσης, η Ομάδα Εργασίας του Συμβουλίου για Διεθνή Περιβαλλοντικά Θέματα υπολογίζεται ότι θα συνέλθει σε 40 περίπου συναντήσεις για να διαμορφώσει θέσεις για 11 διεθνείς διασκέψεις, από τις οποίες ξεχωρίζουν αυτές για τη βιολογική ποικιλομορφία, το κλίμα, τη διασυνοριακή ατμοσφαιρική ρύπανση και τα χημικά.
Το Πρόγραμμα της Προεδρίας περιλαμβάνει, επίσης, αριθμό πολύ σημαντικών δραστηριοτήτων και εκδηλώσεων στην Κύπρο. Αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε δυο ενότητες:
Η πρώτη αφορά δραστηριότητες με ευρωπαϊκή εμβέλεια, αφού σ΄ αυτές θα μετάσχουν Υπουργοί, Επίτροποι και εκπρόσωποι όλων των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.
Σημειώνω ιδιαίτερα το Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία, στις 7 και 8 Ιουλίου και θα ασχοληθεί με τις θεματικές των νερών και της κλιματικής αλλαγής. Την πρώτη μέρα θα καλυφθούν, η υδατική πολιτική στην Κύπρο, το σχέδιο για τα νερά και η κατάσταση των ευρωπαϊκών νερών. Τη δεύτερη μέρα θα καλυφθεί η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, με έμφαση στη χρηματοδότησή της.
Οι άλλες δραστηριότητες είναι οι ακόλουθες:
• Συνέδριο για παρουσίαση του Σχεδίου για τα νερά
• Συνάντηση Διευθυντών Φύσης
• Συνάντηση Διευθυντών Νερών και Θαλάσσιου Περιβάλλοντος
• Συνάντηση Ομάδας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος
• Συνάντηση Ακολούθων Περιβάλλοντος
• Συνάντηση Ομάδας Εργασίας για τα Υπόγεια Νερά
• Συνάντηση Ειδικών για την Κλιματική Αλλαγή
Όσον αφορά τη δεύτερη ενότητα των συναντήσεων, αυτή σχετίζεται με ενημερωτικές εκδηλώσεις στην Κύπρο, όπως η αποψινή, με κύριο στόχο την ενημέρωση και την πληροφόρηση για τις προτεραιότητες και το Πρόγραμμα της Κυπριακής Προεδρίας.
Μεταξύ άλλων, προγραμματίστηκαν δημοσιογραφικές διασκέψεις και ενημερώσεις διαφόρων φορέων όπως Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και Πρεσβειών.
Εκτός αυτών, έγιναν και θα συνεχιστούν επαφές με ομολόγους μου και τους αρμόδιους Επιτρόπους Κλιματικής Αλλαγής και Περιβάλλοντος. Επίσης, έγινε συνάντηση με το Κολέγιο των Επιτρόπων στα πλαίσια της επίσκεψης στις Βρυξέλλες που πραγματοποίησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με ομάδα Υπουργών. Νέα συνάντηση με το Κολέγιο θα γίνει στην Κύπρο στις αρχές της Κυπριακής Προεδρίας.
Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο έχει συναρμοδιότητα με το Συμβούλιο σε θέματα περιβάλλοντος, στις αρχές Μαΐου θα έχω συνάντηση με την αντιπροσωπεία της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα επισκεφθεί την Κύπρο. Επίσης, στις αρχές Ιουλίου, μαζί με άλλους συναδέλφους μου, θα παρουσιάσουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Πρόγραμμα της Κυπριακής Προεδρίας. Τον προσεχή Δεκέμβριο θα γίνει, επίσης, παρουσίαση των αποτελεσμάτων της Προεδρίας μας.
Η Κύπρος θα αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστεύοντας ακράδαντα ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ένωση θα πρέπει να εξεταστούν μέσα από το φακό του τωρινού εξαιρετικά μεταβλητού και ασταθούς οικονομικού περιβάλλοντος. Αυτό που προέκυψε μέσα από την παγκόσμια οικονομική κρίση είναι η ανάγκη για νέες, αποτελεσματικές πολιτικές και νέες προσεγγίσεις, οι οποίες να καθοδηγούνται από τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης που διέπουν τις μεγάλες ανθρώπινες, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της ανάπτυξης.
Οι προσπάθειες της Κυπριακής Προεδρίας θα έχουν ως αποκλειστικό σκοπό να συμβάλουν στην επίτευξη αυτού του στόχου.
