Η
ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σηματοδοτήθηκε το 1948 στην
Πρώτη Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για την Υγεία με τον καθορισμό της
Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας η οποία εορτάζεται σε όλο τον κόσμο στις 7
Απριλίου και είναι αφιερωμένη κάθε χρόνο σε διαφορετικό θέμα που
σχετίζεται με την υγεία.
Για το 2012, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
επέλεξε ένα θέμα που είναι πολυδιάστατο και αφορά όλους μας αφού προάγει
την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και την ενεργό γήρανση.
Τι σημαίνει όμως «ενεργός γήρανση» και πώς
προάγεται η αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών; Ενεργός γήρανση σημαίνει ότι η
ζωή συνεχίζεται αμείωτη και επομένως η κοινωνία οφείλει να εκτιμά και
να τιμά με αυξανόμενους ρυθμούς τη συμβολή των μεγαλύτερων και να τους
παρέχει ευκαιρίες για να εξακολουθούν να εργάζονται και να μοιράζονται
τις εμπειρίες και την πείρα τους με τους νεότερους, να εξακολουθούν να
συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία ως ισότιμα μέλη της, και να ζουν όσο το
δυνατόν πιο υγιείς, απολαμβάνοντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Σημαντική συμβολή σε αυτό διαδραματίζει η καλή υγεία όπως είναι και το
φετινό σύνθημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Στόχος, λοιπόν, είναι
να γίνει βίωμα ότι η καλή υγεία σε όλη τη διάρκεια της ζωής μπορεί να
βοηθήσει τους μεγαλύτερους να έχουν μια πλήρη και παραγωγική ζωή και να
αποτελούν σημαντικές και δραστήριες μονάδες των οικογενειών τους και των
κοινωνιών στις οποίες ζουν.
Ιδιαίτερη σημασία για την επίτευξη του
στόχου είναι να αντιληφθούμε ότι η υγιής γήρανση εξαρτάται από πολλούς
παράγοντες, κυρίως όμως από τη συμπεριφορά μας και την έκθεση μας σε
κινδύνους καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας που περιλαμβάνουν τις
διατροφικές μας συνήθειες, το πόσο φυσιολογικά ζούμε και σε ποιο βαθμό
εκθέτουμε τους εαυτούς μας και τους γύρω μας σε περιβαλλοντικούς και
άλλους κινδύνους όπως αυτούς που προέρχονται από το κάπνισμα, την
αλόγιστη χρήση αλκοόλ, ή την έκθεση σε τοξικές ουσίες, χωρίς όμως αυτά
να αποτελούν πανάκεια. Εξίσου σημαντικό ρόλο έχει η σωματική
δραστηριότητα, η διατήρηση της ψυχικής υγείας και η χρήση φαρμάκων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική της «ενεργού
γήρανσης» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προϋποθέτει την υιοθέτηση από
τα άτομα ενός υγιεινού τρόπου ζωής και από τα κράτη, τη δημιουργία
υποστηρικτικού περιβάλλοντος που θα καταστήσει δυνατή την ευημερία των
ηλικιωμένων.
Είναι γεγονός ότι ο κόσμος μας αλλάζει και
μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές μετεξελίξεις είναι η γήρανση του
πληθυσμού. Οι συνέπειες της δημογραφικής μετάβασης σε ένα πληθυσμό που
γερνά διαρκώς, σε συνδυασμό με τον ολοένα μειωμένο αριθμό των γεννήσεων,
αναμένεται να επηρεάσουν αισθητά την οικονομία, την κοινωνική ανάπτυξη
και την κοινωνική πρόνοια. Το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται σε όλη την
Ευρώπη και η Κύπρος δεν αποτελεί εξαίρεση.
Με βάση τα κριτήρια του ΟΗΕ και τα στοιχεία
της Στατιστικής Υπηρεσίας, που ανεβάζει το ποσοστό του πληθυσμού άνω των
65 ετών στην Κύπρο περίπου στο 13%, η χώρα μας θεωρείται ήδη μια
γερασμένη και συνεχώς γηράσκουσα κοινωνία.
Από πλευράς του, το Υπουργείο Υγείας στη
βάση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης έχει αναλάβει δεσμεύσεις για την
εφαρμογή μέτρων με σκοπό την επίλυση των προβλημάτων που έχουν
εντοπιστεί, ενώ η δέσμευση της Κυβέρνησης, γενικότερα για την τρίτη
ηλικία, αντανακλάται στις εκθέσεις της για κοινωνική προστασία και
κοινωνική ενσωμάτωση, που υπέβαλε στην ΕΕ στο πλαίσιο της Ανοικτής
Μεθόδου Συντονισμού.
Στην προσπάθεια για υλοποίηση των δεσμεύσεών
του, το Υπουργείο Υγείας βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης εφαρμογής
εναλλακτικών δομών φροντίδας για την τρίτη ηλικία έχοντας κατά νου ότι η
γήρανση του πληθυσμού θα πρέπει να αντιμετωπιστεί περισσότερο ως
πρόκληση παρά ως πρόβλημα. Αυτό απαιτούν εξάλλου και οι σημαντικές
πιέσεις για αλλαγή που επιδέχεται ο τομέας της υγείας, ιδιαίτερα εν όψει
της παγκόσμιας οικονομικής στενότητας.
Ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή αποτέλεσε
και η απόφαση για τη σταδιακή επέκταση και ενίσχυση της υπηρεσίας κατ’
οίκον νοσηλείας, την οποία θεωρούμε ως σημαντική μέθοδο παρακολούθησης
κυρίως των ατόμων τρίτης ηλικίας, με έμφαση στην προαγωγή της αυτονομίας
και σεβασμό στις ιδιαίτερες ανάγκες υγείας και στην αξιοπρέπειά τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει επιδοθεί σε θέματα που έχουν εντοπιστεί από
τις αρμόδιες υπηρεσίες ως σημαντικά για τους ίδιους τους ηλικιωμένους
και τους φροντιστές τους, όπως η αντιμετώπιση της κατάθλιψης στην τρίτη
ηλικία, η φροντίδα και η νοητική ενδυνάμωση ατόμων με γεροντική άνοια
και νόσο Αλτσχάιμερ, η ολιστική φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων και η
διαχείριση της συναισθηματικής επιβάρυνσης των φροντιστών. Στο πλαίσιο
της εκπαίδευσης των Κοινοτικών νοσηλευτών της κατ’ οίκον νοσηλείας
γίνεται προσπάθεια για την αξιοποίηση του οικείου οικογενειακού και
κοινωνικού περιβάλλοντος καθώς και για ευαισθητοποίηση της κοινότητας
μέσα από τις κατ’ οίκον επισκέψεις. Σκοπός είναι η πρόληψη προβλημάτων
υγείας που συνοδεύουν την τρίτη ηλικία, για όσο το δυνατόν πιο
ανεξάρτητη διαβίωση με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Στο Υπουργείο Υγείας η πρόκληση για εμάς
είναι να αφουγκραστούμε τις ανησυχίες της τρίτης ηλικίας και να
προσπαθήσουμε να δώσουμε άμεσες λύσεις, χαράσσοντας πολιτικές που θα μας
οδηγήσουν σε μια ισορροπημένη προσέγγιση και αντιμετώπιση του
πολύπλευρου θέματος της γήρανσης με ορθολογιστική κατανομή των
περιορισμένων μας πόρων στη βάση ενός προγράμματος που θα θέτει στόχους
και προτεραιότητες.
Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος του Υπουργείου
Υγείας για τα θέματα της τρίτης ηλικίας είναι και το γεγονός ότι η υγιής
γήρανση περιλαμβάνεται στα σημαντικά για το Υπουργείο μας θέματα κατά
τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για τον
σκοπό αυτό προγραμματίζεται να γίνει διάσκεψη υψηλού επιπέδου στην οποία
θα συζητηθούν πτυχές που έχουν σχέση με την υγιή γήρανση ως μια συνεχή
διαδικασία καθόλη τη διάρκεια της ζωής.
Πέρα από τις ευρωπαϊκές του κατευθύνσεις, το
Υπουργείο Υγείας ανέλαβε την υποχρέωση να συνεχίσει τη διαιώνιση των
σημερινών μηνυμάτων μέσα από διαλέξεις που θα παραθέσουν ιατρικοί
λειτουργοί σε Δήμους και Κοινότητες της χώρας μας σε συνεργασία με την
Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά τη διάρκεια του χρόνου.
Κλείνοντας, θεωρώ σημαντικό να υπενθυμίσω
ότι πέρα από την πολιτεία, υποχρέωση έχει και το κοινωνικό σύνολο στο
οποίο ανήκουμε όλοι μας να σταθεί δίπλα στους ανθρώπους της τρίτης
ηλικίας προωθώντας την αυτονομία τους και ενθαρρύνοντάς τους να
συμμετέχουν στα κοινά, να κρατούν τα ηνία της ζωής τους παίρνοντας τις
δικές τους αποφάσεις και να τους παρέχει ευκαιρίες για εθελοντική
εργασία και δημιουργικότητα.
|
