Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Άμυνας κ. Δημήτρη Ηλιάδη στο ετήσιο μνημόσυνο του ηρωομάρτυρα Τομεάρχη της ΕΟΚΑ Γιαννάκη Στεφανίδη και του Παπανδρέα Στεφανίδη, στον Ιερό Ναό Αγίου Προκοπίου στο Μετόχιον της Ιεράς Μονής Κύκκου29/01/2012
Μαζευτήκαμε σήμερα στο Ιερό Ναό του Αγίου Προκοπίου για να τιμήσουμε τη μνήμη ενός ξεχωριστού αγωνιστή της κυπριακής ελευθερίας με έναν τρόπο αλλιώτικο, ανορθόδοξο. Θα μνημονεύσουμε τη δράση και την προσφορά του, θα αναφερθούμε στα κατορθώματα του, αλλά δεν θα καταλήξουμε στον ηρωικό του θάνατο που συνήθως αποτελεί το αποκορύφωμα και το επιστέγασμα της πορείας των ηρώων.
Δεν ήταν αυτή η κατάληξη της ηρωικής πορείας του Γιαννάκη Στεφανίδη, o οποίος δολοφονείται λίγες ημέρες πριν την αναγγελία τερματισμού του απελευθερωτικού αγώνα, κάτω από σκοτεινές και ανεξιχνίαστες συνθήκες. Ήταν, άραγε, αυτό το αδελφοκτόνο έγκλημα προάγγελος των όσων έμελλε να ακολουθήσουν; Ήταν ένα μήνυμα ότι έπρεπε να χαλιναγωγήσουμε από τότε τα πάθη, τα μίση και τις διχόνοιες;
Ο Γιαννάκης Στεφανίδης γεννήθηκε το 1939 στην Κώμη Κεπήρ. Ήταν το πρώτο από τα πέντε παιδιά του Παπανδρέα Στεφανίδη από το Πατρίκι και της Ευγενίας Στεφανίδη από την Κώμη Κεπήρ. Ζεί τα παιδικά του χρόνια μέχρι και την τρίτη τάξη του δημοτικού στη γενέτειρα του. Στη συνέχεια, εγκαθίσταται στη Λευκωσία με την οικογένεια του, όπου ο πατέρας του ακολουθεί την ιεροσύνη που είναι, άλλωστε, οικογενειακή του παράδοση. Ο Παπανδρέας χειροτονείται διάκος και μετέπειτα ιερέας και υπηρετεί στη Χρυσαλινιώτισσα, στον Άγιο Αντώνιο και στον Αρχάγγελο Μιχαήλ του Τρυπιώτη. Ο Γιαννάκης αποφοιτά από το Δημοτικό Σχολείο Αγίου Κασσιανού και από μικρός φοιτά παράλληλα στη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής με δάσκαλο τον αείμνηστο πρωτοψάλτη Θεόδουλο Καλλίνικο. Φοιτά στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στη Σχολή Σαμουήλ. Ανατρέφεται και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που τον γαλουχεί με τις αξίες του χριστιανισμού και του ελληνισμού.
Η σύντομη ζωή και η δράση του Γιαννάκη Στεφανίδη είναι συναρπαστική σαν επικό μυθιστόρημα. Μυείται και εντάσσεται νωρίς στον απελευθερωτικό αγώνα το 1954 και αναπτύσσει έντονη επαναστατική δράση με τα ονόματα ΠΛΙΝΙΟΣ, ΦΑΕΘΩΝ, Κ.14, ΑΙΝΕΙΑΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ. Η πολιτική του ταυτότητα έγραφε Νίκος Ρώσσος. Η 1η Απριλίου 1955 τον βρίσκει ανάμεσα στα επίλεκτα στελέχη της ΑΝΕ, νεολαίας της ΕΟΚΑ. Μαθητεύει στον τεχνουργό του αγώνα Στυλιανό Λένα.
Στα μέσα του Γενάρη του 1956, με την ομάδα Γερίου, χρησιμοποιεί το σπίτι του ως ορμητήριο, ενώ εκεί συγκεντρώνεται και οπλισμός της οργάνωσης. Στις 31 Αυγούστου 1956 λαμβάνει μέρος στο σχέδιο απελευθέρωσης του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Στη μάχη που διεξάγεται πέφτουν οι ήρωες Ιωνάς και Κολοκάσης. Την 1η Σεπτεμβρίου 1956, σε συνεργασία με τον Ανδρέα Λαγό, κατασκευάζει βόμβες που τοποθετούνται στο Κυβερνητικό Τυπογραφείο. Το καλοκαίρι του 1956, μαζί με τον Ιάκωβο Πελετιέ, ναρκοθετούν υπόνομο του αεροδρομίου Τύμπου, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στο δίαυλο.
Τον Γενάρη του 1957 αναλαμβάνει τομεάρχης της ΕΟΚΑ στη Λευκωσία, θέση που διατηρεί μέχρι την 1η Μαΐου 1958 οπότε αναλαμβάνει, μαζί με τον Σωτηράκη Γιαννάκη, το σχέδιο άμυνας κατά των τουρκικών βανδαλισμών και λεηλασιών. Τον Ιούλιο του 1958 αναλαμβάνει την αναδιοργάνωση του Τομέα Λάρνακας. Τον Νοέμβριο του 1958, κάτω από αμφιλεγόμενες συνθήκες, διατάσσεται να έλθει στη Λευκωσία. Ο Γιαννάκης υπακούει και έρχεται στον τομέα της Λευκωσίας. Κηρύσσεται εκεχειρία. Ο αγώνας τερματίζεται. Ακολουθούν οι συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου για την κυπριακή ανεξαρτησία.
Οι αγωνιστές κατηφορίζουν από τα αντάρτικα λημέρια και τα κρησφύγετα στις πόλεις και τα χωριά τους. Όχι, όμως, ο Γιαννάκης, ο Πλίνιος, ο Φαέθων, ο Ανδρέας. Στην εκκλησία της Φανερωμένης που μαζεύτηκαν οι αγωνιστές ο Γιαννάκης Στεφανίδης είναι απών. Είναι αγνοούμενος. Σιγά-σιγά ακούγεται το μαντάτο: Ο Γιαννάκης είναι νεκρός. Ο Παπανδρέας κινεί γη και ουρανό να του δοθεί ο γιος του, να τον κηδεύσει όπως του αξίζει. Στις 26 Ιουνίου 1959 κάποιοι πετάνε ένα κασόνι με το άψυχο σώμα του Γιαννάκη Στεφανίδη στο Κοιμητήριο Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Ο Γιαννάκης κηδεύτηκε και τάφηκε με τιμές ήρωα. Ο Παπανδρέας και η οικογένεια Στεφανίδη δικαιώνονται τραγικά. Η δολοφονία του Γιαννάκη Στεφανίδη υπήρξε μια μελανή σελίδα του επικού απελευθερωτικού μας αγώνα η οποία στιγματίζει την ιστορία μας και στέλνει ένα δυνατό και ξεκάθαρο μήνυμα: Να αφήσουμε τον διχασμό στο παρελθόν, μια για πάντα.
Πενήντα τρία χρόνια μετά η θυσία του Γιαννάκη Στεφανίδη και όσων πρόσφεραν τη ζωή τους παραμένει αδικαίωτη. Η Κύπρος συνεχίζει την ανηφορική της πορεία. Το κυπριακό πρόβλημα παραμένει άλυτο όπως διαμορφώθηκε το τραγικό καλοκαίρι του 1974, με την προδοσία, την εισβολή, την κατοχή. Οι έποικοι πολλαπλασιάζονται, οι περιουσίες μας λεηλατούνται, η πολιτιστική μας κληρονομιά καταστρέφεται, ενώ τα τουρκικά στρατεύματα συνεχίζουν να κατέχουν το βόρειο τμήμα του νησιού και να αποτελούν θανάσιμη απειλή για το μέλλον.
Οι συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών δεν αποδίδουν. Η τριμερής της Νέας Υόρκης απέτυχε. Η καλή θέληση και η πολιτική βούληση της ελληνοκυπριακής πλευράς δεν είναι αρκετή για να φτάσουμε σε βιώσιμη λύση στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου και των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου. Η διχοτομική αδιαλλαξία και οι υπαναχωρήσεις της τουρκικής πλευράς δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Εμείς εμμένουμε στο συμφωνημένο πλαίσιο της ομοσπονδιακής λύσης, αλλά και στη διαδικασία που προβλέπεται από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
Επιδιώκουμε και εργαζόμαστε για τη λύση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να υποκύψουμε στους όρους του κατακτητή, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση του κυπριακού Ελληνισμού στη γη των πατέρων του. Αυτό να μην το περιμένει κανείς.
Όσο δύσκολες και να είναι οι συνθήκες, εμείς θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με θέληση, με συνέπεια και υπευθυνότητα, να ανατρέψουμε την κατοχή, να ανακόψουμε τον εποικισμό, να αποτρέψουμε τον εφιάλτη και την κατάρα της διχοτόμησης.
Η ενότητα σήμερα δεν είναι απλώς αναγκαία. Είναι όρος επιβίωσης. Η διχόνοια ναρκοθετεί το μέλλον. Το πρόσφατο οδυνηρό παρελθόν διδάσκει. Άλλωστε, οι σύγχρονες κοινωνίες δεν αντιμετωπίζουν τα μεγάλα προβλήματα με συνεχείς αντιπαραθέσεις και ατελείωτες αντιδικίες. Προχωρούν μπροστά μέσα από τον διάλογο, τη μετριοπάθεια, τη συναίνεση. Και εμείς δεν έχουμε άλλο τρόπο να αντιμετωπίσουμε τα κρίσιμα προβλήματα εξόν από τη συνεννόηση και την ενότητα μεταξύ μας.
Δεν είναι η ώρα για τα εύκολα τα λόγια, τα μεγάλα. Είναι η ώρα της ευθύνης, της συνολικής και της συλλογικής προσπάθειας. Ενωμένοι, με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και αξιοπιστία μπορούμε να φέρουμε καλύτερες μέρες για τον τόπο μας και μήνυμα αισιοδοξίας στον λαό μας.
Τιμούμε τον σεπτό λευίτη, τον Πανανδρέα, που βίωσε την τραγωδία του πρωτότοκου γιου του και αγωνίστηκε για τη δικαίωση του.
Τιμούμε τον Γιαννάκη Στεφανίδη, τον πιο αδικοχαμένο αγωνιστή, της πιο αδικαίωτης θυσίας. Μιας θυσίας που καταμαρτυρεί την ευθύνη μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για μια ελεύθερη και επανενωμένη Κύπρο, ένα νησί της ειρήνης και της προόδου για όλους τους ανθρώπους του.
Επάξια σε μνημονεύουμε Γιαννάκη Στεφανίδη. Η μνήμη σου παραμένει ζωντανή. Καταγραμμένη στην ιστορική και τη συλλογική μας συνείδηση.
