Ομιλία του Υπουργού Υγείας δρος Σταύρου Μαλά στη συνέντευξη Τύπου για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Επαγρύπνησης για τα Αντιβιοτικά
17/11/2011
Η 18η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ECDC (European Center for Disease Prevention and Control) ως η Ευρωπαϊκή Ημέρα Επαγρύπνησης για τα Αντιβιοτικά. Η ανάγκη αυτή προέκυψε λόγω της κατάχρησης αντιβιοτικών που παρατηρείται παγκόσμια.
Η 18η Νοεμβρίου για τέταρτη χρονιά σηματοδοτεί τη συνέχιση μιας εκστρατείας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την κακή χρήση αντιβιοτικών και τις συνέπειές της. Το Υπουργείο Υγείας συμμετέχει στην προσπάθεια αυτή με ενημερωτικό υλικό προς τους Ιατρούς Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Περίθαλψης καθώς και σχετικές ενημερωτικές διαλέξεις σε όλα τα νοσοκομεία. Επίσης, παρέχεται έντυπο υλικό προς τους ασθενείς και το κοινό, δημοσιεύονται ενημερωτικά άρθρα στον εγχώριο Τύπο και Λειτουργοί του Υπουργείου Υγείας συμμετέχουν σε ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα με ανοικτή γραμμή για το κοινό.
Η αντιμικροβιακή αντοχή ή, όπως είναι επίσης γνωστή, η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που σχετίζεται με τη συνεχή και αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών. Τα αντιβιοτικά χάνουν σχετικά γρήγορα τη δραστικότητά τους αφού τα μικρόβια εύκολα αναπτύσσουν μηχανισμούς με τους οποίους γίνονται ανθεκτικά και δεν εξουδετερώνονται πλέον. Τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτηρίδια έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο σε πολλά ευρωπαϊκά νοσοκομεία και αποτελούν μια από τις σημαντικότερες απειλές για την ασφάλεια των ασθενών εφόσον αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα καθώς και τη διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο.
Η εμφάνιση ανθεκτικών μικροβίων αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία επειδή οι λοιμώξεις που προκαλούν είναι σοβαρές και συχνά απειλητικές για τη ζωή των ασθενών, προκαλώντας τεράστιο οικονομικό βάρος στα συστήματα υγείας αλλά και στα άτομα και ευρύτερα στην κοινωνία.
Η κακή χρήση των αντιβιοτικών, που μπορεί να οφείλεται σε κατάχρηση ή λανθασμένη χρήση, έχει αποδειχθεί ότι ευνοεί τον αποικισμό των ασθενών ή και την εμφάνιση λοίμωξης από πολυανθεκτικά μικρόβια.
Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια συχνά είναι απειλητικές για τη ζωή των ασθενών, ιδιαίτερα αν ο ασθενής είναι ανοσοκατασταλμένος και έχει παρατεταμένη νοσηλεία στο νοσοκομείο. Συγκεκριμένα, οι νοσοκομειακές λοιμώξεις από πολυανθεκτικά μικρόβια κοστίζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανά έτος 37.000 ζωές καθώς και €5.5 δις. σε κόστος νοσηλείας.
Η ανάπτυξη αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά είναι ένα φαινόμενο που συνδέεται με την έκταση και τον τρόπο με τον οποίο τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται γενικότερα. Παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αντοχής των μικροβίων στα αντιβιοτικά είναι:
Ø η εύκολη συνταγογράφηση ευρέως φάσματος αντιβιοτικών,
Ø η αχρείαστη χορήγηση αντιβιοτικών σε περιπτώσεις ιογενών λοιμώξεων, όπως το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη,
Ø η λήψη από τον ασθενή χαμηλότερων δόσεων από τις συνιστώμενες ή η μη ολοκλήρωση του θεραπευτικού σχήματος,
Ø η αδυναμία συστηματικής παρακολούθησης, πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων.
Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών η οποία οδηγεί στην αντιμικροβιακή αντοχή δεν αφορά μόνο τον άνθρωπο αλλά και τα ζώα. Ανθεκτικά μικρόβια εύκολα εξαπλώνονται μεταξύ ανθρώπων, ζώων, προϊόντων και στο περιβάλλον και αυτό αποτελεί σοβαρό και επείγον πρόβλημα δημόσιας υγείας, ειδικά αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι έχει περιοριστεί πλέον η παραγωγή νέων αντιβιοτικών από τις φαρμακοβιομηχανίες.
Τα αντιβιοτικά, λοιπόν, είναι πολύτιμα φάρμακα που σώζουν ζωές και πρέπει να τα διαφυλάξουμε για να τα χρησιμοποιούμε όταν πραγματικά τα χρειαζόμαστε. Χωρίς νέα αποτελεσματικά αντιβιοτικά και με τη συνεχώς αυξανόμενη ανθεκτικότητα των μικροβίων σε αυτά η ανθρωπότητα απειλείται από τον κίνδυνο μιας «προ των αντιβιοτικών εποχής» όπου μια απλή λοίμωξη του αναπνευστικού θα μπορεί να σκοτώσει έναν άνθρωπο και καταστάσεις όπως μηνιγγίτιδες και φυματίωση θα παραμένουν αθεράπευτες με αποτέλεσμα τον θάνατο.
Γι΄ αυτό καλείται ο καθένας μας να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη και να δράσει για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Καλούνται οι ασθενείς, και γενικότερα οι πολίτες, οι γιατροί, οι βιομηχανίες τροφίμων ζωικής προέλευσης και οι φαρμακοβιομηχανίες, να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δράσουν άμεσα ώστε να υπάρξει ισορροπημένη και σωστή χρήση αντιβιοτικών με:
- ορθολογική χρήση αντιβιοτικών,
- παρακολούθηση και έλεγχο της ανθεκτικότητας των μικροβίων,
- παρακολούθηση της χρήσης αντιβιοτικών σε όλους τους τομείς,
- συνεχή ευαισθητοποίηση και κατάλληλη ενημέρωση όλων για την αντιμικροβιακή αντοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιείται και η σημερινή συνέντευξη Τύπου με θέμα την Ευρωπαϊκή Ημέρα Επαγρύπνησης για τα Αντιβιοτικά αλλά, θα έλεγα, ειδικότερα για την αντιμικροβιακή αντοχή, αυτό το πολύπλευρο πρόβλημα που προκαλείται από αλληλοσυνδεόμενους παράγοντες και απαιτεί άμεση δράση σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Το Υπουργείο Υγείας θα συνεχίσει και θα εντατικοποιήσει την επιτήρηση της αντιμικροβιακής αντοχής και των νοσοκομειακών λοιμώξεων καθώς και της κατανάλωσης αντιβιοτικών σε εθνικό επίπεδο. Παράλληλα, θα ενισχύσει τη συνεργασία με τα ανάλογα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η ευαισθητοποίηση όλων μας, κοινού και επαγγελματιών υγείας, θα πρέπει να αποτελέσει άμεσο στόχο με σκοπό τη διασφάλιση και βελτίωση της δημόσιας υγείας. Η συνεχής ενημέρωση και πληροφόρηση θα βοηθήσει στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι στην προσπάθεια μας αυτή ο ρόλος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης μπορεί και πρέπει να είναι καθοριστικός.
