Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νεοκλή Συλικιώτη στην ημερίδα «Ο Ρόλος των ΜΜΕ στην πάταξη της εμπορίας προσώπων», στη Λευκωσία
21/10/2011Σας καλωσορίζω στην ημερίδα αυτή που διοργανώνουμε, στοχεύοντας στην ενεργότερη δική σας εμπλοκή στον αγώνα για πάταξη του ειδεχθούς εγκλήματος που λέγεται εμπορία προσώπων. Η συμμετοχή σας, και σας ευχαριστώ γι αυτό, είναι ένδειξη πως σωστά πιστεύουμε ότι σε αυτό τον αγώνα βρισκόμαστε στην ίδια όχθη, γι’ αυτό και οφείλουμε να τον δώσουμε από κοινού μέσα σε πνεύμα πλήρους συνεργασίας.
Οι παράμετροι που συνθέτουν και επιτείνουν αυτό το εγκληματικό φαινόμενο είναι γνωστές: φτώχεια, οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση, έλλειψη πραγματικών προοπτικών που δημιουργούν στρατιές υποψήφιων θυμάτων, τις οποίες εκμεταλλεύονται τα διεθνή κυκλώματα οργανωμένου εγκλήματος, καταπατώντας κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπεια και υπόστασης.
Από τη δράση των παράνομων αυτών εμπόρων της ανθρώπινης ανέχειας και ανάγκης, δυστυχώς, η Κύπρος δεν εξαιρείται. Η εμπορία προσώπων στην Κύπρο εμφανίζεται με δύο κύριες μορφές: τη σεξουαλική εκμετάλλευση και την εκμετάλλευση στην εργασία.
Αυτά τα δεδομένα βέβαια είναι πολύ καλά γνωστά. Όπως και το δεδομένο, πως ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος, δεν μπορεί από μόνο του να υπερνικήσει τους μηχανισμούς που στήνει ένα διεθνές δίκτυο οργανωμένου εγκλήματος. Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν ρεαλιστικό να το αναμένει κανείς. Ωστόσο, οι συγκεκριμένες μορφές εκδήλωσης της εμπορίας ανθρώπων στον τόπο μας καταδεικνύουν, από μια άλλη διάσταση, και την ευθύνη μας ως κοινωνία, αφού μέσα από τη δική μας ενεργό συμμετοχή συντηρούμε και επεκτείνουμε αυτό το έγκλημα. Αυτή τη σκληρή πραγματικότητα οφείλουμε και να την δεχθούμε και να την αντιμετωπίσουμε αν δεν θέλουμε υποκριτικά να καμωνόμαστε τους ανήξερους.
Καθόσον μας αφορά ως Πολιτεία, τα τελευταία τρισήμισι περίπου χρόνια έχουμε κάνει σημαντικά βήματα προόδου προς την κατεύθυνση της πάταξης αυτού του φαινομένου, αν και αναγνωρίζουμε πως πολλά απομένουν ακόμη να γίνουν.
Στο πλαίσιο αυτό η Κυβέρνηση και ειδικότερα το Υπουργείο Εσωτερικών λάβαμε και συνεχίζουμε να λαμβάνουμε σειρά μέτρων και αναπτύσσουμε διάφορες πρωτοβουλίες και δράσεις, τόσο εντός Κύπρου, όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και για να αναφερθώ σε μερικές από αυτές:
· Εκσυγχρονίσαμε τη νομοθεσία μας, ώστε να είναι πλήρως εναρμονισμένη με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και σύμφωνη με τις διεθνείς Συμβάσεις. Μέσω της νομοθεσίας καθορίζεται μηχανισμός αναφοράς θυμάτων, διασφαλίζονται τα δικαιώματα τους, ενώ προβλέπεται και περίοδος περίσκεψης ενός μήνα με πιθανότητα ανανέωσης, καθώς και άδεια παραμονής ορισμένης διάρκειας στα πρόσωπα που είναι πρόθυμα να καταθέσουν σε ποινικές υποθέσεις εναντίον των διακινητών.
· Στη βάση των προνοιών της νομοθεσίας μας προχωρήσαμε στη σύσταση της Πολυθεματικής Συντονιστικής Ομάδας Κατά της Εμπορίας Προσώπων, της οποίας προεδρεύει ο Υπουργός Εσωτερικών ως Εθνικός Συντονιστής και η οποία έχει ως ρόλο την αναγνώριση των πραγματικών διαστάσεων του προβλήματος και την επεξεργασία συγκεκριμένων λύσεων. Στην Ομάδα αυτή συμμετέχουν όλες οι εμπλεκόμενες κρατικές Υπηρεσίες, καθώς και δύο Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Ήδη, στο πλαίσιο των εργασιών της Ομάδας αυτής έχουμε ξεκινήσει τη διαδικασία αναθεώρησης της νομοθεσίας μας, έτσι ώστε να αυξήσουμε τον αριθμό των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που συμμετέχουν στην Ομάδα, αλλά και να ενσωματώσουμε τη νέα σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία.
· Η Κύπρος έχει επικυρώσει από το 2008 τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δράση κατά της Εμπορίας Προσώπων. Στο πλαίσιο εφαρμογής της Σύμβασης, η Κύπρος έτυχε αξιολόγησης από την Ομάδα GRETA του Συμβουλίου της Ευρώπης. Και με αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω την Ομάδα για την Έκθεσή της, την οποία και θα μελετήσουμε σε βάθος προκειμένου να προχωρήσουμε στις απαραίτητες βελτιώσεις που μας εισηγούνται. Ήδη για τον σκοπό αυτό έχει συσταθεί ειδική Ομάδα Εργασίας η οποία θα μελετήσει τις εισηγήσεις της GRETA και θα καταθέσει στην Πολυθεματική Συντονιστική Ομάδα συγκεκριμένες εισηγήσεις για την υλοποίηση τους.
· Από τον Νοέμβριο του 2007 δημιουργήσαμε το κρατικό καταφύγιο, το οποίο και βρίσκεται υπό την αρμοδιότητα των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Γι’ αυτή μας την υποδομή, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης κ. Thomas Hammarberg, κατά τις επισκέψεις του στην Κύπρο εξέφρασε θετικότατες εντυπώσεις.
· Πέραν όμως των νομοθετικών ρυθμίσεων, αναθεωρήσαμε και επί μέρους πτυχές της μεταναστευτικής μας πολιτικής, όπως η αναθεώρηση της πολιτικής που διέπει την είσοδο και απασχόληση αλλοδαπών καλλιτεχνών στη Δημοκρατία. Επιπρόσθετα, προχωρήσαμε με αναθεώρηση και της πολιτικής που διέπει την είσοδο και απασχόληση αλλοδαπών οικιακών βοηθών, βελτιώνοντας τη μισθοδοσία, τα κριτήρια και τους όρους των συμβολαίων απασχόλησης τους, καθώς και τον τρόπο καταβολής της εγγυητικής.
· Υιοθετήσαμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Εμπορίας Προσώπων, για τα έτη 2010 – 2012, το οποίο ετοιμάστηκε από την Πολυθεματική Συντονιστική Ομάδα κατά της Εμπορίας Προσώπων και εγκρίθηκε με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 22 Απριλίου 2010. Αυτή θεωρώ πως είναι και η σημαντικότερη εξέλιξη και επιτυχία στις προσπάθειες μας για πάταξη της εμπορίας προσώπων. Το Σχέδιο αυτό, σε αντίθεση με το παλαιότερο, θέτει ένα συνολικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της εμπορίας προσώπων μέσα στο περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής πραγματικότητας. Περιλαμβάνει πραγματιστικούς στόχους που καλύπτουν όλες τις πτυχές του προβλήματος, αλλά και συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν εντός συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων. Ήδη, αρκετές από τις δράσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο έχουν υλοποιηθεί, ενώ έχουν τροχοδρομηθεί και αρκετές άλλες. Η σημερινή εκδήλωση είναι σε αυτό το πλαίσιο που εμπίπτει, καθώς και μια σειρά άλλων όπως για παράδειγμα:
· Η διοργάνωση συνεδρίου τον Νοέμβριο 2010 για ενημέρωση των εκπαιδευτικών στο θέμα της εμπορίας προσώπων. Να σας ενημερώσω σχετικά, πως σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, θα αρχίσει άμεσα εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών.
· Η ετοιμασία σε συνεργασία με την Μη Κυβερνητική Οργάνωση Cyprus Stop Trafficking και η διανομή στα αεροδρόμια κάρτας με βασικές πληροφορίες, καθώς και αριθμός τηλεφώνου για άμεση επικοινωνία.
· H ετοιμασία ενημερωτικών εντύπων για διάθεση μέσω των προξενικών Αρχών, τα οποία είναι διαθέσιμα σε διάφορες γλώσσες.
· Η έναρξη της διαδικασίας για δημιουργία ενιαίας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων σχετικά με το θέμα της εμπορίας προσώπων που αναμένεται να συμβάλει σημαντικά, τόσο στην παρακολούθηση του θέματος, όσο και στην έγκαιρη αναγνώριση νέων τάσεων.
· Η ετοιμασία από μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας εντύπου σε διάφορες γλώσσες στο οποίο καταγράφονται τα δικαιώματα των θυμάτων.
· Η ετοιμασία από την Αστυνομία ολοκληρωμένου εγχειριδίου για την αναγνώριση θυμάτων και διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων στην Αστυνομική Ακαδημία.
· Πολύ πρόσφατα, και συγκεκριμένα, στις 14 Οκτωβρίου, σε συνεργασία με το Ανώτατο Δικαστήριο και την Αμερικανική Πρεσβεία, διοργανώσαμε εκπαιδευτικό σεμινάριο για τα μέλη του Δικαστικού Σώματος, ενώ στις 13 Οκτωβρίου, σε συνεργασία και πάλι με την Αμερικανική Πρεσβεία, διοργανώσαμε σεμινάριο για τα μέλη της Αστυνομίας, τους Δημόσιους Κατήγορους και τους Δικηγόρους της Δημοκρατίας.
Θα πρέπει εδώ να παραδεχθώ, πως είναι με ιδιαίτερη χαρά που διαπιστώνω την καλή διάθεση και την αποφασιστικότητα, τόσο των κρατικών Υπηρεσιών, όσο και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων για την αποτελεσματική υλοποίηση του Σχεδίου.
Ωστόσο, πέρα από τις προσπάθειες μας σε εθνικό επίπεδο, έχει διαπιστωθεί η ανάγκη για συλλογική και συνολική αντιμετώπιση του θέματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που το θέμα της εμπορίας προσώπων έχει καταγραφεί στις προτεραιότητες του προγράμματος της Στοκχόλμης, αλλά και του Σχεδίου Δράσης για την εφαρμογή του, που αποτελούν την πολιτική της ΕΕ για τα θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων. Πάγια θέση της Κύπρου είναι η διαμόρφωση ισχυρού και ολοκληρωμένου κοινοτικού δικαίου, το οποίο σε συνδυασμό με στοχευμένες πολιτικές πρακτικές, στο πλαίσιο μιας αλληλέγγυας Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αποτελεί την πεμπτουσία των κοινών μας προσπαθειών για ολοκληρωμένη πάταξη του εγκλήματος αυτού. Εύλογα, συνεπώς, κατά τη διάρκεια της Κυπριακής Προεδρίας το δεύτερο εξάμηνο του 2012, τα θέματα αυτά θα βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των προτεραιοτήτων μας, ενώ προγραμματίζουμε και τη διοργάνωση σχετικού Συνεδρίου.
Αν είναι για κάτι που είμαι απόλυτα βέβαιος είναι πως για την πάταξη αυτού του εγκλήματος απαιτείται συλλογικότητα σε όλα τα επίπεδα. Σε εθνικό επίπεδο αυτό σημαίνει καθολική προσπάθεια από όλους, κρατικές Υπηρεσίες και κοινωνία. Εδώ είναι που πιστεύω ότι τα ΜΜΕ μπορούν και οφείλουν να διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο. Σε αυτή την εποχή που χαρακτηρίζεται από την επανάσταση της πληροφορικής, τα ΜΜΕ δεν αντιμετωπίζονται πλέον με τους συμβατικούς όρους του παρελθόντος ως απλοί αναμεταδότες της πληροφόρησης. Τώρα πια έχουν πάρει ουσιαστικά την πρωτοκαθεδρία στη διαμόρφωση των κοινωνικών αρχών και αξιών, της ίδιας της συλλογικής συνείδησης και αντίληψης του λαού μιας χώρας, που περιγράφεται ως «κοινή γνώμη».
Αν, λοιπόν, θέλετε να χειρίζεστε υπεύθυνα και συνετά αυτή σας την εξουσία, τότε οφείλετε να ενεργείτε και ανάλογα, και πολύ περισσότερο σε καίριας σημασίας ζητήματα όπως αυτό της πάταξης της εμπορίας προσώπων. Τότε οφείλετε να συμπορευτείτε μαζί μας σε ένα κοινό σκοπό: Την καλλιέργεια, δηλαδή, ως συλλογικής συνείδησης και αντίληψης της κυπριακής κοινωνίας πως η εμπορία προσώπων αποτελεί απαράδεκτη και προσβλητική εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο, γι’ αυτό και δεν μπορεί να γίνεται ανεχτή.
