Ομιλία της συζύγου του Προέδρου της Δημοκρατίας κας Έλσης Χριστόφια στο συνέδριο που διοργανώνει η Σχολή Μιτσή Λεμύθου με θέμα «Εθελοντισμός Τρόπος Ζωής»
08/04/2011
Αγαπητή Διευθύντρια της Σχολής Μιτσή,
Αγαπητοί φίλες και φίλοι εκπαιδευτικοί,
Αγαπητά μου παιδιά,
Είναι με μεγάλη ευχαρίστηση που αποδέχθηκα την πρόσκληση που μου έχει απευθύνει η διεύθυνση της Σχολής για να χαιρετίσω τις εργασίες του ενδοσχολικού σας συνεδρίου χάρη στην οποία πραγματοποιείται η σημερινή μας συνάντηση. Πρέπει να πω ότι η παρουσία μου στην ιστορική αυτή σχολή με συγκινεί ιδιαίτερα. Εκφράζω τα θερμά μου συγχαρητήρια στη Διεύθυνση, τον καθηγητικό σύλλογο και τους μαθητές για την πρωτοβουλία διοργάνωσης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Εθελοντισμού 2011, συνεδρίου με θέμα τον Εθελοντισμό.
Ο εθελοντισμός δεν έχει όρια και περιορισμούς, είναι ποικιλόμορφος και διαχρονικός. Είναι έκφραση αγάπης που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή, τη συνύπαρξη και προσδίδει περιεχόμενο στη ζωή μας.
Ο εθελοντισμός είναι μια έννοια που μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Αποτελεί μια σύνθετη έννοια. Εμπερικλείει την αγάπη, την ανθρωπιά και την ανιδιοτελή προσφορά, από μένα σε σένα και σε εκείνους που την έχουν ανάγκη. Ταυτίζεται με το ήθος, την άμιλλα και τον πολιτισμό, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα.
Η εθελοντική προσφορά δεν αποτελεί πράξη η οποία πηγάζει από υποχρέωση ούτε από καταναγκασμό. Στηρίζεται απλά και μόνο στην επιθυμία που έχει το άτομο να προσφέρει. Η κινητήρια δύναμη του εθελοντισμού είναι η προσωπική επιθυμία του εθελοντή να συμμετέχει ενεργά και δυναμικά στα κοινά με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συνανθρώπων του.
Υιοθετώντας την εθελοντική προσφορά ως στάση ζωής, ο σύγχρονος άνθρωπος αντιστέκεται στο ρεύμα της απαξίωσης των ιδεών, αφού έχει αντιληφθεί ότι η ευτυχία όλων μας ξεχωριστά πηγάζει από την ευημερία των συνανθρώπων μας. Συμμετέχοντας σε εθελοντικές δράσεις τόσο το άτομο όσο και η κοινωνία προάγουν την ανάπτυξη της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Ο εθελοντής με το έργο που επιτελεί έρχεται αρωγός στο κοινωνικό κρατικό έργο και βοηθά είτε σαν μονάδα, είτε σαν σύνολο, στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα χωρίς ωστόσο να υποκαθιστά το ρόλο και την ευθύνη της κρατικής παρέμβασης. Πολλές φορές αναπτύσσει πρωτοβουλίες που τον καθιστούν φορέα των κοινωνικών αλλαγών και βελτιώσεων που επιτυγχάνονται.
Στον τόπο μας ο εθελοντισμός έχει πολύ βαθιές ρίζες. Δεν υπάρχει κοινωνικό, ψυχικό ή ιατρικό πρόβλημα που να μην απασχολεί ή έχει απασχολήσει κάποια ομάδα συνανθρώπων μας εθελοντών. Από τις αρχές του 20ού αιώνα είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα οργανωμένα σύνολα όπως ήταν η Φιλόπτωχος, ο Σύνδεσμος Κυριών, ο Σύνδεσμος Ευημερίας των Τυφλών που προσπαθούσαν να προσφέρουν βοήθεια σε φτωχούς ή άρρωστους συνανθρώπους μας και να τους ανακουφίσουν. Η βοήθεια τότε ήταν συνήθως οικονομική, έτσι τα φιλανθρωπικά σωματεία με τις δραστηριότητες τους αποσκοπούσαν στη συλλογή χρημάτων που ήταν απαραίτητα για τη στήριξη των αναξιοπαθούντων.
Σήμερα η εθελοντική προσφορά έχει μια τελείως διαφορετική μορφή. Το κράτος μέσα από τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και ευημερίας έχει λύσει το πρόβλημα της οικονομικής στήριξης των ευάλωτων ομάδων σε ένα μεγάλο βαθμό. Παράλληλα, οι εθελοντικές οργανώσεις συνεχώς αυξάνονται. Εκεί όπου επισημαίνεται ένα καινούργιο πρόβλημα, αμέσως κάποιοι άνθρωποι ευαισθητοποιούνται, ενώνουν τις δυνάμεις και τις προσπάθειες τους και σε συνεργασία με τις κρατικές αρχές αγωνίζονται για την απάμβλυνση του. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το Παγκύπριο Συντονιστικό Συμβούλιο Εθελοντισμού απαριθμεί σήμερα 346 μέλη που αποτελούνται από 53 Παγκύπριες εθελοντικές οργανώσεις, 287 εθελοντικές οργανώσεις που δρουν σε επαρχιακό/τοπικό επίπεδο και 6 Επαρχιακά Συντονιστικά Συμβούλια Εθελοντισμού.
Η ανάπτυξη του εθελοντισμού είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κρατικής κοινωνικής πρόνοιας. Η ευαισθητοποίηση των συνειδήσεων είναι ωστόσο μια διεργασία η οποία πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία. Εναπόκειται λοιπόν σε εμάς τους μεγαλύτερους να την καλλιεργήσουμε με το παράδειγμα μας στα παιδιά μας.
Στην πολυδιάστατη εκπαιδευτική διαδικασία και στη δραστηριότητα που αναπτύσσεται για την όσο το δυνατό πληρέστερη μόρφωση των νέων, η καλλιέργεια της αλληλεγγύης και της ανιδιοτελούς προσφοράς πρέπει να έχει μια ξεχωριστή θέση, ιδιαίτερα στο σχολικό περιβάλλον. Στα σχολεία, που αποτελούν μικρογραφίες της κοινωνίας μας, κάθε μέρα δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να εκδηλώσουν αισθήματα συμπαράστασης και προσφοράς. Πρώτα-πρώτα στους συμμαθητές τους που αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία. Δεν είναι λίγα τα παιδιά που θυσιάζουν καθημερινά την προσωπική τους άνεση και ξεγνοιασιά και βοηθούν ή έχουν στην έγνοια τους κάποιο συμμαθητή τους, κουβαλούν τα βιβλία του, σπρώχνουν το τροχοκάθισμα του, διαβάζουν μαζί του ή απλά του κάνουν παρέα.
Η ανάπτυξη πνεύματος εθελοντικής προσφοράς επιτυγχάνεται επίσης μέσα από τη συμμετοχή των παιδιών στους σχολικούς ομίλους. Η ενεργός συμμετοχή των παιδιών στους ομίλους Κοινωνικής Προσφοράς, Ερυθρού Σταυρού, Αιμοδοσίας και άλλους είναι αθρόα και οι δραστηριότητες τους ουσιαστικές και αξιέπαινες.
Σε μια εποχή που την κοινωνία μας επισκιάζουν τα καθημερινά προβλήματα που πηγάζουν από τον αγχωτικό ρυθμό ζωής, που καλλιεργείται η αποξένωση των ανθρώπων και ο ατομικισμός, η ανάδειξη του εθελοντισμού ως μηχανισμού συλλογικής διεκδίκησης και προσφοράς είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ο εθελοντισμός δεν είναι η έκφραση των φιλάνθρωπων αισθημάτων, ούτε η λύση στα οποιαδήποτε κενά της κοινωνικής πρόνοιας. Ο εθελοντισμός είναι η ενεργοποίηση των δυνάμεων των πολιτών προς όφελος της συλλογικής κοινωνικής ευημερίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ειρήνης, της εξάλειψης της φτώχιας.
Η ανάδειξη της σημασίας του εθελοντισμού είναι σήμερα αναγκαία παρά ποτέ. Στην Ευρώπη η όξυνση των ανισοτήτων ανάμεσα στους πολίτες, η αύξηση της φτώχιας και της ανεργίας - ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αλλά και η συνεχής απομάκρυνση των πολιτών από τους θεσμούς επιβάλλουν τη σύνδεση του εθελοντικού κινήματος με τους θεσμούς και την κοινωνία.
Το κράτος σε συνεργασία με τις εθελοντικές οργανώσεις, μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στα προβλήματα των πολιτών και να προσφέρει υψηλού επιπέδου κοινωνικές υπηρεσίες διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή. Το κίνημα των εθελοντών μπορεί να διαδραματίσει τεράστιο ρόλο στην προσπάθεια του κράτους να έρθει πιο κοντά στον πολίτη αλλά και να συντονίσει την προσπάθεια των εθελοντών, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στον καθορισμό της κυβερνητικής κοινωνικής πολιτικής.
Στην Κύπρο το οργανωμένο εθελοντικό κίνημα αποτελεί επίσημο συνομιλητή του κράτους στα θέματα κοινωνικής πολιτικής, ενώ ταυτόχρονα είναι σημαντικός φορέας υλοποίησης των κοινωνικών προγραμμάτων.
Έχοντας πλήρη επίγνωση της συνεισφοράς του εθελοντικού κινήματος στον κοινωνικό τομέα, η Κυβέρνηση στηρίζει τις προσπάθειες των οργανωμένων εθελοντών τόσο τεχνικά όσο και οικονομικά στη βάση των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους. Την επιβεβαίωση της άρρηκτης και εποικοδομητικής αυτής συνεργασίας αποτελεί η επίδοση των κρατικών χορηγιών στους εθελοντικούς φορείς οι οποίοι λειτουργούν προγράμματα κοινωνικής προστασίας και φροντίδας. Ο στόχος άλλωστε είναι κοινός και αφορά την προστασία και ευημερία των πολιτών και ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων.
Σήμερα ζούμε σε ένα οργανωμένο κοινωνικό κράτος, σε ένα κράτος πρόνοιας, που έχει επιτύχει μέσα από την αγαστή συνεργασία με τις εθελοντικές οργανώσεις, να εντοπίσει και να εγκύψει πάνω στα προβλήματα του κοινωνικού μας συνόλου. Υιοθετώντας και εισηγήσεις του Εθελοντικού Κινήματος έχουν τεθεί σε εφαρμογή νέες πολιτικές και έχουν εκσυγχρονιστεί σχέδια και χορηγίες.
Φίλες και φίλοι
Αγαπητά μου παιδιά,
Μέσα από την εθελοντική εργασία βοηθούμε όχι μόνο τον συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο, αλλά τους ίδιους τους εαυτούς μας. Μέσα από αυτή την ανιδιοτελή προσφορά προς τον συνάνθρωπο αποκτούμε την παιδεία που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε συνειδητό πολίτη.
Όπως η εργασία χαρακτηρίζεται από τη χαρά της δημιουργίας, η εθελοντική εργασία χαρακτηρίζεται από την ευτυχία της προσφοράς και της αγάπης. Της αγάπης που εκδηλώνει ένας άνθρωπος που προσφέρει ανιδιοτελώς ένα καλό λόγο, λίγη βοήθεια, συμπαράσταση, λίγο χρόνο, λίγη αγάπη.
Είμαι βέβαιη ότι το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού 2011 θα είναι γιορτή και πρόκληση. Γιορτή για τα εκατομμύρια των συνανθρώπων μας που έχουν εντάξει την εθελοντική προσφορά στη ζωή τους και πρόκληση για όσους δεν έχουν γίνει ακόμη εθελοντές. Ολοκληρώνοντας θέλω να ευχηθώ κάθε επιτυχία στις εργασίες του σημερινού συνεδρίου. Η προσφορά προς τον συνάνθρωπο που με χρειάζεται δεν υπολογίζεται ούτε μετριέται. Είναι ανεκτίμητη. Γιατί με το να παίρνω, απλά γεμίζουν τα χέρια μου. Με το να δίνω γεμίζει η καρδιά μου, γεμίζει η ζωή μου.
