Χαιρετισμός του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ανδρέα Δημητρίου για την παρουσίαση του βιβλίου «Θέματα αειφόρου ανάπτυξης στην εκπαίδευση», στη Λευκωσία
10/03/2011
Με ιδιαίτερη χαρά ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου να παρευρεθώ και να χαιρετίσω την παρουσίαση του βιβλίου «Θέματα Αειφόρου Ανάπτυξης στην Εκπαίδευση», αφενός γιατί αποτελεί ένα βιβλίο το οποίο πραγματεύεται σύγχρονα θέματα περιβαλλοντικού, κοινωνικού, πολιτικού, οικονομικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος υπό το πρίσμα της αειφορίας, και αφετέρου γιατί προσεγγίζει τα ζητήματα αυτά από την παιδαγωγική και εκπαιδευτική τους διάσταση, στοιχείο απαραίτητο για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικά εγγράμματων πολιτών.
Η πρόκληση της αειφόρου ανάπτυξης συνδέεται με την ολιστική εξέταση του περιβάλλοντος, μέσα από την οποία ζητούμενο δεν είναι μόνο η διερεύνηση των αιτίων εμφάνισης των περιβαλλοντικών ζητημάτων και η αναζήτηση των πιθανών λύσεών τους, αλλά η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά ζητήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα γι’ αυτό και οι αιτίες και οι λύσεις τους είναι κοινές.
Ο τρόπος λειτουργίας των σύγχρονων κοινωνιών φανερώνει την ανάγκη μετάβασης σε έναν άλλο τρόπο ζωής που δεν θα καθιστά τους πολίτες «αντικείμενα» τα οποία να παραδίδονται απόλυτα στη λογική του συστήματος. Τούτο δηλώνει την αναγκαιότητα της αλλαγής και εδώ είναι που διαπιστώνεται και συνειδητοποιείται η σημασία της εκπαίδευσης του πολίτη - από την πρώτη παιδική ηλικία και διά βίου - με στόχο τη διαμόρφωση μιας νέας κοινωνικό-περιβαλλοντικής κουλτούρας. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται αναθεώρηση των περιεχομένων της μάθησης, επανεξέταση και εμπλουτισμό των παιδαγωγικών τεχνικών και προσεγγίσεων, ενίσχυση και δημιουργία εκπαιδευτικών εργαλείων και υλικών που θα βοηθήσουν τους πολίτες να μετατραπούν από αντικείμενα της αλλαγής σε βασικούς φορείς αλλαγής.
Το συγκεκριμένο βιβλίο έρχεται να αναδείξει και να καλύψει αυτό το κενό, επιδιώκοντας την αναδιοργάνωση της εκπαιδευτικής και μαθησιακής πορείας όσον αφορά την προσέγγιση των θεμάτων της αειφόρου ανάπτυξης σε όλες τις μορφές εκπαίδευσης. Οι παιδαγωγικές προτάσεις και οι εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί που προτείνονται μέσα από το βιβλίο για την προσέγγιση σύγχρονων θεμάτων της αειφόρου ανάπτυξης, όπως είναι η φτώχια, ο τουρισμός, η παραγωγή και η κατανάλωση, η ερημοποίηση και τα μέσα μεταφοράς, ως θεμάτων διεθνούς αλλά και εθνικού ενδιαφέροντος, δομούνται όχι στη βάση της εγχάραξης και των προκαθορισμένων επιλογών σε ό,τι αφορά τις ενέργειες και τις απόψεις μας για τα θέματα του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης, αλλά στηρίζονται στη δυνατότητα όλων όσοι μετέχουν στη μαθησιακή πορεία να αποφασίσουν για τις επιλογές τους μέσα από την ελεύθερη, αυτόβουλη επαφή τους με τα ίδια τα πράγματα και τον χώρο, με γνώμονα την αξιοποίηση του περιεχομένου και της παιδαγωγικής της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη.
Με δεδομένη την υπό εξέλιξη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και την ενσωμάτωση των θεμάτων της εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφόρο ανάπτυξη στο πρόγραμμα σπουδών όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, η χρήση και η αξιοποίηση βιβλίων όπως το συγκεκριμένο μπορεί πραγματικά να συμβάλει στην επίτευξη των προσανατολισμών και των επιδιώξεων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για ένα σύγχρονο ανοικτό δημοκρατικό σχολείο το οποίο στοχεύει στον μαθητή-πολίτη και όχι στον μαθητή-επαγγελματία.
Όλη η φιλοσοφία, το περιεχόμενο και οι αρχές δόμησης του βιβλίου βασίζονται στη σύνδεση της τυπικής με τη μη τυπική εκπαίδευσης, στην αξιοποίηση του τοπικού πλαισίου και των εξωτερικών περιβαλλόντων μάθησης ως των πιο σημαντικών πεδίων οικουμενικής δράσης και βασικών εκπαιδευτικών εργαλείων και χώρων μάθησης και στο άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία και στα προβλήματά της.
Το βιβλίο δεν είναι απλά ένα εκπαιδευτικό εργαλείο ή ένα άλλο βοήθημα για τον εκπαιδευτικό. Στοχεύει, πέρα από την πληροφόρηση και την ενημέρωση, στην ευαισθητοποίηση και στην κατανόηση της προσωπικής ευθύνης του κάθε πολίτη μέσα από την εφαρμογή διδακτικών τεχνικών που προάγουν και ενισχύουν την εμπειρική, βιωματική και κυρίως την κριτική θεώρηση και ανάλυση των ζητημάτων που προσεγγίζει.
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού έχοντας ως προτεραιότητά του την ουσιαστική παρουσία των περιβαλλοντικών ζητημάτων και των θεμάτων της αειφόρου ανάπτυξης στην εκπαίδευση του τόπου μας, στηρίζει όλες εκείνες τις προσπάθειες οι οποίες αναπτύσσονται με γνώμονα τη διαμόρφωση του αειφόρου σχολείου στα πλαίσια της μετασχηματιστικής μάθησης που υπερβαίνει την παραδοσιακή διδασκαλία. Το γεγονός ότι το συγκεκριμένο βιβλίο απευθύνεται στον εκπαιδευτικό, στον μαθητή, στον φοιτητή, στον επαγγελματία και στον γονέα φανερώνει ότι δεν αποτελεί ένα τυπικό εγχειρίδιο που έχει διδακτικό χαρακτήρα με συγκεκριμένους αποδέκτες, αλλά αφορά και μπορεί να αξιοποιηθεί από όλους μας. Αφορά τον καθένα που αναζητεί, προβληματίζεται, διερευνά και αναλύει τις βαθύτερές του αξίες σε σχέση με το δικαίωμα αλλά και την ευθύνη του να ζει σε συνθήκες αειφορίας.
Προσωπικά θεωρώ ότι το βιβλίο «Θέματα αειφόρου ανάπτυξης στην εκπαίδευση» αποτελεί ένα ξεχωριστό βιβλίο το οποίο έρχεται να συμπληρώσει ένα σημαντικό κενό στον ελληνόφωνο γενικά χώρο σε ό,τι αφορά τη θέαση των θεμάτων της αειφόρου ανάπτυξης από τη σκοπιά της παιδαγωγικής επιστήμης και γενικότερα των επιστημών της αγωγής.
Κλείνοντας θα ήθελα να συγχαρώ όλους τους συντελεστές του βιβλίου για την ποιότητα του περιεχομένου και την υψηλή αισθητική του, καθώς επίσης και να ευχαριστήσω και να συγχαρώ το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου που χρηματοδότησε την έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου, αλλά κυρίως για την ευγενή προσφορά του να δωρίσει έναν μεγάλο αριθμό αντιτύπων στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για να αξιοποιηθεί στα πλαίσια του αναλυτικού προγράμματος για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και την Αειφόρο Ανάπτυξη. Το παράδειγμα του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου δείχνει για άλλη μια φορά τη σημασία της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης, δίνοντας παράλληλα το στίγμα ότι η παιδεία είναι υπόθεση όλων. Η συνέργεια και η συλλογικότητα των προσπαθειών μπορούν να φέρουν την αλλαγή.
