Ομιλία της συζύγου του Προέδρου της Δημοκρατίας κας Ελσης Χριστόφια στην εκδήλωση προς τιμήν της 8ης Μαρτίου που διοργανώνει το Γυναικείο Κίνημα ΠΟΓΟ ΄Εγκωμης
15/03/2011
Η 8η Μαρτίου, Διεθνής Ημέρα αφιερωμένη στη γυναίκα, είναι ημέρα τιμής προς τις γυναίκες που θυσιάστηκαν στο βωμό της ισοτιμίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι η έπαλξη για συνέχιση του αγώνα για την ισοτιμία των δύο φύλων και την εξάλειψη κάθε μορφής καταπίεσης, διάκρισης και βίας σε βάρος της γυναίκας στην εργασία, τη μόρφωση, την οικογένεια, την πολιτική εκπροσώπηση και τις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι ημέρα απολογισμού των κατακτήσεών μας αλλά και αφετηρία νέων αγώνων.
Κάνοντας αυτό τον απολογισμό όσον αφορά την Κύπρο, διαπιστώνουμε ότι χάρη στους πολύχρονους σκληρούς αγώνες του γυναικείου και εργατικού κινήματος η θέση και ο ρόλος της γυναίκας στην κυπριακή κοινωνία έχει σήμερα βελτιωθεί. Η ισοτιμία των φύλων έχει κατοχυρωθεί νομοθετικά και αναμφίβολα έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος σε όλα όσα αφορούν τη γυναίκα. Η γυναίκα έχει πια πλήρη πολιτικά δικαιώματα, το οικογενειακό δίκαιο έχει εκσυγχρονιστεί, έχουν ληφθεί κοινωνικά μέτρα για την προστασία της μητρότητας και για την προστασία των γυναικών από τη βία. Ωστόσο, μέχρι τώρα δεν έχουν ακόμη ξεπεραστεί όλες οι διακρίσεις και οι φραγμοί που παρουσιάζονται στην προσπάθεια για πραγμάτωση της ισότητας.
Η ανισότητα είναι ιδιαίτερα εμφανής στον τομέα της απασχόλησης, στη διαφορά των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων, στη δυσκολία πρόσβασης στην απασχόληση γυναικών με χαμηλά εκπαιδευτικά προσόντα και στην ανέλιξη γυναικών σε διευθυντικές θέσεις. Η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων ή τα δημόσια αξιώματα είναι δυστυχώς περιορισμένη και δυσανάλογη της συμβολής και του ρόλου τους στην κοινωνία. Η γυναίκα αντιμετωπίζει ακόμη ανισότητα σε ό,τι αφορά τις ευθύνες έναντι της οικογένειας.
Η Κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια, στο πλαίσιο της φιλοπρόοδης πολιτικής της, θέτει σε προτεραιότητα την πρακτική υλοποίηση των δεσμεύσεών της έναντι του γυναικείου πληθυσμού του τόπου μας. Ένας από τους στόχους του προγράμματος διακυβέρνησης είναι άλλωστε η προώθηση της ισότητας ανδρών και γυναικών και η στήριξη του αγώνα των γυναικών για οικονομική και κοινωνική καταξίωση.
Η διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού κράτους πρόνοιας, ωστόσο, απαιτεί συνολικό πρόγραμμα δράσης με όραμα, κοινωνική ευαισθησία και αλληλεγγύη. Απαιτεί ενσωμάτωση της αρχής της ισότητας σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής.
Σε αυτό το πλαίσιο η παρούσα Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στη λήψη μέτρων που προωθούν τα ζητήματα ισότητας και πηγάζουν μέσα από τις προεκλογικές της δεσμεύσεις.
Τέτοια μέτρα είναι η έγκριση, από το Υπουργικό Συμβούλιο, του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας στην οικογένεια, η ενίσχυση της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων, ώστε να μπορεί να ασκεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα το ρόλο της, η αναβάθμιση και ενίσχυση του μηχανισμού επιθεώρησης της εφαρμογής της νομοθεσίας για την ισότητα, καθώς και η δημιουργία μόνιμης διυπουργικής επιτροπής για την παρακολούθηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ισότητα. Ακόμη, έχουν τεθεί σε εφαρμογή σχέδια που παρέχουν κίνητρα για ένταξη στην εργασία αδρανούς γυναικείου εργατικού δυναμικού, καθώς και προγράμματα συνεχούς αναβάθμισης των γνώσεων και δεξιοτήτων για ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Σημαντικές βελτιώσεις έχουν επέλθει και σε σχέση με τον κατώτατο μισθό. Το πεδίο εφαρμογής του έχει διευρυνθεί με την προσθήκη δύο ακόμη επαγγελμάτων και το ύψος του κατώτατου μισθού έχει αυξηθεί σε ποσοστό πέραν του 12%. Τέτοια μέτρα αποδεικνύουν τον πολιτικό προσανατολισμό και την κοινωνική ευαισθησία αυτής της Κυβέρνησης.
Εάν, μέσα από την πρωτόγνωρη παγκόσμια οικονομική κρίση, εφαρμόζονταν και στην Κύπρο οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εισηγούνται κάποιοι, η κατάσταση για τις οικογένειες, για τον πολίτη και για την κοινωνία θα ήταν κατά πολύ δυσκολότερη. Στο πλαίσιο της προσπάθειας για συμφιλίωση των επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων της γυναίκας, έχει ήδη τροποποιηθεί η νομοθεσία για τη γονική άδεια και έχει παραχωρηθεί κρατική χορηγία ύψους τεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ προς τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για επέκταση και βελτίωση των υπηρεσιών φροντίδας για παιδιά και ηλικιωμένους.
Συνυφασμένος με την ισότητα είναι και ο τομέας της διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης οικογενειακής πολιτικής. Σημαντική είναι η δημιουργία Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής που αποτελεί ακόμη μια υλοποιημένη δέσμευση.
Ταυτόχρονα με τα μέτρα που υλοποιήθηκαν στο κεφάλαιο της ισότητας, εφαρμόσθηκε σειρά αποφάσεων που εμβαθύνει και διευρύνει το κοινωνικό κράτος.
Εκεί που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες μισθοί, συντάξεις και κοινωνικές παροχές ολοένα μειώνονται, στην Κύπρο η Κυβέρνηση Χριστόφια έχει αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες κατά 30%. Έχει αυξήσει τις συντάξεις σε όσα νοικοκυριά συνταξιούχων ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Έχει διευρύνει και εφαρμόσει μια ριζοσπαστική στεγαστική πολιτική για πρόσφυγες και μη πρόσφυγες. Έχει αυξήσει το δημόσιο βοήθημα. Έχει εισαγάγει σχέδια κοινωνικού τουρισμού. Έχει καταρτίσει σχέδιο φοιτητικής μέριμνας ύψους €12 εκ. για φοιτητές που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα. Έχει επιδοτήσει την αγορά ηλεκτρονικού υπολογιστή για τους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου. Έχει εισαγάγει ένα νέο σύγχρονο σύστημα δημόσιων συγκοινωνιών δίνοντας επιτέλους προοπτική στη μεγάλη κοινωνική ανάγκη για αναβάθμιση των δημόσιων μεταφορών. Όλα αυτά τα μέτρα είναι μέτρα που στηρίζουν την οικογένεια και ιδιαίτερα τις οικογένειες από τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και υλοποιήθηκαν εν μέσω της κρίσης, η οποία οδήγησε σε δραστική μείωση των δημόσιων εσόδων και σε ανάδειξη των χρόνιων προβλημάτων των δημόσιων οικονομικών.
Όλα τα πιο πάνω είναι μέτρα που εφαρμόζονται από την Κυβέρνηση υλοποιώντας το όραμα για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας, όμως, αγωνίζεται σκληρά και για την πολυπόθητη, δίκαιη, βιώσιμη, λειτουργική λύση του κυπριακού προβλήματος. Λύση που να καταργεί την κατοχή και να επανενώνει την Κύπρο μας. Η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία είναι η συμφωνημένη βάση λύσης μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας από το 1977. Η ομοσπονδία έγινε αποδεκτή μέσα από τη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου – Ντενκτάς (1977) και επαναβεβαιώθηκε μέσα από τη Συμφωνία Κυπριανού – Ντενκτάς (1979). Στη βάση αυτής της λύσης διαπραγματεύτηκαν όλοι οι Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως διαπραγματεύεται και ο σημερινός Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας.
Με τον όρο ομοσπονδία εννοούμε ένα σύνθετο κράτος, που αποτελείται από δύο τουλάχιστον περιφέρειες, η καθεμιά από τις οποίες έχει το δικό της σύστημα εξουσίας νομοθετικών, εκτελεστικών και δικαστικών οργάνων που δρουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που τους παραχωρεί το κεντρικό σύνταγμα. Πολύς λόγος γίνεται για τον όρο συνομοσπονδία. Αυτή δεν αποτελεί σύστημα εσωτερικής πολιτειακής δομής, αλλά ένωση δύο ή περισσότερων ξεχωριστών κρατών για σκοπούς κοινής δράσης σε ορισμένα αυστηρά καθορισμένα θέματα όπως είναι η άμυνα, το εμπόριο και οι εξωτερικές σχέσεις. Η βασική διαφορά της συνομοσπονδίας από την ομοσπονδία έγκειται στο ότι η πρώτη δεν αποτελεί κράτος από μόνη της, κράτη είναι τα συστατικά της μέρη. Στην ομοσπονδία συμβαίνει το αντίθετο. Κράτος αποτελεί μόνο η ίδια και όχι τα συστατικά της μέρη.
Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η ομοσπονδία είναι το ιδανικότερο σύστημα. Αν είχαμε την πολυτέλεια να διαλέξουμε το επιθυμητό και όχι το εφικτό, σίγουρα θα επιμέναμε στο ενιαίο κράτος. Όμως, έχουμε κατοχή και ο συνεχιζόμενος εποικισμός αλλάζει δραματικά το δημογραφικό χαρακτήρα της χώρας. Συνεχίζεται η παράνομη κατοχή εδαφών και περιουσιών. Δεν υπάρχει πια παρά ένας και μοναδικός τρόπος επανένωσης της Κύπρου: η ομοσπονδοποίησή της. Η ομοσπονδία συνδυάζει δύο βασικά στοιχεία: από τη μια δίνει μεγάλο βαθμό αυτοκυβέρνησης και αυτονομίας στην κάθε κοινότητα και από την άλλη διατηρεί το κράτος ενωμένο με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια.
Όσον αφορά την εισήγηση που έγινε σε σχέση με την εκ περιτροπής προεδρία, καταρχήν, να υπογραμμίσουμε ότι η πρότασή μας αποτελεί βελτίωση προηγούμενων προτάσεων που συζητήθηκαν καθ΄όλη τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1980. Με τη δική μας πρόταση, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος εκλέγονται απευθείας από το λαό. Αυτό συνιστά μια σημαντική βελτίωση γιατί και θέτει τον κάθε υποψήφιο σε εξάρτηση και από τις δύο κοινότητες και λειτουργεί συνενωτικά. Ο Ελληνοκύπριος θα προεδρεύει για τέσσερα χρόνια και θα εκλέγεται στη βάση της αρχής ένας πολίτης-μια ψήφος. Ο Τουρκοκύπριος θα προεδρεύει για δύο χρόνια και το σύνολο των ελληνοκυπριακών ψήφων θα σταθμίζεται ώστε να έχει το ίδιο συλλογικό βάρος με το σύνολο των τουρκοκυπριακών ψήφων για την εκλογή του Ελληνοκύπριου. Με τον όρο ‘σταθμίζεται’ εννοούμε ότι, όσο θα είναι το ποσοστό για παράδειγμα των Τουρκοκύπριων που θα συμμετέχει στην εκλογική διαδικασία για την εκλογή του Ελληνοκύπριου υποψηφίου τόσο να είναι αναλογικά και το ποσοστό των Ελληνοκυπρίων που θα επηρεάζει την εκλογή του Τουρκοκύπριου υποψηφίου. Με απλά λόγια, εάν οι Τουρκοκύπριοι είναι το 20% του εκλογικού σώματος στη διαδικασία εκλογής του Ελληνοκύπριου Προέδρου, και οι ελληνοκυπριακές ψήφοι όσον αφορά τη διαδικασία εκλογής του Τουρκοκύπριου Προέδρου θα σταθμίζονται για να αποτελούν το 20%. Σε διαφορετική περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλειοψηφία θα μπορούσε να εκλέγει τον Τουρκοκύπριο χωρίς αυτός να λάβει ούτε μία τουρκοκυπριακή ψήφο, και εάν προτείναμε κάτι τέτοιο ασφαλώς δεν θα είχε καμία πιθανότητα επιτυχίας.
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας έλαβε λαϊκή εντολή να διαπραγματευτεί για λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Στο τραπέζι των συνομιλιών, με καλή θέληση και πολιτική βούληση, καταθέτει θέσεις αρχών συμβατές με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο καθώς και με το συμφωνημένο πλαίσιο. Αμετάθετος στόχος, παρά τις δυσκολίες που προκαλεί η άτεγκτη στάση της Τουρκίας, όπως εκφράζεται είτε με δημόσιες δηλώσεις είτε μέσα από θέσεις που καταθέτει η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων στο τραπέζι των συνομιλιών, παραμένει η ειρηνική επανένωση του τόπου και του λαού μας. Οι προσπάθειες που καταβάλλει ο Πρόεδρος ενισχύονται μέσα από τη δική σας στήριξη και συνεργασία.
Εμείς οι γυναίκες της Κύπρου, Ελληνοκύπριες, Τουρκοκύπριες, Μαρωνίτισσες, Αρμένισσες και Λατίνες δεν θέλουμε να συνεχίσουμε να τιμούμε την 8η Μαρτίου μέσα σε συνθήκες ημικατοχής. Όραμά μας είναι η επανένωση της κοινής μας πατρίδας, η ενότητα και η αδελφοσύνη. Αγωνιζόμαστε, αγαπητές φίλες, για μια πατρίδα όπου τα δικαιώματα και οι βασικές ελευθερίες ολόκληρου του λαού της να είναι κατοχυρωμένα και να γίνονται σεβαστά. Μια πατρίδα στην οποία εμείς να είμαστε οι αφέντες. Αυτό άλλωστε μας δίδαξαν οι κοινοί μας αγώνες και οι κοινές μας κατακτήσεις.
Σήμερα, από αυτή την εκδήλωση, ας μεταφέρουμε το μήνυμα πως οι γυναίκες της Κύπρου συνεχίζουν να αγωνίζονται για τη δημοκρατία, την κοινωνική ευημερία και πρόοδο, την επιμόρφωση, την ειρήνη θέτοντας στόχους και οράματα που προσβλέπουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Πιστεύοντας ότι το ευτυχισμένο μέλλον των παιδιών μας δεν μπορεί να διασφαλιστεί σε μια διχοτομημένη πατρίδα, αγωνιζόμαστε για λύση του κυπριακού προβλήματος. Με οδηγό τα μηνύματα της 8ης Μαρτίου Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας, ας συνεχίσουμε τον αγώνα στην πρώτη γραμμή, για το μέλλον της Κύπρου, για την Κύπρο του μέλλοντος.
