04/12/2010
Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω τη σημερινή εκδήλωση η οποία σηματοδοτεί την επίσημη λήξη στην Κύπρο του Ευρωπαϊκού Έτους 2010 για την καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ανακήρυξε το 2010 ως το Ευρωπαϊκό Έτος για την καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού επαναβεβαιώνοντας τη σημασία της συλλογικής ευθύνης και της πολυδιάστατης προσέγγισης που πρέπει να αναπτυχθεί για την καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Τα φαινόμενα αυτά αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφού υπολογίζεται ότι επηρεάζουν άμεσα το 16% περίπου του συνολικού πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ποσοστό που μεταφράζεται σε 84 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες. Η φτώχια και ο κοινωνικός αποκλεισμός ως πολυδιάστατα φαινόμενα επηρεάζουν όχι μόνο την ευημερία και τη δυνατότητα των ατόμων να λαμβάνουν ενεργά μέρος στην κοινωνικοοικονομική ζωή του τόπου τους, αλλά επηρεάζουν αρνητικά και την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη μιας χώρας.
Το πρόβλημα της φτώχιας και των κοινωνικών ανισοτήτων οξύνεται από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση των οικονομιών και την ένταση ενός εξοντωτικού ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Ειδικότερα σήμερα, σε συνθήκες παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ο κίνδυνος να οδηγηθούν στη φτώχια ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι εντονότερος. Εντονότερος γίνεται και ο κίνδυνος νέες ομάδες του πληθυσμού να έρθουν αντιμέτωπες με τα φαινόμενα της φτώχιας και του αποκλεισμού. Ιδιαίτερα εάν επικρατήσουν προσεγγίσεις και αντιλήψεις που θέλουν το κοινωνικό και οικονομικό κόστος της κρίσης να καταβάλλεται από τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα του λαού. Εμείς θεωρούμε τέτοιες προσεγγίσεις απαράδεχτες. Η δική μας φιλοσοφία επιτάσσει μια κοινωνικά δίκαιη καταβολή του κόστους της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Για την επίτευξη του στόχου αυτού απαιτείται συλλογική δράση.
Ως Κυπριακή Δημοκρατία έχουμε στηρίξει και συνεχίζουμε να στηρίζουμε τις όποιες προσπάθειες μπορούν να ενισχύσουν την κοινωνική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι άλλωστε πεποίθησή μας ότι ο στόχος να καταστεί η Ευρώπη μια ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης και της καινοτομίας πρέπει να συνδέεται άρρηκτα με τον στόχο για προώθηση της κοινωνικής αλληλεγγύης και καταπολέμηση των ανισοτήτων. Η κοινωνική ευημερία των ανθρώπων δεν μπορεί να θυσιάζεται χάριν της εξυπηρέτησης αριθμοκεντρικών στόχων.
Αντιμετωπίζουμε δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Οι συνθήκες αυτές δημιουργήθηκαν από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Ενισχύθηκαν όμως από διαρθρωτικά και άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία εδώ και χρόνια. Ακόμη και μέσα σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες, δικός μας αμετάθετος στόχος παραμένει η βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. Αμετάθετός μας στόχος παραμένει μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα από την ανακήρυξη του Έτους 2010 ως Ευρωπαϊκού Έτους για την καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού, επαναβεβαιώνει τη σημασία της εμπλοκής όλων των φορέων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εμπλοκή των ίδιων των ατόμων που βιώνουν τη φτώχια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Το Έτος συνέβαλε στο να ακουστεί δυνατότερη η φωνή των κοινωνικά αποκλεισμένων. Βοήθησε να φωτιστεί μια πραγματικότητα η οποία, σε μια από τις πλουσιότερες περιοχές του κόσμου, είτε υποτιμάται είτε δεν προβάλλεται στις σωστές της διαστάσεις.
Η ώθηση που δόθηκε, μέσα από αυτήν την εκστρατεία, αποτελεί επίσης υποθήκη μιας ισχυρής πολιτικής κληρονομιάς. Πρέπει τώρα να οδηγήσει σε ενδυνάμωση των δεσμεύσεων, όλων μαζί και του καθενός χωριστά, για την οικοδόμηση μιας δικαιότερης συμμετοχικής Ευρώπης για όλους.
Οι προσπάθειες για καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν πρέπει να σταματήσουν με τη λήξη του Έτους. Η υιοθέτηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του στόχου της προώθησης της κοινωνικής ενσωμάτωσης μέσω της καταπολέμησης της φτώχιας θέτει ενώπιον των 27 κρατών μελών της Ένωσης τη δέσμευση για μείωση της φτώχιας κατά 20 εκατομμύρια άτομα μέχρι το 2020. Η Κύπρος, σταθερά προσανατολισμένη στην προσπάθεια για μείωση της φτώχιας, θα έχει τη δική της συμβολή σε εθνικό επίπεδο σε αυτήν την προσπάθεια.
Όραμά μας παραμένει κανένας Κύπριος πολίτης να μην βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχιας τα επόμενα χρόνια. Αναμένουμε ότι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών το επόμενο χρονικό διάστημα θα μας επιτρέψει τη γρηγορότερη υλοποίηση του οράματός μας. Ήδη, μέσα σε ιδιαίτερα δύσκολες οικονομικές συνθήκες, η παρούσα Κυβέρνηση έχει αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες πάνω από 30%. Η ενίσχυση αυτή δεν είναι στυγνοί αριθμοί. Είναι η πρόσθετη στήριξη προς τους χαμηλοσυνταξιούχους, προς τους λήπτες δημοσίου βοηθήματος, προς τους φοιτητές μας που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και προς άλλες ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού.
Αγαπητοί φίλοι,
Η ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών μας και ιδιαίτερα εκείνων των ομάδων του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχιας και του αποκλεισμού, όπως οι συνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρίες, οι άνεργοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και τα άτομα από κοινωνικοοικονομικά ασθενέστερες τάξεις, αποτελούν βασικό πυλώνα της διακυβέρνησής μας.
Κύριες προτεραιότητες της στρατηγικής για την κοινωνική ενσωμάτωση στην Κύπρο αποτελούν: Η ενεργός ένταξη ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού στην απασχόληση. Η πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού. Ο εκσυγχρονισμός των θεσμών για την ενίσχυση των διαδικασιών και των πολιτικών κοινωνικής συνοχής.
Στη μεγάλη πρόκληση της φτώχιας και του αποκλεισμού απαντάμε με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που στηρίζεται σε πολιτικές και ενέργειες που εμβαθύνουν και διευρύνουν την κοινωνική πολιτική του κράτους. Οι δράσεις μας εστιάζονται κυρίως στους τομείς της κοινωνικής πολιτικής, της πολιτικής της απασχόλησης και στα προγράμματα κοινωνικής φροντίδας και πρόνοιας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε σε στοχευμένα μέτρα στήριξης των χαμηλά αμειβόμενων.
Όσον αφορά στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής σημειώνουμε:
- την εφαρμογή του Σχεδίου Παροχής Επιδόματος σε Συνταξιούχους με Χαμηλά Εισοδήματα μέσα από το οποίο στηρίζονται πέραν των 54.000 συνταξιούχων,
- την αύξηση του ποσού του δημοσίου βοηθήματος για βασικές ανάγκες κατά 12% το 2008 και κατά 6,34% το 2009 (συνολική αύξηση 2008-2009 κατά 18,34%),
- την παραχώρηση πασχαλινού επιδόματος σε στοχευμένη βάση, του οποίου η συνολική δαπάνη ανήλθε για τα έτη 2008-2010 στα €85,5 εκ.
- την εφαρμογή του Σχεδίου Κοινωνικού Τουρισμού μέσα από το οποίο επωφελήθηκαν, το 2009, 36.495 άτομα (χαμηλοσυνταξιούχοι, ανάπηροι, χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι, λήπτες δημόσιου βοηθήματος) και το 2010, 20.967 άτομα, με συνολική δαπάνη και για τα δύο χρόνια ύψους €12,5 εκ. περίπου, και
- την εισαγωγή Σχεδίου Παροχής Φροντίδας σε Παραπληγικά Άτομα μέσα από το οποίο παραχωρείται επίδομα φροντίδας σε όλους τους παραπληγικούς ύψους €350 μηνιαίως.
Στον τομέα της Απασχόλησης η Κυβέρνηση έχει επικεντρώσει την προσοχή και τις ενέργειές της στη στήριξη των ανέργων. Ταυτόχρονα επικεντρωθήκαμε στη στήριξη των επιχειρήσεων μέσα από την εφαρμογή μέτρων και σχεδίων ενθάρρυνσης της απασχόλησης. Μέτρων που αποσκοπούν στην κατάρτιση και βελτίωση των δεξιοτήτων των ανέργων για γρήγορη επανένταξή τους στην αγορά εργασίας. Ενδεικτικά αναφέρω τα Σχέδια Παροχής Κινήτρων για Πρόσληψη Ατόμων με Αναπηρία και Ατόμων από Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες, όπως και το έκτακτο σχέδιο πρόσληψης ανέργων. Όσον αφορά στα άτομα με αναπηρίες, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων εφαρμόζει τον Νόμο για την ποσόστωση που η Κυβέρνησή μας προώθησε και ο οποίος εγκρίθηκε. Ο Νόμος αυτός ρυθμίζει την πρόσληψη αναπήρων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Ένα σημαντικό εργαλείο στήριξης των εισοδημάτων των χαμηλά αμειβομένων αποτελεί ο ορισμός κατώτατου μισθού. Έχουμε αυξήσει τον κατώτατο μισθό κατά 6,35% από την 1η Απριλίου 2008. Επιπρόσθετα 6,46% από την 1η Απριλίου 2009 και 5,6% από την 1η Απριλίου 2010. Σήμερα, ο κατώτατος μισθός ανέρχεται στα €835 κατά την πρόσληψη και στα €887 μετά από εξάμηνη υπηρεσία.
Όσον αφορά στα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας επισημαίνω την εισαγωγή του Σχεδίου Επιχορήγησης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για παροχή υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας. Την επιχορήγηση εθελοντικών οργανώσεων για τη λειτουργία προγραμμάτων κοινωνικής φροντίδας σε τοπικό επίπεδο μέσα από το Σχέδιο Κρατικών Χορηγιών. Αυτά αποτελούν πρωτοποριακά σχέδια στήριξης συνανθρώπων μας που έχουν ανάγκη. Ταυτόχρονα αποτελούν πρωτοποριακό τρόπο εμπλοκής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών σε αυτήν την προσπάθεια. Κατά το 2010 διατέθηκε και για τα δύο σχέδια το ποσό των € 8,3 εκ. περίπου.
Στοχευμένες, πολύ σημαντικές βελτιώσεις έχουν επέλθει και στον τομέα της στεγαστικής πολιτικής. Σε ό,τι αφορά την προσφυγική στεγαστική πολιτική τα κονδύλια που αφορούν τα στεγαστικά προγράμματα έχουν υπερδιπλασιαστεί από €72 εκ., που κατά μέσον όρο διέθεταν οι προηγούμενες Κυβερνήσεις, στα €150 εκ. Όσον αφορά στα στεγαστικά σχέδια για μη πρόσφυγες για τα έτη 2009-2010 έχει διατεθεί ποσό πέραν των €60 εκ. Παράλληλα, με τα πακέτα φοιτητικής μέριμνας, ύψους περίπου €12 εκ., ενισχύονται οι φοιτητές με χαμηλά εισοδήματα στη βάση κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων.
Έχουμε επιτύχει τόσα πολλά, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και μέσα σε πολύ δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Την ίδια ώρα που αλλού ξηλώνεται το κοινωνικό κράτος για να αντιμετωπιστεί η κρίση, εμείς ενισχύουμε το κοινωνικό κράτος. Επιδιώκουμε ένα κοινωνικά δίκαιο τρόπο να αντιμετωπίσουμε την κρίση και σε σημαντικό βαθμό τα καταφέρνουμε. Δίνουμε χέρι στήριξης στους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη. Προωθούμε το όραμα για εξάλειψη της φτώχιας. Δίνουμε τη μάχη κατά του κοινωνικού αποκλεισμού. Αμετάθετός μας στόχος παραμένει μια πιο δίκαιη κοινωνία.
Οι προσπάθειές μας θα ήταν ημιτελείς χωρίς τη συμβολή των οργανωμένων πολιτών, των εθελοντικών φορέων, των εθνικών πρεσβευτών για το Ευρωπαϊκό Έτος, των φορέων που έχουν αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια του έτους.
Θα ήθελα να εκφράσω την ικανοποίησή μου για τη θετική ανταπόκριση και το ενδιαφέρον, το οποίο αποδεικνύει τη δέσμευση όλων μας να εργαστούμε για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και για καταπολέμηση της φτώχιας.
Με αυτές τις σκέψεις, σηματοδοτώ τη λήξη του Ευρωπαϊκού Έτους για την καταπολέμηση της φτώχιας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το 2010 αδιαμφισβήτητα έχει αποτελέσει ένα σημαντικό έτος. Οι προσπάθειές μας όμως δεν ολοκληρώνονται με τη λήξη του Έτους αυτού. Υπόσχεση και δέσμευση είναι η συνέχιση και η εντατικοποίηση των προσπαθειών μας για μία κοινωνία με συνοχή, χωρίς διακρίσεις, εμπόδια και αποκλεισμούς, μια κοινωνία πιο δίκαιη για όλους.
