Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια στα εγκαίνια της έκθεσης "Τέχνη-Ιδιοφυία-Πόλεμος-Πόλη, Πολεοδομία και Στρατιωτική Αρχιτεκτονική στην Ιταλία", στη Λευκωσία
10/05/2010
Να μη μεταδοθεί πριν τις 7:00 μ.μ.
O Ιταλικός Πολιτιστικός Μήνας έχει, πλέον, καθιερωθεί ως ετήσιος θεσμός. Από το 2002 ενθαρρύνει και συμβάλλει στην σύσφιγξη των στενών δεσμών που συνδέουν την Ιταλία και την Κύπρο και τους δύο λαούς μας. Μέσα από τις δραστηριότητες του Πολιτιστικού Μήνα γινόμαστε όλοι κοινωνοί της πλούσιας κληρονομιάς και της πολιτιστικής παράδοσης του φίλου ιταλικού λαού. Ενός λαού που δεν υπήρξε ποτέ απομακρυσμένος από την Κύπρο, που πρόσφερε και πήρε τόσα πολλά στην κοινή ιστορική μας διαδρομή, ώστε στο τέλος, από κοινού, οι δύο λαοί μας να καταθέσουμε τη συμβολή μας στη θεμελίωση και ανάπτυξη του ευρύτερου σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στην Ιταλία και στην Κύπρο άνθισε και αναπτύχθηκε ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός, από τον οποίο αντλεί τις πολιτισμικές ρίζες της η σημερινή Ευρώπη.
Το ίδιο μεσογειακό κλίμα, που το διαμορφώνει, μεταξύ άλλων παραγόντων και η κοινή μας μητέρα θάλασσα, η Μεσόγειος, οι κοινές μακραίωνες ποντοπόρες παραδόσεις μας, οι συχνές αναμίξεις των λαών μας μέσα από κατά καιρούς αμφίδρομους κατακτητικούς πολέμους δημιούργησαν, με τον πιο δυνατό τρόπο, αυτή τη συνάφεια και αμεσότητα.
Κατά τη διάρκεια του φετινού Ιταλικού Πολιτιστικού Μήνα, θα έχουμε και πάλι την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον μακραίωνο ιταλικό πολιτισμό μέσα από διαλέξεις, εκθέσεις, προβολές, γαστρονομικές εκδηλώσεις. Ο μακρύς κατάλογος των θεμάτων του φετινού Ιταλικού Μήνα εμπλουτίζεται φέτος με θέματα που χαρακτηρίζουν και πτυχές της απλής καθημερινότητας μας όπως ο ιταλικός κινηματογράφος, η ιταλική τέχνη, η πολεοδομία και αρχιτεκτονική, η ιταλική πολιτιστική κληρονομιά, αλλά και η ιταλική κουζίνα.
Οι δεσμοί της Κύπρου με την Ιταλία χρονολογούνται πολύ πίσω στους αιώνες και μπορούμε να πούμε ότι, από την αρχαιότητα έως σήμερα, παρέμειναν διαρκείς και αδιάλειπτοι. Στο πλαίσιο της σύγχρονης στενής συνεργασίας και των φιλικών σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών, διοργανώνονται πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εικαστικές εκθέσεις που αντιπροσωπεύουν την πολιτιστική και καλλιτεχνική κληρονομιά της κάθε χώρας. Καλλιτέχνες που αντιπροσωπεύουν τον πολιτισμό της Ιταλίας και της Κύπρου συμμετέχουν σε φεστιβάλ τεχνών, αρχιτεκτονικής, θεάτρου, χορού και σε άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Στην κλασική αρχαιότητα, η Κύπρος ήταν σε επαφή με τη Ρώμη και τις άλλες πόλεις της Ιταλίας δια μέσω των εμπόρων της στη Μεγάλη Ελλάδα και των άλλων ελληνικών αποικιών στην Ιταλία. Όταν η Ρώμη επιβλήθηκε ως ισχυρή δύναμη, η Pax Romana ίσχυσε και στην Κύπρο. Ήταν η περίοδος κατά την οποία Λατίνοι ποιητές εξυμνούσαν την cypria Αφροδίτη και έπλεκαν το εγκώμιο του αρωματικού οίνου της Κύπρου.
Η ενσωμάτωση του νησιού μας στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συνδέεται με τη ρομαντική ιστορία που μας κληροδότησε ο Σαίξπηρ: Ο Ιούλιος Καίσαρας, έχοντας αποσπάσει την Κύπρο από το ελληνιστικό βασίλειο της Αιγύπτου, το επέστρεψε ως δώρο στη γοητευτική βασίλισσα Κλεοπάτρα. Μετά το τραγικό τέλος και των δύο, το νησί έγινε οριστικά μία ακόμη ρωμαϊκή επαρχία. Περίπου τέσσερις αιώνες αργότερα, η Κύπρος εντάχθηκε στο ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το οποίο αργότερα μετεξελίχθηκε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Νέα ώθηση στις επαφές της Κύπρου με την Ιταλία δόθηκε κατά τις Σταυροφορίες. Η μόνιμη εγκατάσταση των Σταυροφόρων στο νησί και η χρήση της Κύπρου ως διαμετακομιστικού σταθμού επέδρασε εις βάθος τόσο στην ιστορία όσο και στον πολιτισμό του νησιού. Το βασίλειο της Κύπρου, το οποίο ίδρυσε η δυναστεία των Λουζινιανών, ήταν το μόνο που επιβίωσε στην περιοχή και για πολλούς αιώνες αργότερα μέχρι την παραχώρηση της Κύπρου στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία εκ μέρους της τελευταίας βασίλισσας Αικατερίνης Κορνάρο.
Ενετοί, αλλά επίσης Γενουάτες και Πιζάνοι έμποροι, όπως και Φλωρεντινοί τραπεζίτες, διατηρούσαν, ήδη από αιώνες, ισχυρές βάσεις στην Κύπρο. Αντιστοίχως, όμως, ενισχύθηκε και η παρουσία Κυπρίων σπουδαστών και λογίων στα ιταλικά πανεπιστήμια στον βαθμό που δημιουργήθηκε και κυπριακή σχολή Πετραρχιστών ποιητών.
Μετά την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς και την ηρωική αντίσταση του Ενετού Μαρκαντόνιου Βραγαδίνου στην Αμμόχωστο για ένα ολόκληρο έτος, οι Κύπριοι που κατέφυγαν στη Βενετία ήταν πολυάριθμοι και αποτέλεσαν δυναμικό στοιχείο της παλαιάς ελληνορθόδοξης κοινότητας της πόλης. Αρκετοί Κύπριοι κατετάγησαν στο επίλεκτο σώμα των stradiotti για να συνεχίσουν τον πόλεμο κατά των Οθωμανών, και άλλοι ασχολήθηκαν με τη ναυτιλία. Το φαινόμενο είναι ενδεικτικό του τρόπου με τον οποίο συνδυάστηκαν ο πολιτισμός και οι θεσμοί της δυτικής Ευρώπης με την τοπική βυζαντινή παράδοση.
Έως το 1489, με το τέλος της διακυβέρνησης της Κύπρου από τη δυναστεία των Λουζινιανών, είχαν εμφανιστεί στο νησί οι μικρές, αλλά σημαντικές θρησκευτικές ομάδες των Μαρωνιτών και των Λατίνων. Δύο ανθούσες και σήμερα θρησκευτικές ομάδες στην Κύπρο που επέλεξαν δημοκρατικά την ένταξή τους στην ελληνοκυπριακή κοινότητα αμέσως μετά την υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου.
Η Κύπρος, εδώ και μία χιλιετία, αποτελεί δημιουργικό πεδίο συνύπαρξης, σεβασμού και συνεργασίας ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετική προέλευση, διαφορετική κουλτούρα, διαφορετικό δόγμα. Ένας τόπος στον οποίο ο γοτθικός καθεδρικός ναός ορθώνεται δίπλα στον βυζαντινό ναό με το ισλαμικό τέμενος να αγναντεύει από το βάθος.
Η ενετική και, ευρύτερα, η ιταλική πολιτιστική κληρονομιά εξακολουθεί και σήμερα να είναι εμφανής στην Κύπρο. Αποτελούν λαμπρή μαρτυρία της τα τείχη της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου, πραγματικά αριστουργήματα της ιταλικής στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της εποχής. Η ενετική κληρονομιά εξακολουθεί, όμως, να υπάρχει και σε πολυάριθμους ναούς, καθώς και σε πολιτιστικά ιδρύματα όπως το Κολλέγιο Terra Santa, το οποίο ίδρυσαν οι Φραγκισκανοί μοναχοί, και που επέζησε των περιπετειών της κυπριακής ιστορίας και εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι τις μέρες μας στη Λευκωσία.
Αυτές οι στενές σχέσεις Κύπρου και Ιταλίας βρίσκουν την πιο ψηλή τους έκφραση σήμερα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ιταλία, χώρα της Μεσογείου και ιδρυτικό μέλος της Κοινής Αγοράς, υπήρξε πάντα ισχυρός υποστηρικτής της ένταξης της Κύπρου στην κοινή ευρωπαϊκή οικογένεια. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το ότι σήμερα η Ιταλία είναι ο δεύτερος εμπορικός εταίρος της Κύπρου, το ότι κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες Ιταλοί τουρίστες επισκέπτονται το νησί μας, το ότι εκατοντάδες Κύπριοι φοιτούν στα πανεπιστήμια της Ιταλίας. Όλα αυτά δεν είναι τυχαία γεγονότα, είναι απλώς η συνέχεια μιας αλληλεπίδρασης χιλίων και πλέον ετών.
Η Κυβέρνηση και εγώ προσωπικά στηρίζουμε κάθε εκδήλωση που συμβάλλει στην ακόμα περαιτέρω σύσφιγξη των ήδη άριστων σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ της Ιταλίας και της Κύπρου. Είναι με ιδιαίτερη χαρά που αναμένουμε και προετοιμαζόμαστε μαζί με τη Μαρωνιτική κοινότητα και την κοινότητα των Λατίνων της Κύπρου για την επίσκεψη του Πάπα Βενέδικτου του 16ου που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Ιουνίου στην Κύπρο. Είναι μια επίσκεψη που πέραν από το θρησκευτικό της χαρακτήρα θα ενδυναμώσει, ακόμη περισσότερο, τις στενές και άριστες μας σχέσεις με την Αγία Έδρα.
Με μεγάλη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση του φίλου Πρέσβη της Ιταλίας στην Κύπρο κ. Alfredo Bastianelli, να τελέσω τα εγκαίνια της έκθεσης "Τέχνη-Ιδιοφυία-Πόλεμος-Πόλη Πολεοδομία και Στρατιωτική αρχιτεκτονική στην Ιταλία" που διοργανώνεται στο πλαίσιο του φετινού Ιταλικού Πολιτιστικού Μήνα. Η έκθεση θα μας δώσει την ευκαιρία να γνωρίσουμε την εξέλιξη της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής στην Ιταλία και να καταλάβουμε το ρόλο των οχυρώσεων στην κοινωνική ζωή των πόλεων.
Συγχαίρω τους εμπνευστές αυτής της διοργάνωσης και ευχαριστώ θερμά τον κ. Bastianelli όπως και τους προηγούμενους Πρέσβεις της Ιταλίας στη χώρα μας για την ευκαιρία που μας δίνουν να γνωρίσουμε, κάθε χρόνο, έστω και ένα μικρό κομμάτι του ιστορικού πολιτισμού της φίλης χώρας.
