Χαιρετισμός του ΥπουργοΧαιρετισμός του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ανδρέα Δημητρίουύ Παιδείας και Πολιτισμού κ. Ανδρέα Δημητρίου στα εγκαίνια της έκθεσης έργων του ζωγράφου Κώστα Στάθη, χθες, στη Λευκωσία
26/05/2010
Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι εδώ, στο χώρο του Ιδρύματος «Τηλέμαχος Κάνθος», για να τελέσω τα εγκαίνια της έκθεσης έργων του ζωγράφου Κώστα Στάθη.
Κάθε έκθεση τέχνης συνιστά αφ’ εαυτής ένα σημαντικό γεγονός αφού είναι το πεπρωμένο του καλλιτεχνικού έργου να δικαιώνεται, τελικά, στη συνάντησή του με το κοινό. Εκείνη τη στιγμή που, φεύγοντας από το δημιουργό του, το έργο τέχνης συγκροτείται, πλέον, σε μιαν άλλη πραγματικότητα και ενεργοποιεί το διάλογο με το θεατή.
Αντίστροφα τραγική είναι η μοίρα των έργων εκείνων, και των δημιουργών τους, που λόγω συγκεκριμένων συνθηκών και καταστάσεων μένουν κρυμμένα στο ημίφως μη φτάνοντας ποτέ στην κοινή θέα.
Μια τέτοια περίπτωση είναι και ο ζωγράφος Κώστας Στάθης, συγγενής του μεγάλου μας Τηλέμαχου Κάνθου, προικισμένος και αυτός με ιδιαίτερο ζωγραφικό ταλέντο.
Ο Κώστας Στάθης εμφανίστηκε στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της Κύπρου μόλις το 1934, όταν η εικαστική ζωή και κίνηση του νησιού βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα. Η κινητοποίηση μιας ομάδας πνευματικών ανθρώπων της εποχής, ανάμεσά τους ο Τεύκρος Ανθίας και ο Αντώνης Ιντιάνος, επιτρέπει στον Στάθη να μεταβεί στην Αθήνα το 1936 για να σπουδάσει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Δυστυχώς, η γερμανική εισβολή του 1941 θα τον αναγκάσει να επιστρέψει στην Κύπρο χωρίς να έχει περατώσει τις σπουδές του.
Οι θετικότατες κριτικές με τις οποίες υποδέχθηκε τον Κώστα Στάθη η τότε διανόηση προοιώνιζε ένα λαμπρό μέλλον για το ζωγράφο, το οποίο, δυστυχώς δεν επέπρωτο να ζήσει. Ήδη, προς το τέλος της δεκαετίας του 1940 ο Κώστας Στάθης αποτραβήχτηκε στη γενέτειρά του, τον Ασκά, κτυπημένος από μια ψυχική ασθένεια.
Η ασθένεια, που σφράγισε ανεξίτηλα τη ζωή του Κώστα Στάθη, σημάδεψε αμετάκλητα και το έργο του. Εξαναγκάζοντάς τον στην απομόνωση, η ασθένεια τον αποστέρησε από την επαφή με τους ομότεχνούς του αποκαλύπτοντάς του όμως, ίσως σε αντιστάθμισμα, την οδό της καλλιτεχνικής αμεσότητας και ελευθερίας.
Πλήρως αποδεσμευμένος από τις συμβάσεις, από τις οποίες αναπόφευκτα συνοδεύονταν οι ακαδημαϊκές του σπουδές, ο Κώστας Στάθης ανέπτυξε εντελώς προσωπικά εκφραστικά λεξιλόγια.
Ο μικρόκοσμος του χωριού του, του Ασκά, το τοπίο της περιοχής, οι άνθρωποι και οι καθημερινές ασχολίες τους, απετέλεσαν την πρώτη ύλη της τέχνης του Κώστα Στάθη. Προσεγγίζοντας τα θέματά του μέσα από τη δική του βιωματική ματιά κατόρθωσε να διατυπώσει τις δικές του συγκινήσεις και επιθυμίες.
Μέσα από τις αναζητήσεις του και την προσωπική του πάλη να εκφραστεί, ο Κώστας Στάθης οδηγήθηκε σε μεταϊμπρεσσιονιστικά ρεύματα και εξπρεσσιονιστικούς τύπους, ίσως γιατί η αμεσότητα της πινελιάς και η πηγαιότητα της έκφρασης εναρμονίζονταν απόλυτα με αυτό που ήταν ζητούμενο για το ζωγράφο, την αποτύπωση της αλήθειας.
Την ιδιάζουσα αυτή πτυχή της σύγχρονης κυπριακής τέχνης επιχειρεί να φωτίσει και να αναδείξει η έκθεση έργων του Κώστα Στάθη που συνδιοργανώνουν το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και το Ίδρυμα "Τηλέμαχος Κάνθος".
Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η έκθεση αυτή θα εμπλουτίσει την έρευνα αναφορικά με την κυπριακή τέχνη και θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για τους μελετητές.
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο Ίδρυμα "Τηλέμαχος Κάνθος", το οποίο με την πρωτοβουλία του αυτή αποδεικνύει το σημαντικό ρόλο που μπορούν να επιτελέσουν τα οργανωμένα σύνολα της κοινωνίας των πολιτών στην προαγωγή και ανάπτυξη της καλλιτεχνικής ζωής και κίνησης στην πατρίδα μας.
Καταλήγοντας, θέλω να ευχαριστήσω τους ερευνητές Στάθη Ορφανίδη, Νικηφόρο Ορφανό και Ευρυδίκη Περικλέους – Παπαδοπούλου και την ιστορικό τέχνης Ελένη Νικήτα, οι οποίοι σκιαγράφησαν τη ζωή και το έργο του Κώστα Στάθη, καθιστώντας την έκθεση και τον πλούσιο κατάλογο που τη συνοδεύει ένα πολύτιμο τεκμήριο για την κυπριακή τέχνη.
