Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νεοκλή Συλικιώτη στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση των δράσεων που ανέλαβαν σε συνεργασία το ΙΝΕΚ-ΠΕΟ και το Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Κύπρου στο πλαίσιο του Ταμείου Προσφύγων και του Ταμείου Ένταξης
08/04/2010
Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση να παραστώ και να μιλήσω στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση των δράσεων που ανέλαβαν σε συνεργασία το Ινστιτούτο Εργασίας Κύπρου (ΙΝΕΚ)-ΠΕΟ και το Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Κύπρου, στο πλαίσιο των Προγραμμάτων του Ταμείου Προσφύγων και του Ταμείου Ένταξης της ΕΕ. Είναι γνωστό ότι η Κύπρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του δημοκρατικού της πολιτεύματος και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επιδεικνύει, της ανεπτυγμένης οικονομίας και του επιπέδου κοινωνικής ευημερίας που απολαμβάνει, αλλά και λόγω της ιδιότητας του πλήρους μέλους της ΕΕ, αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις αναφορικά με τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Το γεγονός αυτό δημιούργησε επιτακτικά την ανάγκη λήψης μέτρων και υιοθέτησης ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τόσο τις αυξανόμενες προκλήσεις όσο και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η μετανάστευση στον τόπο μας. Υπό το φως αυτών των δεδομένων η προσπάθειά μας για διαμόρφωση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής είναι συνεχής και βασίζεται σε δύο κύριους άξονες. Ο πρώτος άξονας επικεντρώνεται στην ενεργό και εποικοδομητική μας συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, όπου προσπαθούμε μέσα από συγκεκριμένες προτάσεις και εισηγήσεις να συμβάλουμε στην προσπάθεια της Ένωσης για δημιουργία Κοινής Ευρωπαϊκής Μεταναστευτικής Πολιτικής και Κοινού Συστήματος Ασύλου, που να έχουν σωστό πλαίσιο και να διαπνέονται από ανθρωπιστικές αρχές. Ο δεύτερος άξονας επικεντρώνεται στις προσπάθειες που καταβάλλουμε σε εθνικό επίπεδο και που στόχο έχουν να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας μεταναστευτικής πολιτικής που να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών και να διασφαλίζει την ισότιμη μεταχείρισή τους, καθώς επίσης να συμβάλουν στην αξιοποίηση, με σωστό τρόπο, αυτού του ανθρώπινου δυναμικού στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Συγκεκριμένα, η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Εσωτερικών έχουν καταβάλει αρκετές προσπάθειες στον τομέα της θέσπισης νομοθεσιών που βασίζονται στις σχετικές Οδηγίες και πολιτικές της ΕΕ, καθώς και των διεθνών συμβάσεων που υπέγραψε η Κύπρος. Παράλληλα επεξεργαζόμαστε και εφαρμόζουμε, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένα μέτρα όπως είναι η υιοθέτηση συγκεκριμένης πολιτικής ένταξης των νόμιμων μεταναστών, η αναβάθμιση των υποδομών, η στελέχωση και επιμόρφωση των αρμόδιων υπηρεσιών, η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης με συγκεκριμένα μέτρα, η βελτίωση της διαδικασίας και του χρόνου εξέτασης αιτήσεων ασύλου και η προώθηση δράσεων κατά της εμπορίας προσώπων. Ο ρόλος και η συμβολή της ΕΕ στην προσπάθειά μας για διαμόρφωση ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής είναι εξαιρετικής σημασίας λόγω του υπερεθνικού χαρακτήρα του φαινομένου της μετανάστευσης, αλλά και των συναφών πολιτικών που προωθούνται. Η αναγκαιότητα, όπως και οι πιέσεις, για πιο ισότιμη κατανομή του οικονομικού βάρους για τη διαχείριση της μετανάστευσης μεταξύ των κρατών μελών, είχε ως αποτέλεσμα την απόφαση της ΕΕ για δημιουργία των Ταμείων Αλληλεγγύης εντός του προγράμματος-πλαισίου «Αλληλεγγύη και Διαχείριση των Μεταναστευτικών Ροών». Τα Ταμεία Αλληλεγγύης είναι τέσσερα: το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων, το Ταμείο Επιστροφής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων και το Ταμείο Ένταξης. Το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων στηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους για αποτελεσματικότερο έλεγχο και επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και την υποστήριξη των σημείων ελέγχου, καθώς και στην καλύτερη λειτουργία των προξενικών Αρχών που βρίσκονται σε τρίτες χώρες. Το Ταμείο Επιστροφών υποστηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών να βελτιώσουν τη διαχείριση των εθελοντικών ή υποχρεωτικών επιστροφών αλλοδαπών στις χώρες τους. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων αποσκοπεί στην υποστήριξη των προσπαθειών που καταβάλλονται για την υποδοχή προσφύγων και αιτητών ασύλου. Τέλος, το Ταμείο Ένταξης στοχεύει στην υποστήριξη των προσπαθειών που καταβάλλονται για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών με διαφορετικό οικονομικό, κοινωνικό, θρησκευτικό, γλωσσικό και εθνικό υπόβαθρο. Τα Ταμεία Αλληλεγγύης άρχισαν τη λειτουργία τους στην Κύπρο τον Νοέμβριο του 2007, όταν με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δημιουργήθηκε και στελεχώθηκε ο Κλάδος Ταμείων Αλληλεγγύης, ο οποίος υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών και είναι η Υπεύθυνη Αρχή για τη διαχείριση των Ταμείων. Εξουσιοδοτημένη Αρχή για το Ταμείο Ένταξης και το Ταμείο Επιστροφής έχει οριστεί το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ενώ εξουσιοδοτημένη Αρχή για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων έχει οριστεί η Υπηρεσία Ασύλου. Τέλος, εξουσιοδοτημένες Αρχές για το Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων έχουν οριστεί η Κυπριακή Αστυνομία και το Υπουργείο Εξωτερικών. Οι κοινοτικές πιστώσεις που έχουν κατανεμηθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία για την υλοποίηση δράσεων που περιλαμβάνονται στα προγράμματα των Ταμείων Αλληλεγγύης ανέρχονται στα €48 εκ. περίπου για την προγραμματική περίοδο 2007-2013 (Ταμείο Ένταξης - € 7.292.105, Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων - € 20.594.016, Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσφύγων - €10.722.178 Ταμείο Επιστροφών - € 8.500.682). Τον Νοέμβριο του 2009 κατατέθηκαν τα ετήσια προγράμματα του 2010. Σημειώνεται ότι στα προγράμματα έχουν περιληφθεί δράσεις που συνάδουν τόσο με τις προτεραιότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφορικά τις μεταναστευτικές ροές όσο και με αυτές της ΕΕ. Ο στόχος του Υπουργείου Εσωτερικών αναφορικά με τη λειτουργία των Ταμείων αυτών είναι η απορρόφηση των κονδυλίων που κατανεμήθηκαν από την ΕΕ στην Κύπρο μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων. Η σημερινή παρουσίαση των δράσεων που ανέλαβαν να υλοποιήσουν σε συνεργασία το ΙΝΕΚ-ΠΕΟ και το Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Κύπρου αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα της προσπάθειάς μας για επιτυχή και εποικοδομητική λειτουργία των Ταμείων Αλληλεγγύης. Οι δράσεις που θα αναπτυχθούν αφορούν την παροχή μαθημάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας σε αιτητές ασύλου και δικαιούχους διεθνούς προστασίας (Ταμείο Προσφύγων) και σε υπηκόους τρίτων χωρών (Ταμείο Ένταξης).
Οι δράσεις αυτές αναμένονται να έχουν ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα, αφού η γνώση της γλώσσας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για επιτυχή ένταξη των μεταναστών στις κοινωνίες που ζουν και εργάζονται. Γίνεται, εξάλλου, ολοένα και πιο αποδεκτό ότι η επιτυχής ένταξη των μεταναστών στις τοπικές κοινωνίες αποτελεί ουσιώδες συστατικό στοιχείο για διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
Η ανάγκη για ένταξη και κοινωνική συνοχή δεν είναι μόνο μια θεωρητική έννοια, αλλά είναι μια νέα πραγματικότητα που καλούμαστε όλοι να συνειδητοποιήσουμε και να διαχειριστούμε, ώστε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την ξενοφοβία και το ρατσισμό. Αναγνωρίζοντας τα πιο πάνω, το Υπουργείο Εσωτερικών και η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την ένταξη των μεταναστών έλαβαν συγκεκριμένες αποφάσεις με στόχο την ένταξη και συμμετοχή των μεταναστών στα κοινωνικά και δημόσια δρώμενα της κυπριακής κοινωνίας, την αναγνώριση των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών και πολιτισμικών δικαιωμάτων και αναγκών των μεταναστών, καθώς και την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων.
Σημαντικό εργαλείο στην προσπάθεια που καταβάλλουμε είναι το Εθνικό Σχέδιο Δράσης 2010 - 2012 για την Ένταξη των Υπηκόων Τρίτων Χωρών. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο έχει ήδη επεξεργαστεί η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, αποτελείται από επτά Άξονες Προτεραιότητας με συγκεκριμένους στόχους και επιμέρους δράσεις υλοποίησής τους, καθώς και χρονοδιαγράμματα, αρμόδιες Υπηρεσίες εφαρμογής και πηγές χρηματοδότησης των δράσεων. Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα ταυτόχρονα να αναφερθώ και σε μια άλλη παράμετρο της προσπάθειάς μας για εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής. Πρόκειται για το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα έτη 2010–2012 αναφορικά με την καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων, το οποίο θα υποβληθεί σύντομα στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.
Το Σχέδιο Δράσης αποσκοπεί στον καθορισμό συνολικού πλαισίου για την αντιμετώπιση της εμπορίας προσώπων μέσα από υλοποιήσιμους στόχους. Οι στόχοι αυτοί καλύπτουν όλες τις πτυχές του προβλήματος, προωθώντας συγκεκριμένες δράσεις που αφορούν θέματα συντονισμού, πρόληψης, εντοπισμού και αναγνώρισης θυμάτων, προστασίας και στήριξης θυμάτων, καταστολής και δίωξης, συλλογής δεδομένων, διεθνούς συνεργασίας και αξιολόγησης. Στο σημείο αυτό επιθυμώ να επαναβεβαιώσω, για μια ακόμη φορά, την αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Εσωτερικών να συνεχίσουμε και να εντατικοποιήσουμε την προσπάθειά μας για ολοκληρωμένη διαχείριση της μετανάστευσης.
Στόχος μας είναι μέσα από συγκεκριμένες δράσεις, όπως είναι αυτές που παρουσιάζονται σήμερα, αλλά και μέσω άλλων ενεργειών και πρωτοβουλιών που αναπτύσσουμε, να διαχειριστούμε τις μεταναστευτικές ροές με τρόπο που θα συμβάλει στην ορθολογιστική ανάπτυξη του τόπου.
Ταυτόχρονα, θα αναδεικνύουμε το σεβασμό μας στις αρχές και αξίες της ισότητας και της αλληλεγγύης, καθώς επίσης και τον πλήρη σεβασμό μας στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων όσοι ζουν και εργάζονται στην Κύπρο, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, χρώματος, πολιτιστικών και πολιτισμικών καταβολών. Καταλήγοντας, επιτρέψτε μου να συγχαρώ και να ευχαριστήσω το ΙΝΕΚ-ΠΕΟ και το Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας του Πανεπιστημίου Κύπρου και να τους ευχηθώ κάθε επιτυχία στο σημαντικό έργο που επιτελούν. Να είστε βέβαιοι πως το Υπουργείο Εσωτερικών θα συνεχίσει να βρίσκεται συμπαραστάτης στις προσπάθειες και τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνετε. Σημείωση: Την ομιλία διάβασε ο Πρώτος Διοικητικός Λειτουργός του Υπουργείου Εσωτερικών κ. Γιώργος Γιωργαλλής.
