Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νεοκλή Συλικιώτη στο μνημόσυνο του Λουκή Ακρίτα και Δημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων Μόρφου
07/02/2010Για άλλη μια χρονιά η Μόρφου μνημονεύει και τιμά τα εκλεκτά της τέκνα. Τον αείμνηστο Λουκή Ακρίτα και τους αοιδίμους Δημάρχους και Δημοτικούς Συμβούλους της κατεχόμενης και πολυαγαπημένης πόλης: τον Ιωάννη Κυριακίδη, τον Κωστή Γεωργιάδη, τον Ιωσήφ Χειμωνίδη, τον Ερατοσθένη Ιερείδη, τον Πολύκαρπο Νικολόπουλο, τον Πολύκλειτο Ιακωβίδη, τον Αντρέα Χαραλάμπους και τον Χριστάκη Χριστοφίδη. Όλοι αυτοί σφράγισαν με τη δράση και προσφορά τους την πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή όχι μόνον της Μόρφου, αλλά και της Κύπρου γενικότερα. Στην περίπτωση δε του Λουκή Ακρίτα, η δράση και προσφορά του ξεπέρασε κατά πολύ τα περιορισμένα σύνορα της Κύπρου. Είναι γι’ αυτό που είναι μεγάλη η συγκίνηση όλων μας, ανάλογη της προσφοράς αυτών των ανδρών, καθώς τους τιμούμε και τους μνημονεύουμε σήμερα.
Για άλλη μια χρονιά, το μνημόσυνο τελείται στην προσφυγιά. Αυτή όμως η σκληρή πραγματικότητα που βιώνουμε για 36 σχεδόν χρόνια δεν στάθηκε ικανή να ξεριζώσει από τις μνήμες και την καρδιά των Μορφιτών ούτε την πολυαγαπημένη τους πόλη, ούτε τα εκλεκτά της τέκνα. Η μνήμη και ο νους βρίσκονται ακόμα εκεί στη γενέθλια γη, στις πατρογονικές εστίες και στους ανθρώπους που με τη δράση και προσφορά τους ανέδειξαν και τίμησαν την αγαπημένη τους πόλη.
Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η Μόρφου είχε πάντα σημαντική προσφορά στα πολιτικά, πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα του τόπου αφού γέννησε και ανέδειξε κάποιες από τις πλέον σημαντικές προσωπικότητες που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία του τόπου μας.
Δεν γνωρίζω αν έχει μείνει κάτι που να μην έχει λεχθεί για τη δράση και προσφορά του Λουκή Ακρίτα. Ακόμη όμως και έτσι, έχουμε χρέος να θυμόμαστε για να αποδίδουμε την πρέπουσα τιμή και εκτίμηση στον Λουκή Ακρίτα, που υπήρξε μια λαμπρή πολιτική και πνευματική μορφή και για την Ελλάδα. Το βέβαιο είναι πως και όσοι στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο δεν γνώριζαν τη Μόρφου, τη γνώρισαν μέσω του Λουκή Ακρίτα. Δίκαια έτσι ο Λουκής Ακρίτας θεωρείται και είναι η πιο σημαντική προσωπικότητα που ανέδειξε η Μόρφου. Δίκαια έτσι και οι Μορφίτες νιώθουν μια ξεχωριστή τιμή, σεβασμό και περηφάνια για το δικό τους άνθρωπο που αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες όχι μόνον της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδας.
Γεννημένος στη Μόρφου το 1908, ο διακεκριμένος λογοτέχνης, διανοητής και οραματιστής έμαθε τα πρώτα γράμματα στη γενέτειρα του. Οι δάσκαλοι του τον χαρακτήρισαν ως τον λαμπρότερο μαθητή που πέρασε από τα μαθητικά θρανία της Μόρφου. Στη συνέχεια πηγαίνει στη Λευκωσία όπου φοιτά στο Παγκύπριο Γυμνάσιο από το οποίο αποφοιτά το 1925, αποσπώντας όλα τα βραβεία και τους επαίνους. Αφού αποφοίτησε και από το Παγκύπριο Διδασκαλείο, το 1926, σε ηλικία 18 χρονών, διορίζεται δάσκαλος και υπηρετεί για τέσσερα χρόνια τη Δημοτική Εκπαίδευση. Εργάστηκε ως δάσκαλος στη Μόρφου, τη Σύγκραση και το Κελλάκι.
Το 1930, σε ηλικία 22 χρονών, μετέβη στην Ελλάδα όπου δεν άργησε να διακριθεί. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα κι εργάστηκε αρχικά ως δημοσιογράφος σε διάφορες εφημερίδες της εποχής και ως συντάκτης στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά διώχθηκε από το φασιστικό καθεστώς λόγω της πολιτικής του αρθρογραφίας. Στο διάστημα αυτό έκανε με επιτυχία τα πρώτα του βήματα στο χώρο των ελληνικών γραμμάτων, εκδίδοντας μυθιστορήματα που τον καταξίωσαν από την πρώτη στιγμή ανάμεσα στους πιο σημαντικούς Νεοέλληνες λογοτέχνες. Το 1935 εκδίδει το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Νέος με καλές συστάσεις» και το 1936 το γνωστό μυθιστόρημα «Ο κάμπος», εμπνευσμένο από τη ζωή των Κυπρίων αγροτών του μεσαρίτικου κάμπου.
Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρετεί στο μέτωπο ως εθελοντής και αποτυπώνει τις πολεμικές του εμπειρίες στο εξαίρετο μυθιστόρημα του «Οι αρματωμένοι», ένα από τα καλύτερα λογοτεχνικά έργα της σύγχρονης αντιπολεμικής πεζογραφίας. Παράλληλα, συνεργάζεται με την εφημερίδα «Εστία» στην οποία στέλνει πολεμικές ανταποκρίσεις.
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αναπτύσσει έντονη αντιστασιακή δράση. Επικεφαλής μιας ομάδας δημοσιογράφων και διανοουμένων, εκδίδει μαζί με τον αδερφό του Ευριπίδη Ακρίτα την παράνομη αντιστασιακή εφημερίδα «Καθημερινά Νέα». Η αντιστασιακή του δράση είχε ως αποτέλεσμα να επιλεγεί τιμητικά ως μέλος της τριμελούς Επιτροπής Απελευθέρωσης που διαπραγματεύθηκε με τους Γερμανούς και παρέλαβε την Αθήνα ελεύθερη μετά την αποχώρηση τους στις 12 Οκτωβρίου 1944.
Μετά την απελευθέρωση αναπτύσσει μια πιο έντονη πολιτική δράση και το 1951 εκλέγεται πρώτος Βουλευτής Αθηνών στη Βουλή των Ελλήνων, στην οποία επανεκλέγηκε την περίοδο 1963-64. Με την ίδρυση της Ένωσης Κέντρου του Γεώργιου Παπανδρέου, ο Λουκής Ακρίτας εντάσσεται στο κόμμα και το Φεβρουάριο του 1964 ορκίζεται ως Υφυπουργός στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ιδιαίτερα σημαντικό ήταν το έργο που επιτέλεσε στο Υπουργείο Παιδείας, όπου άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του ως ο εμπνευστής της περίφημης και εξαιρετικά προοδευτικής για την εποχή εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στην Ελλάδα, ο Λουκής Ακρίτας δεν ξέχασε ούτε στιγμή την Κύπρο. Ως Βουλευτής και αργότερα ως Υπουργός αγωνίστηκε με πάθος και αποφασιστικότητα για τα δίκαια της πολυαγαπημένης του πατρίδας. Είχε πάντα άποψη για τα πολιτικά ζητήματα που αφορούσαν στην Κύπρο. Υποστήριξε την Ένωση με την Ελλάδα, αλλά σεβάστηκε πλήρως τις συμφωνίες εγκαθίδρυσης και την ανεξαρτησία της Κύπρου. Το 1964, αμέσως μετά την εκδήλωση των διακοινοτικών ταραχών, έσπευσε στην Κύπρο για να μεταφέρει στον αείμνηστο Εθνάρχη Μακάριο και τον κυπριακό λαό μήνυμα συμπαράστασης της Ελλάδας.
Αυτός ήταν ο Λουκής Ακρίτας. Ο δάσκαλος, ο λογοτέχνης, ο δημοσιογράφος, ο πολιτικός, ο αγνός πατριώτης και ο οραματιστής από τη Μόρφου. Το 1965, σε ηλικία μόλις 57 χρονών, ο Λουκής Ακρίτας έφυγε από τη ζωή. Τόσο άδικα νωρίς για τον ίδιο, την οικογένεια του, την Ελλάδα και την Κύπρο. Κληρονομιά σε όλους εμάς η ζωή, το έργο και η προσφορά του που έχουν όμως διαχρονική αξία.
Η ανεπιτήδευτη ανθρωπιά του, η βαθύτητα του πνεύματος του, ο στοχασμός του λόγου και των πράξεων του, τα ιδανικά και οι αξίες που πρέσβευε και η γενικότερη στάση ζωής που τον χαρακτήριζε συνεχίζουν μέχρι σήμερα να τυγχάνουν αναγνώρισης και εκτίμησης και αποτελούν αστείρευτη πηγή αγώνα και διεκδίκησης στο δύσκολο και επίμονο αγώνα που διεξάγει ο κυπριακός λαός για απαλλαγή από την κατοχή και επανένωση του τόπου και του λαού μας.
Μνημονεύοντας και τιμώντας σήμερα τα εκλεκτά τέκνα της Μόρφου, καλούμαστε να συνεχίσουμε αυτόν τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση. Η ανάμνηση του έργου και της προσφοράς των διακεκριμένων παιδιών της Μόρφου αποτελεί πυξίδα και κατεύθυνση πορείας, αφού η πατρίδα μας συνεχίζει να υφίσταται τις συνέπειες του δίδυμου εγκλήματος του πραξικοπήματος και της εισβολής του 1974.
Για τριάντα-έξι σχεδόν χρόνια, ο λαός μας συνεχίζει να βιώνει τις τραγικές συνέπειες αυτού του δίδυμου εγκλήματος. Με επίκεντρο το όραμα για απαλλαγή από την κατοχή και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας μέσα σε μια ειρηνική, επανενωμένη και πραγματικά ελεύθερη πατρίδα, ο Πρόεδρος Χριστόφιας, παρά τις όποιες δυσκολίες και αντιξοότητες, καταβάλλει - όπως είχε υποσχεθεί στο λαό που τον ανέδειξε στο ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας – μια τιτάνια προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού.
Η επανένωση της πατρίδας μας μπορεί να επιτευχθεί μόνο στα πλαίσια μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με ένα κράτος που θα έχει μία κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα, στην οποία θα υπάρχει πολιτική ισότητα των κοινοτήτων, έτσι όπως καθορίζεται από τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κι' αυτό γιατί οι συνθήκες που προκάλεσε το προδοτικό πραξικόπημα και η βάρβαρη τουρκική εισβολή επέβαλαν την ομοσπονδία όχι ως επιλογή, αλλά ως λύση ανάγκης προκειμένου να επανενωθεί ο τόπος και να αποφευχθεί η διχοτόμηση.
Οι Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου δεσμεύουν την Ελληνοκυπριακή πλευρά και πρέπει να είμαστε συνεπείς με αυτή μας τη δέσμευση. Τυχόν εγκατάλειψη σήμερα των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου θα μας οδηγήσει σε νέες περιπέτειες με απρόβλεπτο τέλος. Θα προσφέρει χρυσή ευκαιρία σε όσους καραδοκούν να μεθοδεύσουν αναβάθμιση και, τελικά, αναγνώριση του ψευδοκράτους. Θα δώσει στην Τουρκία την ευκαιρία να θέσει επί τάπητος ανοικτά και απερίφραστα την αξίωση της για δυο κράτη στην Κύπρο. Θα ανατρέψει τη μοναδική αποδεκτή σήμερα και από τις δυο κοινότητες κοινή βάση λύσης και θα πλήξει ανεπανόρθωτα το αίσθημα αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Στον αγώνα μας για δικαίωση έχουμε ως βασικό όπλο τις αρχές του διεθνούς δικαίου, τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, όπως κατ΄ επανάληψη έχει διακηρύξει ο Πρόεδρος Χριστόφιας, η δική μας πλευρά παραμένει προσηλωμένη σε βασικές αρχές λύσης του Κυπριακού. Στόχος μας είναι ένας αξιοπρεπής συμβιβασμός που να επανενώνει πραγματικά την Κύπρο και το λαό μας, το έδαφος, τους θεσμούς, την κοινωνία και την οικονομία. Μια λύση δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική.
Τυχόν εγκατάλειψη των διαπραγματεύσεων, όπως υποστηρίζουν κάποιοι από τη δική μας πλευρά, έστω και αν οι προτάσεις της Τουρκοκυπριακής πλευράς είναι απαράδεκτες, θα ήταν το καλύτερο δώρο προς την Τουρκία. Η Τουρκία, παρά το θόρυβο για δήθεν δημιουργική πρωτοβουλία και δημιουργικές προτάσεις, δεν κατόρθωσε να πείσει. Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα της Τουρκίας αντιμετωπίστηκαν και αντιμετωπίζονται από τη δική μας πλευρά άμεσα, τεκμηριωμένα και αποτελεσματικά.
Η πρόσφατη επίσκεψη του Γ.Γ. του ΟΗΕ έχει συμβάλει στην περαιτέρω διεθνοποίηση του κυπριακού προβλήματος και επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για την επίλυση του. Επαναβεβαιώθηκε, επίσης, τόσο η βάση των διαπραγματεύσεων όσο και η συμφωνημένη διαδικασία, αφού ξεκαθαρίστηκε ότι δεν θα επιβληθεί οποιασδήποτε μορφής επιδιαιτησία, ούτε και ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα. Ταυτόχρονα, στο κοινό ανακοινωθέν καταγράφεται η θέση για συνέχιση των διαπραγματεύσεων τόσο επί του κεφαλαίου της διακυβέρνησης όσο και επί των υπολοίπων κεφαλαίων και γίνεται αναφορά για εξεύρεση λύσης, η οποία θα λαμβάνει πλήρως υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η εικόνα αναβάθμισης του ψευδοκράτους που επιχείρησε η τουρκική πλευρά με την πραγματοποίηση της συνάντησης του Γ.Γ. του ΟΗΕ με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στο λεγόμενο «προεδρικό», παραβιάζοντας τη συμφωνία για το πρόγραμμα της επίσκεψης του Γ.Γ., τελικά μετατράπηκε σε μπούμεραγκ. Μετά την αποφασιστική αντίδραση και παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας ακολούθησε η ξεκάθαρη δήλωση του ΟΗΕ που έβαλε τα πράγματα στη σωστή τους θέση. Σύμφωνα με τη δήλωση αυτή, ο ΟΗΕ αναγνωρίζει μόνον την Κυπριακή Δημοκρατία, ο κ. Ταλάτ αναγνωρίζεται μόνον ως διαπραγματευτής της Τουρκοκυπριακής πλευράς, ενώ ο χώρος της συνάντησης δεν έχει οποιαδήποτε πολιτική σημασία για τον Οργανισμό.
Μνημονεύοντας σήμερα τα εκλεκτά τέκνα της Μόρφου, τους εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας και παράλληλα τους δίνουμε μια υπόσχεση: Ότι θα αγωνιστούμε για τη λευτεριά και την επανένωση της πατρίδας μας. Με συνέπεια και προσήλωση θα συνεχίσουμε να μοχθούμε για να αρθεί η κατοχή και να επανενωθεί η Κύπρος μέσα στα πλαίσια μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με μία και μόνη κυριαρχία, μία ιθαγένεια και μία διεθνή προσωπικότητα και που θα σέβεται και θα εφαρμόζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες όλου του λαού. Μια Κύπρο όπου Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι θα ζουν αρμονικά σε μια κοινή πατρίδα.
Παρά τις δυσκολίες και αντιξοότητες που συναντούμε, παρά τη μη εποικοδομητική στάση της τουρκική πλευράς, εμείς δεν εγκαταλείπουμε με τίποτα αυτό το όραμα. Ανανεώνουμε τις ελπίδες και τις προσπάθειες μας και δηλώνουμε έτοιμοι να αγωνιστούμε μέχρι την τελική δικαίωση. Για να δικαιωθούν οι θυσίες και οι αγώνες όλων των παιδιών της Κύπρου. Για να απελευθερωθεί η Μόρφου, η Κερύνεια, η Αμμόχωστος και όλη η κατεχόμενη γη μας. Για να κάνουμε το μεγάλο βήμα της επανένωσης και για να εκπληρώσουμε έτσι το χρέος μας απέναντι στην πατρίδα και την ιστορία μας. Για να εγκαινιάσουμε έτσι, όλοι μαζί, μια νέα εποχή συμβίωσης, προόδου και ανάπτυξης.
Ας είναι αιώνια η μνήμη τους. Ο σεβασμός και η αγάπη μας θα τους συνοδεύουν για πάντα.
