Χαιρετισμός του Υπουργού Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού κ. Αντώνη Πασχαλίδη στο Συνέδριο «Προοπτικές συνεργασίας Κύπρου – Ρωσίας στον τομέα της ενέργειας»
30/01/2010
Mε ιδιαίτερη χαρά αποδέκθηκα την πρόσκληση του Ευρωπαϊκού Κόμματος Κύπρου για να συμμετάσχω ως Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού στην σημερινή εκδήλωση με θέμα «Προοπτικές συνεργασίας Κύπρου – Ρωσίας στον τομέα της ενέργειας». Η παρουσία μου σήμερα στο συνέδριο αυτό αποτελεί απτή απόδειξη της σημασίας που προσδίδει η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και ο ίδιος ο Πρόεδρος προσωπικά, στην περαιτέρω διεύρυνση και εμβάθυνση των ήδη πολύ καλών σχέσεων μεταξύ Κύπρου – Ρωσίας σε όλους ανεξαίρετα τους τομείς.
Η Κύπρος, ως κέντρο παροχής τραπεζικών και οικονομικών υπηρεσιών, αποτελεί μια από τις τρεις κυριότερες πηγές ξένων επενδύσεων στη Ρωσία. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το γεγονός ότι το μικρό μας νησί αποτελεί την πρώτη χώρα σε ξένες επενδύσεις στο Δήμο Μόσχας με επενδύσεις που κυμαίνονται στα 33 δισ. δολάρια. Πρόσθετα, οι επαφές μεταξύ Ρώσων και Κυπρίων επιχειρηματιών συνεχώς αυξάνονται και διευρύνονται σε νέους τομείς.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί στρατηγικού χαρακτήρα τις σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας, οι οποίες επιβάλλεται να αναβαθμιστούν ακόμη περισσότερο αφού η Ρωσία αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την ασφάλεια στην Ευρώπη, αλλά και ένα σημαντικό εμπορικό - οικονομικό εταίρο. Ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα και στην προμήθεια φυσικού αερίου και άλλων πηγών ενέργειας όπου η Ευρώπη εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τη Ρωσία, η Κύπρος ως κράτος μέλος της ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση ενίσχυσης των προσπαθειών για εμπέδωση αρμονικών σχέσεων φιλίας και συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας και της ΕΕ.
Η παραγωγή, κατανάλωση και διαχείριση ενεργειακών πόρων τόσο σε εθνικό, περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο έχει καταστεί ένα από τα κυρίαρχα θέματα της εποχής μας. Η διασύνδεση του ενεργειακού τομέα με τη διασφάλιση υψηλών ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, σε σταθερή και μακροπρόθεσμη βάση, είναι πλέον άμεση και διακριτή. Αυτό έχει γίνει ιδιαίτερα κατανοητό τα τελευταία χρόνια, όπου η άνοδος των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές ασκεί πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία. Παράλληλα, έχει επανεκτιμηθεί ο ρόλος της ενέργειας όσον αφορά στη συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος και στην οικολογική ισορροπία του πλανήτη εν γένει.
Στις μέρες μας ο ενεργειακός τομέας βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των εθνικών πολιτικών, ενώ επίσης στην κορυφή των κυβερνητικών προτεραιοτήτων περιλαμβάνεται ο επαρκής και ασφαλής ενεργειακός εφοδιασμός της χώρας και η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Αυτό θα δημιουργήσει ελκυστικό περιβάλλον για την περαιτέρω ενίσχυση των ιδιωτικών ενεργειακών επενδύσεων και στην συνέχεια θα οδηγήσει στην βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων στους καταναλωτές υπηρεσιών.
Η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου είναι πλήρως εναρμονισμένη με αυτήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το πεδίο της ενέργειας βρίσκεται στον πυρήνα του νέου μοντέλου βιώσιμης ανάπτυξης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% μέχρι το 2020, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Για την επίτευξη του κεντρικού στρατηγικού στόχου η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε, παράλληλα, την επίτευξη τριών σχετιζόμενων στόχων, με ορίζοντα το 2020: τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20%, την αύξηση του ποσοστού διείσδυσης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα στο επίπεδο του 20% και την αύξηση του ποσοστού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) στις μεταφορές στο 10%.
Η Κύπρος έχει ένα μικρό και απομονωμένο ενεργειακό σύστημα, χωρίς διασυνδέσεις ηλεκτρισμού ή φυσικού αερίου με άλλες χώρες και είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από εισαγωγές ενέργειας. Με γνώμονα λοιπόν την απεξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας, την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου της χώρας μας, έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια οι προσπάθειες για μεγαλύτερη αξιοποίηση των ΑΠΕ και την ορθολογική χρήση της ενέργειας.
Η Κύπρος είναι μια χώρα με αξιόλογο δυναμικό όσον αφορά τις ΑΠΕ, οι οποίες περιλαμβάνουν την ηλιακή και αιολική ενέργεια, τη βιομάζα αλλά και τη γεωθερμία. Η χώρα μας απολαμβάνει υψηλή ακτινοβολία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ενώ, αν και το αιολικό δυναμικό του νησιού μας δεν είναι ιδιαίτερα υψηλό, εντούτοις συγκεκριμένες περιοχές προσφέρονται για ανάπτυξη έργων εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας. Παράλληλα, η Κύπρος ως χώρα με σημαντική γεωργική / κτηνοτροφική παραγωγή διαθέτει αξιόλογο δυναμικό εκμετάλλευσης γεωργοκτηνοτροφικών και αστικών αποβλήτων, καθώς και αξιοποίησης βιοαερίου από χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων.
Η συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας ανήλθε στο 4.5% το 2008. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην αιολική ενέργεια, αλλά παράλληλα λαμβάνεται μέριμνα για να διασφαλιστεί ότι θα αναπτυχθούν και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οπότε αυτές θα αποτελέσουν μια οικονομικά βιώσιμη εναλλακτική λύση.
Η ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Κύπρο προσφέρει στην εθνική οικονομία σημαντική συναλλαγματική ωφέλεια μέσω της υποκατάστασης των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων από την ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ ενώ, ταυτόχρονα, περιορίζεται η εξάρτηση της χώρας από τις διεθνείς διακυμάνσεις τιμών του πετρελαίου. Αδιαμφισβήτητα, στην Κύπρο τα μεγάλα αιολικά συστήματα θα συνεισφέρουν αρχικά το μεγαλύτερο ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας από όλες τις άλλες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επειδή είναι μια τεχνολογικά ώριμη, φιλική προς το περιβάλλον και οικονομικά ανταγωνιστική ενεργειακή επιλογή, η οποία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται διεθνώς με ταχείς ρυθμούς. Στο παρόν στάδιο έχουν ξεκινήσει οι εργασίες κατασκευής του πρώτου αιολικού πάρκου της Κύπρου δυναμικότητας 82MW, ενώ τον Ιανουάριο του 2010 υπογράφηκε και η σύμβαση επιδότησης για τη δημιουργία δεύτερου αιολικού πάρκου δυναμικότητας 31.5MW.
Όσον αφορά στην ηλιακή ενέργεια, η τεχνολογία των ενεργητικών ηλιακών συστημάτων για παραγωγή ζεστού νερού έχει ευρεία εμπορική εφαρμογή στην Κύπρο, καθώς 92% των νοικοκυριών και 53% των ξενοδοχειακών μονάδων διαθέτουν ηλιακά συστήματα θέρμανσης νερού. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστά την Κύπρο πρωτοπόρο στον τομέα των θερμικών εφαρμογών ηλιακής ενέργειας με σχεδόν 1m² εγκατεστημένη επιφάνεια συλλέκτη ανά κάτοικο. Πρόσθετα, έως τα τέλη του 2009 βρίσκονταν εγκατεστημένα στην Κύπρο φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύος πέραν των 3MW.
Ακόμη, υπάρχουν και οκτώ εγκαταστάσεις αξιοποίησης βιομάζας συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 4,4MW.
Κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο υποστήριξης των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας αποτελεί το Ειδικό Ταμείο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης Ενέργειας. Τα έσοδα του Ταμείου προέρχονται από την επιβολή ενεργειακού τέλους της τάξης του 0,222 ευρώ ανά κιλοβατώρα στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Το πρώτο ολοκληρωμένο Σχέδιο Παροχής Χορηγιών τέθηκε σε εφαρμογή από τον Φεβρουάριο του 2004 και από την πρώτη κιόλας χρονιά λειτουργίας του υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε όλους τους τομείς. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στα πλαίσια των Σχεδίων Χορηγιών έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα συνολικά πέραν των 48.500 αιτήσεων και έχει παραχωρηθεί το ποσό των €51.783.500.
Παράλληλα με τα οικονομικά κίνητρα που παρέχονται μέσω των Σχεδίων Χορηγιών για εκμετάλλευση των ΑΠΕ και για εξοικονόμηση ενέργειας, η Υπηρεσία Ενέργειας έχει εξασφαλίσει την έγκριση για χρηματοδότηση από τα Διαρθρωτικά Ταμεία για προμήθεια και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων συνολικής δυναμικότητας 1,1 MW σε 65 δημόσια κτίρια, σχολεία και στρατόπεδα. Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 4,3 εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2010. Επιπλέον, προωθείται η εγκατάσταση συστήματος ηλιακής ψύξης σε δύο δημόσια κτίρια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προάγει, επίσης, τη χρήση βιοκαυσίµων ή άλλων ανανεώσιμων καυσίμων προς αντικατάσταση του πετρελαίου ντίζελ ή της βενζίνης στις μεταφορές, προκειμένου να συμβάλει στην επίτευξη στόχων όπως η τήρηση των δεσμεύσεων σχετικά µε τις κλιματικές μεταβολές, η φιλική προς το περιβάλλον ασφάλεια του εφοδιασμού και η προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Για το 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ποσοστό 5,75% ως ενδεικτικό στόχο αντικατάστασης των συμβατικών καυσίμων με βιοκαύσιμα, ενώ για το 2020 καθορίστηκε ως υποχρεωτικός στόχος ποσοστό 10% των καυσίμων για μεταφορές να προέρχεται από ΑΠΕ. Ο Εθνικός Ενδεικτικός Στόχος για την αντικατάσταση του ενεργειακού περιεχομένου των συμβατικών καυσίμων με βιοκαύσιμα ή άλλα ανανεώσιμα καύσιμα έχει καθοριστεί στο 2.5% για το 2010.
Όσον αφορά στη δυνατότητα παραγωγής βιοκαυσίμων υπάρχει ήδη υποδομή στην Κύπρο για παραγωγή περίπου 7.600ΜΤ το χρόνο από εισαγόμενες πρώτες ύλες, που αντιστοιχεί περίπου στο 1% της συνολικής κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων κίνησης. Παράλληλα υπάρχουν μικροί ανεξάρτητοι παραγωγοί οι οποίοι χρησιμοποιούν εγχώριες πρώτες ύλες για ιδίαν χρήση. Παρόλα αυτά η δυνατότητα παραγωγής βιοντίζελ από εγχώρια χρησιμοποιημένα μαγειρικά λάδια και άλλα ζωικά λίπη δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 0,5% του συνόλου της ενεργειακής κατανάλωσης των συμβατικών καυσίμων κίνησης.
Τέλος, σχετικά με την αγορά των πετρελαιοειδών, η στρατηγική του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού προβλέπει διαρκή εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της αγοράς, ενίσχυση του ανταγωνισμού και επέκταση και εντατικοποίηση των ελέγχων για να συγκρατηθούν οι τιμές του πετρελαίου και των παραγώγων του στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα. Ένας από τους κυριότερους άξονες προτεραιοτήτων της Υπηρεσίας Ενέργειας είναι και η δημιουργία των κατάλληλων υποδομών για την ασφαλή και αδιάλειπτη ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας καθώς και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού ισοζυγίου. Με γνώμονα τις συμβατικές υποχρεώσεις της Κύπρου προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για διατήρηση ενεργειακών αποθεμάτων ασφαλείας για 90 ημέρες από την 1η Ιανουαρίου 2008, και ύστερα από την απόφαση της Κυπριακής Κυβέρνησης για απομάκρυνση του τερματικού εισαγωγής και αποθήκευσης πετρελαιοειδών στη Λάρνακα για περιβαλλοντικούς λόγους, έχει δρομολογηθεί η δημιουργία Ενεργειακού Κέντρου στην περιοχή του Βασιλικού.
Το τερματικό πετρελαιοειδών, εκτός από τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής καυσίμων, θα περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις παραλαβής, αποθήκευσης και εμφιάλωσης υγραερίου και τις εγκαταστάσεις παραλαβής και αποθήκευσης υγρών καυσίμων (πετρέλαιο, βενζίνη, κηροζίνη, καύσιμο αεροπορίας, ελαφρύ μαζούτ, βαρύ μαζούτ, βιοκαύσιμα, άσφαλτο) καθώς και το τερματικό παραλαβής και αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου. Η ενεργειακή υποδομή που θα δημιουργηθεί στο Βασιλικό θα ενισχύσει την ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής αγοράς στον τομέα της εμπορίας πετρελαιοειδών και θα έχει θετική συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος και στον έλεγχο της ποιότητας των καυσίμων.
Παράλληλα, μεταξύ 15 Φεβρουαρίου 2007 και 16 Αυγούστου 2007 διεξήχθηκε ο πρώτος γύρος αδειοδοτήσεων για την χορήγηση, σε πρώτο στάδιο, άδειας έρευνας υδρογονανθράκων σε 11 από τα 13 ερευνητικά τεμάχια εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου.
Στα πλαίσια του πρώτου γύρου αδειοδοτήσεων υποβλήθηκαν συνολικά τρεις αιτήσεις και χορηγήθηκε, με την υπογραφή σχετικού Συμβολαίου Αναλογικού Καταμερισμού, άδεια έρευνας για το ερευνητικό τεμάχιο υπ’ αριθμόν 12 στην εταιρεία Noble Energy International Ltd. Η εν λόγω εταιρεία, που δραστηριοποιείται διεθνώς στον τομέα της έρευνας και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, προέβη ήδη σε τρισδιάστατες σεισμικές επισκοπήσεις εντός του τεμαχίου της και αναμένεται μετέπειτα να προβεί σε ερευνητικές γεωτρήσεις, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα των σεισμικών επισκοπήσεων θα είναι θετικά.
Κατά τον επικείμενο δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων τα υπόλοιπα 12 ερευνητικά τεμάχια (συνολικής έκτασης 46.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων) θα είναι διαθέσιμα για υποβολή αιτήσεων για την χορήγηση, σε πρώτο στάδιο, άδειας έρευνας υδρογονανθράκων. Μέχρι στιγμής υπάρχουν διαθέσιμα για αγορά από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες δισδιάστατα σεισμικά δεδομένα που συνελέγηκαν από την PGS Geophysical το 2006 και 2008, τρισδιάστατα σεισμικά δεδομένα που συνελέγηκαν από την PGS Geophysical το 2007 και αντίστοιχες εκθέσεις ερμηνείας που ετοίμασαν οι σύμβουλοι του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (γαλλικός οίκος Beicip-Franlab).
Κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του σημερινού συνεδρίου, θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές: το Ευρωπαϊκό Κόμμα Κύπρου, το Κυπριακό Ινστιτούτο Μελετών και Ερευνών και το Russian Institute for Strategic Studies και να ευχηθώ κάθε επιτυχία στις εργασίες σας.
