Αναφορές της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων κας Αννίτας Δημητρίου στη Συνεδρία της Ολομέλειας της Βουλής, 3 Μαρτίου 2022
Στις 24 Φεβρουαρίου, η Ρωσία εξαπέλυσε γενικευμένη στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία, αφού προηγουμένως προχώρησε στην παράνομη μονομερή αναγνώριση, ως ανεξάρτητων και κυρίαρχων, των ούτω καλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Donetsk και του Luhansk.
Γινόμαστε μάρτυρες μιας ανείπωτης τραγωδίας στην καρδιά της Ευρώπης, με σκηνές χάους, οδύνης και απελπισίας να μεταδίδονται λεπτό προς λεπτό. Ξύπνησαν εφιάλτες για την Ευρώπη και τον κόσμο, ανακαλώντας τις φρικαλεότητες δύο Παγκοσμίων Πολέμων, αλλά και μελανές σελίδες που γράφτηκαν μεταγενέστερα στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.
Η Κύπρος θυμάται και δεν ξεχνά. Δεν μπορεί να ξεχάσει γιατί οι πληγές της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής τμήματος του εδάφους της, των πεσόντων, των προσφύγων και των αγνοουμένων μας αιμάσσουν ακόμα. Γιατί η λογική των δύο μέτρων και δύο σταθμών δεν προσφέρει καλές υπηρεσίες και δεν βοηθά στο να κλείσουν αυτές οι πληγές. Και μάλιστα όταν ο θύτης υποκριτικά και προκλητικά επικαλείται το διεθνές δίκαιο για την Ουκρανία, το οποίο παραβιάζει κατάφωρα εδώ και 48 χρόνια στην Κύπρο.
Η Κύπρος στέκεται στο πλευρό του σκληρά δοκιμαζόμενου Ουκρανικού λαού, ακλόνητα προσηλωμένη στο διεθνές δίκαιο, στον σεβασμό της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών και των θεμελιωδών ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων αντέδρασε άμεσα, με ψήφισμα που υιοθέτησε ομόφωνα την ίδια ημέρα, καταδικάζοντας την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τονίζοντας την επιτακτική ανάγκη για τερματισμό της αιματοχυσίας και επιστροφή στον διάλογο, ως τη μόνη δυνατή οδό, για αποκλιμάκωση και ειρηνική διευθέτηση της κρίσης.
Οι εικόνες των ανελέητων βομβαρδισμών, των νεκρών και των έντρομων γυναικών και παιδιών στα καταφύγια, μας στοιχειώνουν. Η εξελισσόμενη ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία, που διαχέεται σε γειτονικές της χώρες και σε ολόκληρη την Ευρώπη, απαιτεί ενότητα, αλληλεγγύη και συλλογικές δράσεις για την άμεση ανακούφιση του λαού της Ουκρανίας.
Σας καλώ να τηρήσουμε μονόλεπτη σιγή στη μνήμη των θυμάτων του πολέμου στην Ουκρανία.
(Τήρηση μονόλεπτης σιγής)
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
«Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία», αναφέρει στο ποίημά του «Εις Σάμον» ο Ανδρέας Κάλβος. Για αυτή την αρετή και τόλμη, που με αυταπάρνηση επέδειξε από το κρησφύγετό του πριν από εξήντα πέντε χρόνια, τιμάται σήμερα ο υπαρχηγός της ΕΟΚΑ Γρηγόρης Αυξεντίου. Κάθε χρόνο στις 3 Μαρτίου μνημονεύουμε την απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία ενός ατρόμητου αγωνιστή της ΕΟΚΑ, που αντιστάθηκε παλικαρίσια μέχρι τέλους στον αποικιοκρατικό ζυγό. Ο Ζήδρος της Λύσης, ο Σταυραετός του Μαχαιρά, στην ηλικία των είκοσι εννέα μόλις χρόνων έγινε παρανάλωμα του πυρός για τα ιδανικά που φλόγιζαν μέσα του, αφού αναφώνησε από τα σπλάχνα της γης που τον έθρεψε «Μολών λαβέ» στον Άγγλο στρατηγό Μίντλετον, που τον καλούσε να παραδοθεί. «Εκείνο το “όχι” δεν το επανέλαβε η ηχώ, ήταν πολύ βαρύ για να το μεταφέρει», έγραψε σε ποίημά του για τον Γρηγόρη Αυξεντίου ο Κύπριος ποιητής Κώστας Μόντης. Πολύ βαρύ και για μας σήμερα… Εμπνευσμένος από την ηρωική θυσία του Αυξεντίου, ο Γιάννης Ρίτσος απέδωσε στον Αποχαιρετιμό τις τελευταίες σκέψεις του ήρωα: «Δε δέχομαι, όχι, τη θυσία για τον θάνατο. Τη δέχομαι μονάχα για τη ζωή, για μια ζωή που πια δε θα απαιτεί καμιά θυσία. Είμαι έτοιμος». Τέσσερα χρόνια πριν από τη θυσία του άξιου τέκνου της Κύπρου μας ο Γιώργος Σεφέρης έγραφε προφητικά στο ποίημά του «Σαλαμίνα της Κύπρος»: «Και τούτα τα κορμιά πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν, έχουν ψυχές. Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν, δε θα μπορέσουν· μόνο θα τις ξεκάμουν, αν ξεγίνουνται οι ψυχές». Για αυτή τη μεγάλη ψυχή που δεν την ξέκαμε ο κατακτητής, που περιφρόνησε τον θάνατο και επέλεξε το μονοπάτι της λευτεριάς, όπως κάνουν οι αληθινοί ήρωες, ο Γρηγόρης Αυξεντίου πέρασε στο πάνθεο των αθανάτων γράφοντας μια από τις λαμπρότερες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου.
Ας υποκλιθούμε σε έναν ήρωα που πια δεν είναι μόνο δικός μας, σε έναν ήρωα που το ανάστημά του ξεπερνά τα τοπικά και χρονικά πλαίσια. Ως ελάχιστη απόδοση τιμής στη μνήμη του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου έχουμε χρέος να μην αποσιωπήσουμε τα ιδανικά μας, αλλά να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε γι’ αυτά.
Στη μνήμη του ήρωα σας καλώ σε ενός λεπτού σιγή.
(Τήρηση μονόλεπτης σιγής)
Αιωνία του η μνήμη!
Αγαπητές βουλεύτριες και αγαπητοί βουλευτές,
Στις 8 Μαρτίου δεν τιμούμε μόνο τις μάνες των ηρώων, αλλά και τις ηρωίδες μάνες, τις οικοκυρές, τις νοσηλεύτριες, τη γυναίκα πρόσφυγα, τη γυναίκα μετανάστρια, την επιχειρηματία, την πολιτικό, την ακτιβίστρια, την κάθε γυναίκα ξεχωριστά. Είναι μεγάλη τιμή, αλλά και ευθύνη να απευθύνομαι ως γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων στις γυναίκες εκείνες που, ενώ κάνουν τον προσωπικό τους αγώνα καθημερινά, προκειμένου να ανταποκριθούν στους πολλαπλούς τους ρόλους, στερούνται τα αυτονόητα. Στερούνται πολλές φορές το δικαίωμα να μιλήσουν και να ακουστούν, να δουλέψουν και να αναγνωριστεί η δουλειά τους. Σε κάποια μέρη του κόσμου οι γυναίκες στερούνται στοιχειωδών δικαιωμάτων, ακόμη και της ίδιας της ζωής, λόγω φύλου. Το γεγονός ότι δίδεται τόσο μεγάλη σημασία στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας καταδεικνύει από μόνο του το πρόβλημα, μια μέρα προβληματισμού και αναστοχασμού.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αφιερώνει τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας στον αγώνα των γυναικών σε παγκόσμια κλίμακα κατά του κορωνοϊού. Η απόφαση αυτή πάρθηκε αφενός λόγω του μεγάλου αριθμού εργαζόμενων γυναικών σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και αφετέρου λόγω της αποδεδειγμένης αύξησης των περιστατικών βίας κατά των γυναικών και νεαρών κοριτσιών σε συνθήκες που η πανδημία επέφερε.
Τις γυναίκες όμως δεν πρέπει να τις θυμόμαστε και να τις τιμούμε μόνο στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Ως γυναίκα μπορώ με βεβαιότητα να σας πω ότι αυτό που πραγματικά χρειάζεται μια γυναίκα είναι σεβασμό, ίσες ευκαιρίες, ισότιμη αντιμετώπιση, ίσα δικαιώματα, ίσες ευθύνες. Η 8η Μαρτίου θα μπορούσε και πρέπει απλώς να αποτελεί αφορμή για απολογισμό και ανασκόπηση των βημάτων που έχουν γίνει για αναγνώριση του ρόλου και της θέσης των γυναικών στην κοινωνία.
Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Δε θέλω να εστιάσω στο γεγονός ότι η 8η Μαρτίου καθιερώθηκε από το 1910 από τη Διεθνή Γυναικεία Διάσκεψη της Κοπεγχάγης ως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, αλλά στο τι έχει γίνει από τότε, εκατό δώδεκα χρόνια μετά. Σίγουρα έγιναν πολλά σημαντικά βήματα, μεταξύ αυτών και η υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση του Χάρτη Πορείας για την Ισότητα μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, η Εκστρατεία της Λευκής Κορδέλας, νομοθετικές ρυθμίσεις, στις οποίες θα αναφερθώ στη συνέχεια και άλλα.
Ωστόσο, στον δρόμο για πλήρη ισότητα σε όλους τους τομείς της ζωής, οικογένεια, εργασία, κοινωνία, πολιτική, έχουν ριζώσει βαθιά έμφυλες προκαταλήψεις και στερεότυπα. Ας μιλήσουμε με δεδομένα. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Εργασίας, οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο από την ανεργία απ’ ό,τι οι άντρες. Περισσότερες από τις μισές γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν παρενοχληθεί σεξουαλικά κάποια στιγμή στη ζωή τους. Το 44% των Ευρωπαίων πιστεύει ότι ο σημαντικότερος ρόλος των γυναικών είναι η φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας. Συχνά οι γυναίκες, για να κερδίσουν την ισοτιμία με το άλλο φύλο, πρέπει να εργασθούν πολύ σκληρότερα. Τέλος -ας μην πάμε μακριά- η μικρή εκπροσώπηση των γυναικών στην κυπριακή Βουλή καταδεικνύει την απουσία των γυναικών από τα κέντρα λήψης αποφάσεων και την ηγεσία.
Η Κύπρος έχει προχωρήσει ήδη στην επικύρωση Οδηγιών για την ισότητα στην απασχόληση, καθώς και στην εναρμόνισή της με τις πρόνοιες της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας προς τις Γυναίκες και της Ενδοοικογενειακής βίας. Επιπλέον, ως το κατεξοχήν νομοθετικό σώμα, η Βουλή έχει εκσυγχρονίσει το νομοθετικό οπλοστάσιο του κράτους για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας, της παρενόχλησης, της παρενοχλητικής παρακολούθησης και του σεξισμού. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται να επιταχυνθεί η προσπάθεια υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα Ανδρών και Γυναικών, με απώτερο στόχο την ανατροπή των πατριαρχικών και ανδροκρατούμενων κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών δομών και μηχανισμών, κυρίως στους τομείς της τεχνολογίας και των θετικών επιστημών. Προτεραιότητα επίσης πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και στη δραστηριοποίηση των γυναικών στην έρευνα και την καινοτομία.
Η επίτευξη της ισότητας των φύλων απαιτεί, εκτός από την εξάλειψη των νομοθετικών διακρίσεων σε βάρος της γυναίκας, αλλαγή νοοτροπίας και συνεργασία όλων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κρατών μελών, των γυναικείων οργανώσεων, των κοινωνικών εταίρων και των πολιτών. Χρειάζεται να ισχυροποιήσουμε τη φωνή μας και να μην επαναπαυθούμε στις όποιες «νίκες». Αυτό, γιατί οι ισορροπίες είναι εύθραυστες, γιατί όποιο δημοκρατικό πολίτευμα στηρίζεται σε ανισότητες και διακρίσεις έχει σαθρά θεμέλια.
Ως η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά και ως γυναίκα απευθυνόμενη σε γυναίκες έχω να πω ότι μπορούμε! Μπορούσαμε και στο παρελθόν, θα μπορέσουμε και στο μέλλον να καταρρίψουμε τα κάστρα των έμφυλων διακρίσεων. Διαχρονικά η γυναίκα έχει αποδείξει έμπρακτα ότι μπορεί να διαχειριστεί κρίσιμα και κομβικά ζητήματα, ότι της αξίζει κάθε τιμή και αναγνώριση και ότι κάθε άλλο παρά ασθενές φύλο είναι.
Σε αυτό το σημείο νιώθω την ανάγκη να απευθύνω ένα μεγάλο δημόσιο ευχαριστώ σε όσους και όσες εργάστηκαν και εργάζονται για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών και την εδραίωση των κεκτημένων. Να συγχαρώ ιδιαιτέρως την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, που εργάζεται άοκνα προς αυτή την κατεύθυνση. Απευθύνω προσωπικά θερμό χαιρετισμό προς όλες τις γυναίκες της Κύπρου, τις μητέρες, τις συζύγους, τις αδελφές των αγνοουμένων μας, των πεσόντων και των θυμάτων της κυπριακής τραγωδίας, προς τις εγκλωβισμένες μας και τις γυναίκες πρόσφυγες. Σας διαβεβαιώ ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων θα είναι αρωγός και όχι ουραγός στον αγώνα για πλήρη κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών σε όλους τους τομείς. Θερμές ευχές θα ήθελα να απευθύνω και προς τις αγαπητές συναδέλφους βουλεύτριες. Εύχομαι στην καθεμιά ξεχωριστά υγεία, προσωπική και οικογενειακή ευτυχία και καλούς αγώνες στον πολιτικό στίβο!
Ευχαριστώ!
