Χαιρετισμός Κυβερνητικού Εκπροσώπου κ. Κυριάκου Κούσιου στο Συνέδριο «Τεχνητή Νοημοσύνη – Νοήμονες Πολιτικές: Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τα Μέσα Ενημέρωσης και τη Δημοκρατία»
Αγαπητοί Υπουργοί κρατών και εκλεκτοί συμμετέχοντες,
Καλημέρα. Αποτελεί μεγάλο προνόμιο και μεγάλη χαρά για μένα, να απευθύνω χαιρετισμό κατά τη δεύτερη ημέρα του διαδικτυακού Συνεδρίου των Υπουργών αρμόδιων για τα Μέσα Ενημέρωσης και την Κοινωνία της Πληροφορίας του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Παρά τις προκλήσεις που μας παρουσιάστηκαν λόγω της πανδημίας, αυτό το πολυσυμμετοχικό συμπόσιο κατόρθωσε να ενώσει εκπροσώπους από το υψηλότερο πολιτικό επίπεδο και εκπροσώπους και εμπειρογνώμονες υψίστου επιπέδου από διεθνείς οργανισμούς, την ακαδημαϊκή κοινότητα, την κοινωνία των πολιτών και τα μέσα ενημέρωσης.
Κυρίες και κύριοι,
Το 1997, ο Garry Kasparof, ο βασιλιάς του παγκόσμιου πρωταθλήματος σκακιού της εποχής ηττήθηκε από τον Deep Blue, τον πρώτο υπολογιστή-παίκτη σκακιού σε ένα αγώνα με κανονικούς ελέγχους χρόνου τουρνουά σκακιού. Το περιστατικό αυτό έδωσε στην ανθρωπότητα μια εικόνα για την τεχνητή νοημοσύνη και τις δυνατότητές της. Πολλά έχουν συμβεί από την τότε πρώτη ματιά στο μέλλον, που αποτελεί τώρα το παρόν μας.
Σήμερα, η τεχνητή νοημοσύνη δεν κάθεται απλώς απέναντί μας παίζοντας σκάκι, δεν είναι καν απέναντί μας. Κάθεται μαζί μας, αναμειγνύεται σε σχεδόν όλα όσα κάνουμε, σε κάθε τομέα της ζωής μας. Βρίσκεται στην παλάμη του χεριού μας και εντός του συστήματος λειτουργίας της σύγχρονης κοινωνίας.
Συγκεντρωθήκαμε εδώ για να συζητήσουμε και να συμφωνήσουμε για τις δράσεις που απαιτούνται ώστε να απευθυνθούμε συγκεκριμένα στις συνεχιζόμενες και δραστικές αλλαγές που η τεχνητή νοημοσύνη έχει επιφέρει στα μέσα επικοινωνίας και στο περιβάλλον της πληροφόρησης.
Ακούσαμε χθες από βασικούς ομιλητές και ειδικούς για τον τρόπο με τον οποίο η ψηφιοποίηση επηρεάζει την άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης και την ουσιώδη επίδραση που έχει σε άλλα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Ακούσαμε και συζητήσαμε, επίσης, για το μεταβαλλόμενο περιβάλλον στα μέσα ενημέρωσης και τον τομέα της πληροφορίας, για το τι χρειάζεται να γίνει για να διασφαλιστεί η ασφάλεια των δημοσιογράφων και για το πως να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των πλαισίων προστασίας της ελευθερίας έκφρασης, σε αυτή την εποχή της κρίσης. Όλοι αναγνωρίζουμε και εορτάζουμε τις θετικές εξελίξεις που προέκυψαν από την τεχνολογική άνθηση των τελευταίων 30 χρόνων, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουμε την ανάγκη για ελέγχους και ισορροπίες.
Σήμερα, προχωράμε στο στάδιο της πολιτικής δέσμευσης και σταθερής συμφωνίας για τη διασφάλιση ενός υγιούς οικοσυστήματος μέσων ενημέρωσης και κατ’ επέκταση υγιών δημοκρατικών διαδικασιών και κοινωνιών.
Ως Κυβερνητικός Εκπρόσωπος και μέσω της καθημερινής συνεργασίας μου με δημοσιογράφους και ειδησεογραφικούς οργανισμούς, βλέπω πως οι μηχανές αναζήτησης, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και άλλες διαδικτυακές υπηρεσίες έχουν καταλάβει μεγάλο μέρος της κατανομής των ειδήσεων και της πληροφόρησης. Αυτό έχει αντίκτυπο στα επιχειρηματικά μοντέλα της παροδοσιακής δημοσιογραφίας, στους διαθέσιμους πόρους για τη δημοσιογραφία, καθώς και στις εργασιακές συνθήκες των δημοσιογράφων, καθιστώντας τα πιο ευάλωτα. Η έξαρση της νόσου COVID-19 έχει ενισχύσει περαιτέρω τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης, οι δημοσιογράφοι και ο χώρος της επικοινωνίας γενικότερα.
Με τον ίδιο τρόπο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο βασικός ρόλος των δημοσιογράφων και άλλων φορέων της ενημέρωσης όσον αφορά στην αποκάλυψη παράνομων δραστηριοτήτων, της διαφθοράς, της εγκληματικότητας και της κατάχρησης εξουσίας, συχνά οδηγεί στην έκθεσή τους σε εκφοβισμό, απειλές, παρενόχληση και βία. Περαιτέρω, μπορεί να υπόκεινται σε δικαστικές διαδικασίες, σε στέρηση της ελευθερίας, και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις, σε βασανισμούς, ακόμη και στον θάνατο. Τα κράτη μέλη έχουν καθήκον να προστατεύσουν τη σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα όλων των ατόμων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους.
Μια επίθεση που αποσκοπεί στη φίμωση ενός δημοσιογράφου, όχι μόνο παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα αυτού του ατόμου, αλλά και σε μεγαλύτερη κλίμακα, αποτελεί επίσης προσβολή της συλλογικής βαθιάς αξίας της ελευθερίας της έκφρασης και συγκεκριμένα του δικαιώματος να διατυπώνουμε απόψεις και να αναζητούμε και να μεταδίδουμε πληροφορίες.
Κυρίες και κύριοι,
Η παρεμπόδιση των δημοσιογράφων και άλλων φορέων των μέσων ενημέρωσης από την επιδίωξη της αλήθειας ή την ενθάρρυνση της αυτολογοκρισίας, επιδεινώνεται από την επιθετική ρητορική, τις εκστρατείες κακής πληροφόρησης/παραπληροφόρησης που διοργανώνονται από συγκεκριμένους πολιτικούς και ιδιωτικούς φορείς ως απάντηση στις επικρίσεις. Οι σκοτεινές, περιθωριακές πολιτικές δυνάμεις χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες ψηφιακές πλατφόρμες για άμεση επικοινωνία με τη βάση τους, αποφεύγοντας τους δημοσιογράφους, όχι μόνο εκτοπίζοντάς τους από τον δημόσιο διάλογο αλλά παραπλανώντας το ανυποψίαστο κοινό, αποστερώντας του την αλήθεια και τα γεγονότα. Γι αυτό θα πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσουμε τη δημοσιογραφία να επανακτήσει την θέση που της αρμόζει, να βοηθήσουμε τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους και ειδικότερα να βοηθήσουμε το κοινό να επιστρέψει στην αξιόπιστη, φερέγγυα δημοσιογραφία.
Για το σκοπό αυτό χρειάζεται άμεση, αποτελεσματική δράση. Αυτό το Συνέδριο μας προσφέρει το κατάλληλο βήμα για να λάβουμε συγκεκριμένες αποφάσεις και να δεσμευτούμε για την επιδίωξη της εφαρμογής τους.
Θα ήθελα, λοιπόν, να ευχαριστήσω όλους για την παρουσία και τη συμβολή τους σήμερα. Αποτελεί τιμή για την Κυπριακή Δημοκρατία να φιλοξενεί ένα τόσο επίκαιρο και σημαντικό Συνέδριο.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας.
