Δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών για οικονομικά θέματα τρεχούσης φύσεως
Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χάρης Γεωργιάδης προέβη σήμερα Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019 σε δηλώσεις προς το «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος Ραδιοφώνου του ΡΙΚ που αφορούσαν την τρέχουσα επικαιρότητα για θέματα οικονομίας.
Το κείμενο των ερωτο-απαντήσεων, έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε τη χθεσινή τοποθέτηση της Kομισιόν ότι δεν θα ανοίξει διαδικασία περί υπερβολικού ελλείμματος κατά της Κύπρου;
Απάντηση: Υπάρχει ένα στοιχείο δημοσιογραφικής υπερβολής στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται. Ήταν ένα ζήτημα γνωστό σ’ εμάς εδώ και μήνες. Δεν προκαλούσε ανησυχία. Αν ένα κράτος έχει έλλειμμα πάνω από 3%, μπαίνει σ’ αυτή τη διαδικασία στην οποία και άλλα κράτη έχουν βρεθεί. Αυτό που συμβαίνει , είναι ότι καλείται το κράτος να λάβει μέτρα για να επανέλθει σε αποδεκτά όρια.
Ερώτηση: Πρόκειται λοιπόν για επιτήρηση που μοιάζει με μνημόνιο;
Απάντηση: Όχι. Η επιτήρηση υπάρχει για όλα τα κράτη -μέλη. Υπάρχει μια ειδική κατηγορία στην οποία το κράτος καλείται να λάβει μέτρα. Η Κύπρος λόγω της στατιστικής μεταχείρισης της συναλλαγής για τον Συνεργατισμό βρέθηκε να έχει έλλειμμα πάνω από 3%. Όπως πολύ σωστά διαπίστωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η πραγματική εικόνα των δημόσιων οικονομικών είναι διαφορετική. Κατ’ ακρίβεια έχουμε την καλύτερη δημοσιονομική επίδοση στην Ευρωζώνη. Όπως μας εξήγησαν οι ίδιοι, και να έμπαινε η χώρα μας κάτω από αυτή την κατηγορία, η κατάταξή της δεν θα συνοδευόταν με εισήγηση για λήψη διορθωτικών μέτρων. Εξάλλου, λειτουργούμε με πλεονάσματα. Επομένως, τι μέτρα να σου ζητήσουν να λάβεις τη στιγμή που υπερκαλύπτεις του στόχους σου και λειτουργείς με πλεονάσματα; Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι δεν έχει νόημα. Το νόημα της ένταξης ενός κράτους κάτω από αυτή την κατηγορία είναι ακριβώς η ειδική παραίνεση/απαίτηση λήψης μέτρων για ισοσκελισμό του προϋπολογισμού. Υπήρξε ένα διαδικαστικό ζήτημα, το οποίο εδώ και πολλούς μήνες ήταν γνωστό.
Το πρώτο τετράμηνο 2019, η Κυπριακή Δημοκρατία κατέγραψε ένα πλεόνασμα της τάξης του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ . Δεν λέω πως θα διατηρηθεί, επειδή υπάρχουν ακόμα κάποιες δαπάνες να γίνουν. Είμαστε όμως με άνεση όχι μόνο στο δημοσιονομικό ισοζύγιο. Δεν ξοδεύουμε περισσότερα απ’ όσα φέρνουμε μέσα ως κράτος. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα εδώ και κάποια χρόνια. Κατατάσσει την Κύπρο στην καλύτερη θέση από την άποψη της διαχείρισης του προϋπολογισμού και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτό διαπίστωσε. Άρα, θεωρούσε ότι θα ήταν παράλογο να κατατάξεις ένα κράτος, αλλά να του πεις ότι δεν χρειάζεται να λάβει μέτρα. Δεν θα είχε νόημα.
Ερώτηση: Τι είναι τα καινούρια που μας υποδεικνύουν;
Απάντηση: Δεν υπάρχει κάτι καινούριο. Πρώτα απ’ όλα να πώς ότι θεωρώ αντικειμενικές/σωστές και τις δύο εκθέσεις του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Καταγράφουν και τα θετικά και τις αδυναμίες και τους δυνητικούς κινδύνους. Έτσι πρέπει να βλέπουμε την οικονομία μας. Αυτή είναι και η δική μας θεώρηση. Ξέρουμε/αναγνωρίζουμε πως υπάρχει ακόμη δουλειά που πρέπει να γίνει και ,συνήθως, αυτές οι εκθέσεις ορθά εστιάζουν σε αυτό που πρέπει να γίνει.
Ερώτηση: Γίνονται όμως βήματα γι’ αυτά που πρέπει να γίνουν ή μένουμε στάσιμοι;
Απάντηση: Αν διαβάσει κανείς τις εκθέσεις, μπορεί να διαπιστώσει ότι γίνονται βήματα. Πώς γίνεται να λένε κάποιοι ότι δεν γίνονται βήματα όταν αυτές οι αξιολογήσεις/εκθέσεις τελειώνουν με τη διαπίστωση ότι συνεχίζεται μια ισχυρή ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας;
Ερώτηση: Τί γίνεται όμως με τις μεταρρυθμίσεις που μας έχουν υποδείξει και ακόμη δεν έγιναν;
Απάντηση: Ας πάρουμε το παράδειγμα των ιδιωτικοποιήσεων. Υπάρχουν και κάποια πράγματα που μας τα υποδεικνύουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα οποία κακώς δεν προχωρήσαμε. Η περίπτωση της CYTA είναι ένα παράδειγμα. Δεν υπάρχει ,όμως, μακρύς κατάλογος για ιδιωτικοποιήσεις/αποκρατικοποιήσεις. Είναι 2-3 περιπτώσεις, κυρίως η CYTA, για την οποία επιμένω: είναι για το καλό της CYTA. Tο κράτος δεν χρειάζεται κάτι από τη CYTA. Δεν χρειαζόμαστε να πωλήσουμε μερίδιο για να εισπράξουμε κάποιο έσοδο για να κλείσουμε τρύπες στα δημόσια οικονομικά. Τα δημόσια οικονομικά είναι υπό έλεγχο και το δημόσιο χρέος σε πτωτική πορεία. Δεν χρειαζόμαστε ούτε ένα ευρώ από πώληση μεριδίου της CYTA. Ίσως να ήταν διαφορετικά τα δεδομένα το 2012-2013, διαφορετικά είναι σήμερα. Η CYTA χρειάζεται μια ουσιαστική αλλαγή στη δομή, στη διάρθρωση και στον τρόπο λειτουργίας της. Χρειάζεται μετατροπή της σε εταιρία και συμμετοχή στρατηγικού συνεργάτη/επενδυτή και να λειτουργεί με όρους ιδιωτικού/εμπορικού τομέα, ασχέτως αν το κράτος θα κρατήσει ένα σημαντικό μερίδιο. Αυτή τη θέση τη θεωρώ λογική. Οι προτάσεις μας δεν έχουν γίνει δεκτές από τη Βουλή.
Υπάρχουν παρατηρήσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους μας που τις θεωρούν δίκαιες και σωστές. Κάποιες άλλες είναι εξίσου σωστές, αλλά εκεί η ανάγνωσή μας πρέπει να είναι διαφορετική. Η μεταρρύθμιση των δικαστηρίων έχει ιεραρχηθεί με την έναρξη της 2ης προεδρικής θητείας Νίκου Αναστασιάδη ως η σημαντικότερη ,ίσως, μεταρρύθμιση. Έχουν έρθει εμπειρογνώμονες από την Ιρλανδία και ετοίμασαν μια ολοκληρωμένη μελέτη, η οποία υιοθετήθηκε και είναι σε προχωρημένο στάδιο εφαρμογής. Αυτά που πέρασαν από το Υπουργικό Συμβούλιο την περασμένη εβδομάδα είναι ιστορικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα των δικαστηρίων. Έχουν πάει στη Βουλή. Δεν θεωρώ ότι είναι ζητήματα που προκαλούν έντονη διχογνωμία σε πολιτικό επίπεδο. Θεωρώ ότι κάνουμε ένα πολύ σημαντικό βήμα, όχι για να ικανοποιήσουμε την Κομισιόν, αλλά για να ικανοποιήσουμε δικές μας ανάγκες που γνωρίζουμε και έχουν άμεση σύνδεση και με την οικονομία.
Ερώτηση: Έχουν γίνει καθόλου υποδείξεις για τη φορολογική μεταρρύθμιση και για το επενδυτικό πρόγραμμα που συνδέεται και με τις πολιτογραφήσεις;
Απάντηση: Κατ’ αρχάς να πω ότι το επενδυτικό πρόγραμμα δεν έχει καμιά σχέση με τη φορολογική μεταχείριση. Μπορεί κάποιος να είναι φορολογικός κάτοικος Κύπρου, χωρίς να είναι πολίτης της Δημοκρατίας, άλλος μπορεί να είναι πολίτης της Δημοκρατίας ή να έχει πάρει την υπηκοότητα είτε μέσω του επενδυτικού προγράμματος είτε με άλλο τρόπο χωρίς να είναι φορολογικός κάτοικος Κύπρου. Παρόλο που έχουμε μια καλή επικοινωνία με τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με φορολογικά ζητήματα και σε πλείστα ζητήματα συμφωνούμε και στηρίζουμε τις κοινές ευρωπαϊκές αποφάσεις, υπάρχουν και κάποια θέματα στα οποία έχουμε διαφορετικές απόψεις. Όχι μόνο η Κύπρος. Υπάρχει μια ομάδα κρατών που έχουν διαφορετική προσέγγιση. Είναι αυτή η προσέγγιση που στην κατάληξή της εγείρει και τα ζητήματα των φορολογικών συντελεστών. Δεν είναι μόνο η Κύπρος που έχει άποψη διαφορετική από την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θέση μας εδώ είναι ξεκάθαρη. Αν είχαμε έλλειμμα και έπρεπε ν’ αυξήσουμε φόρους και να κάνουμε περικοπές για να περιορίσουμε το έλλειμμα και για να μην προκαλείται αστάθεια, όχι μόνο σε ένα κράτος μέλος αλλά στην Ευρωζώνη (εξάλλου είμαστε μια ζώνη κοινού νομίσματος), θα ήταν πολύ σωστό. Είμαι απόλυτος προς αυτή την προσέγγιση διότι αυτό συνεπάγεται η συμμετοχή σε μια ζώνη κοινού νομίσματος. Είναι, όμως, αδιανόητο και δεν δεχόμαστε το να έχει ένα κράτος νοικοκυρέψει τα οικονομικά του, να έχει λάβει τις δύσκολες αποφάσεις, να λειτουργεί σε πλήρη συμμόρφωση με τους οικονομικούς κανόνες και να καλείται με αυτούς τους τρόπους ν’ αυξήσει τους φορολογικούς του συντελεστές διότι κάποια κράτη έχουν εξ ανάγκης μεγαλύτερους φόρους για να μην υπάρχει ανταγωνισμός ! Θεωρούμε πως ένα σταθερό προβλέψιμο ελκυστικό φορολογικό πλαίσιο συμβάλλει στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας και στην αύξηση των εσόδων με ένα θετικό τρόπο και όχι η υπερ.-φορολόγηση αλλά η ενθάρρυνση της οικονομικής δραστηριότητας.
Ερώτηση: Η Κομισιόν είναι ικανοποιημένη με κάποια μέτρα που πήραμε για τις υπηκοότητες;
Απάντηση: Έχουμε κανάλι επικοινωνίας. Έχουν βοηθήσει πολύ τα μέτρα που πήραμε νωρίτερα φέτος με τις πολύ πιο αυστηρές διαδικασίες. Θεωρώ πως ικανοποιούν πλείστες από τις ανησυχίες που έχουν εκφραστεί. Παραμένουμε ανοιχτοί/πρόθυμοι να συζητήσουμε και να δώσουμε πληροφόρηση για το κάθε ζήτημα που απασχολεί τον όποιο Ευρωπαίο εταίρο μας.
Ερώτηση: Γνωρίζουν στην ΕΕ και στο ΔΝΤ τι θα γίνει αν τελεσιδικήσουν αυτές οι αποφάσεις για τα ωφελήματα των δημόσιων υπαλλήλων;
Απάντηση: Ναι, γνωρίζουν. Καταγράφονται αυτά τα ζητήματα και ως ένας από τους σοβαρότερους κινδύνους που μπορεί να προκαλέσουν αποσταθεροποίηση στα δημόσια οικονομικά και στην οικονομία γενικότερα. Παρακολουθούν πολύ προσεκτικά τι γίνεται και αυτό είναι το πρώτο ζήτημα που καταγράφεται ως δυνητικός κίνδυνος. Και εμείς αυτό θεωρούμε ως τον σοβαρότερο δυνητικό κίνδυνο αυτή τη στιγμή. Γι’ αυτό έχουμε κινητοποιηθεί σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης. Θυμίζω επιγραμματικά ότι το πλάνο της αντίδρασης είναι αρχικά μέσω της δικαστικής οδού, με έφεση επί όλων των αποφάσεων στο Ανώτατο Δικαστήριο και ,στη συνέχεια, σε πολιτικό επίπεδο, μέσω της Βουλής και με διαφοροποίηση του Συντάγματος για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία και κανένα έρεισμα να μπορεί κανείς ν’ αμφισβητεί το αυτονόητο. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πρέπει να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα. Αυτές οι αποκοπές ήδη σταδιακά αίρονται. Το «εδώ και τώρα» δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Αν δεν υπάρξει υπεύθυνη διαχείριση γι’ αυτό το θέμα, θα υπάρξει λαϊκή κατακραυγή. Είναι οικονομική ανάγκη και δίκαιο αυτές οι αποκοπές να αρθούν σταδιακά. Όχι όμως να πάμε πίσω! Στο πλαίσιο της πορείας των αντοχών της οικονομίας, αυτές οι αποκοπές αίρονται σταδιακά, έχουμε νομοθετήσει περί αυτού. Αυτή την προσέγγιση τη θεωρώ υπεύθυνη και συνάδει και με τις οικονομικές αντοχές του κράτους μας και ικανοποιεί ,τουλάχιστον, το περί δικαίου αίσθημα. Αν λοιπόν η δικαστική οδός δεν δώσει λύσεις και χρειαστεί να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις, θέλω να ελπίζω ότι και τα κόμματα θα αναλάβουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης. Η κυβέρνηση είναι απόλυτα ξεκάθαρη σ’ αυτό το ζήτημα, αλλά θεωρώ ότι θα το ρυθμίσουμε μέσα από τις συλλογικές αποφάσεις, ούτε εις βάρος των δημόσιων υπαλλήλων αλλά ούτε να πάμε πίσω. Τα δεδομένα της οικονομίας είναι καλύτερα και μπορούν να αρθούν κάποια από τα μέτρα που λήφθηκαν το 2011-2012. Χάθηκε μια δικαστική υπόθεση και μερικές δικαστικές αποφάσεις. Σεβόμαστε τις αποφάσεις του δικαστηρίου, αλλά πολιτικά έχουμε την υποχρέωση να διαφυλάξουμε τη σταθερή πορεία της οικονομίας μας.
Ερώτηση: Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι αυτά που ψηφίστηκαν τώρα τελευταία για τις τράπεζες, κάποιοι δανειολήπτες κάνουν κατάχρηση και δεν πληρώνουν τα δάνειά τους;
Απάντηση: Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι αυτή είναι η γενική εικόνα. Συμφωνώ ότι μπορεί να υπάρχουν τέτοια περιστατικά, αλλά δεν θεωρώ ότι αυτή είναι η εικόνα που χαρακτηρίζει το τραπεζικό σύστημα, ούτε έχουν επιβεβαιωθεί αυτές οι επαναλαμβανόμενες ανησυχίες που έχουν εκφραστεί στο παρελθόν, δηλ. ότι θα γίνουν μαζικές εκποιήσεις, θα ξεσπιτωθεί κόσμος κ.ά. Υπάρχουν περιπτώσεις τις οποίες παρακολουθούμε. Δεν θα απέκλεια ,όμως, το ότι σε μερικές περιπτώσεις γίνονται καταχρήσεις από την τράπεζα, σε άλλες περιπτώσεις γίνονται καταχρήσεις από τον δανειολήπτη. Αυτό που μπορώ να πω είναι πως ένα βασικότατο εργαλείο που αφορά ακριβώς την κατοικία ,το σχέδιο ΕΣΤΙΑ, είναι έτοιμο. Θα εγκριθούν τα τελικά κείμενα, αυτά που πέρασαν από νομοτεχνικό έλεγχο και εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το Υπουργικό Συμβούλιο στην επόμενή του συνεδρία και από τον επόμενο μήνα ξεκινά η εφαρμογή του με τα στάδια που προνοούνται ούτως ώστε, όπως έχει προγραμματιστεί, να γίνουν και οι πρώτες πληρωμές που θα αποτελέσουν ουσιαστική βοήθεια προς συγκεκριμένη κατηγορία δανειοληπτών. Το επιπρόσθετο πλεονέκτημα αυτού του σχεδίου είναι ότι θα επιτρέψει ένα πολύ λεπτομερές ξεκαθάρισμα της εικόνας: πόσες είναι αυτές οι περιπτώσεις, πόσες εμπίπτουν στα κριτήρια κλπ. Θα έχουμε και εικόνα για το αν υπάρχουν περιπτώσεις δανειοληπτών που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα ούτε καν με αυτή τη βοήθεια.
Σε κάθε περίπτωση, για όλες αυτές τις περιπτώσεις, έχουν ληφθεί συγκεκριμένες αποφάσεις, εγκρίθηκαν από τη Βουλή, συστάθηκε ταμείο, μπήκαν τα πρώτα περιουσιακά στοιχεία. Δεν είναι μερικές χιλιάδες, αλλά μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ που έχουν μπει για χρηματοδότηση αυτού του ταμείου. Στο ίδιο το ταμείο, στη διοίκησή του, θα υπάρχουν 3 εκπρόσωποι των ίδιων των επηρεαζόμενων, έτσι αποφάσισε η Βουλή, οι οποίοι μαζί με εκπροσώπους της πολιτείας ,Γενικό Λογιστήριο, Νομική Υπηρεσία κ.ά. θα καταρτίσουν και το πλάνο και τα σχέδια βάσει του οποίου θα ξεκινήσει η αναπλήρωση για να υπάρχει αυτή η βοήθεια σε συμπολίτες μας. Το να υπάρχει όμως η απαίτηση του στιλ «κάντε αυτό για τους καταθέτες, αλλά εμείς θέλουμε μια ειδική επιπρόσθετη μεταχείριση», δεν ξέρω αν μπορεί να γίνει ή αν είναι σωστό και δίκαιο. Θεωρούμε ότι είναι πιο σωστό να υπάρξει ένα ταμείο που να λειτουργεί με τη δική τους συμμετοχή, να καθοριστούν τα κριτήρια και ν’ αρχίσει η αναπλήρωση. Δεν νομίζω να υπάρχει ορθότερη μέθοδος.
Υπάρχουν γραπτά κείμενα και επιστολές που καθορίζουν τις θέσεις της Κυβέρνησης. Αυτές οι θέσεις τίθενται σε τροχιά εφαρμογής/υλοποίησης. Το ταμείο μπορεί να ιεραρχήσει και ως πρώτη κατηγορία αναπλήρωσης περιπτώσεις στις οποίες έχει κερδηθεί και δίκη. Όλα αυτά είναι ανοιχτά και μπορούν να υλοποιηθούν σταδιακά μέσα από αυτό το ταμείο που λειτουργεί με διαφάνεια, έλεγχο και συμμετοχή όλων.»
