Επικήδειος λόγος Επιτρόπου
Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου στην κηδεία του φονευθέντος από τους Τούρκους
εισβολείς το 1974 Θεοχάρη Θεοχάρους
Με βαθιά οδύνη, σύμφωνα με τις παραδόσεις και τις αξίες της χριστιανικής ορθόδοξης πίστης μας, αποχαιρετούμε σήμερα τον Θεοχάρη Θεοχάρους, με τιμές που αρμόζουν σε έναν ήρωα που προσέφερε τη ζωή του προς την πατρίδα. Ανταποκρινόμενος με αίσθημα αυτοθυσίας στο κάλεσμά της για απόκρουση της τουρκικής εισβολής, συγκαταλέχθηκε στις περιπτώσεις των συμπατριωτών μας, που και μόνο η αναφορά σε αυτούς, περικλείει όλη την τραγικότητα των στιγμών που βίωσε ο λαός μας, το μαύρο καλοκαίρι του 1974.
Τότε, που το προδοτικό πραξικόπημα, άνοιξε τις κερκόπορτες στον βάρβαρο εισβολέα, ο οποίος αδημονούσε να εφαρμόσει τα διχοτομικά και επεκτατικά του σχέδια, σε βάρος της ιδιαίτερής μας πατρίδας, σπέρνοντας τον όλεθρο στο διάβα του. Τότε, που τα ιερά και τα όσια της φυλής μας βεβηλώθηκαν, το ένα τρίτο του λαού μας προσφυγοποιήθηκε και το νησί μας μοιράστηκε στα δύο. Όταν οι νεκροί, οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι και οι άλλοι παθόντες μας, συνέθεσαν το τραγικό σκηνικό, που η αγριότητα του Αττίλα επέβαλε με τη βία και την ανοχή των ισχυρών της γης.
Η πιο τραγική όμως πτυχή, είναι αναμφισβήτητα αυτή των αγνοουμένων μας. Άλλοι έπεσαν στα πεδία των μαχών και άλλοι, εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, από τους Τούρκους εισβολείς και από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές, που για χρόνια η Άγκυρα πότιζε με το δηλητήριο του μίσους κατά των Ελλήνων. Παρά το πέρασμα των χρόνων, συνεχίζουμε ακόμη πεισματικά, κόντρα στον εφησυχασμό και σε αυτούς που επιθυμούν να κλείσει πρόχειρα το θέμα των αγνοουμένων, να κηδεύουμε τους ήρωές μας. Ήρωες, που για σειρά ετών περιλαμβάνονταν στον κατάλογο των αγνοουμένων μας.
Από αυτόν τον τραγικό κατάλογο, αναζητούμε ακόμα άλλους 829 συμπατριώτες μας, που μέχρι και τη διακρίβωση της τύχης και του τελευταίου, θα συνεχίζουμε να βροντοφωνάζουμε κατά της αδικίας και των εγκλημάτων πολέμου που βίωσαν. Εγκλήματα, που συνεχίστηκαν και μετά το θάνατό τους, με τη μετακίνηση των οστών τους σε χώρους που η κατοχική δύναμη θεωρούσε ότι μπορούσε να αποενοχοποιηθεί από τις βαριές της ευθύνες.
Στη σκέψη μας, κάθε φορά που κηδεύουμε οστά αγνοουμένων μας, βρίσκονται και οι συγγενείς τους που έφυγαν από τη ζωή, με το πικρό παράπονο της βίαιης εξαφάνισης των αγαπημένων τους. Που δεν μπόρεσαν να ακουμπήσουν το φέρετρό τους και να αφήσουν σε αυτό τα δάκρυα της θλίψης αλλά και της αγάπης τους, αυτής που για τόσα χρόνια συντρόφευε βασανιστικά τη σκέψη τους για τα παιδιά τους που χάθηκαν. Τους δικούς τους, αλλά και τους δικούς μας ήρωες, που με την προσφορά και τη θυσία τους, έγραψαν με ανεξίτηλα γράμματα το όνομά τους στο Πάνθεον των Αθανάτων μας.
Αλλά, σίγουρα, ηρωικές μαζί τους μορφές, είναι και αυτές των μανάδων τους που πόνεσαν και συνεχίζουν να υπομένουν βασανιστικά το δικό τους μαρτύριο. Μόνο αυτές, γνωρίζουν τα δεινά και τη θλίψη από την απώλεια του σπλάχνου τους. Τις θυμόμαστε στα οδοφράγματα να δακρύζουν κρατώντας τις φωτογραφίες των παιδιών τους. Να προσπαθούν να ορθώσουν το ανάστημά τους, έτσι που να τις σηκώσουν όσο πιο ψηλά γίνεται. Να μάθουν για την τύχη των παιδιών τους. Και ύστερα, μακριά από όλους, κλεισμένες σε ένα δωμάτιο μαζί με τις θύμησές τους, να κλάψουν. Σαν άλλες Παναγιές, μάνες του κόσμου, λυπημένες, υπομονετικές και υπερήφανες.
Μακρύ, μοναχικό και έρημο το ταξίδι της μάνας του κάθε αγνοουμένου, όπως και της σεβαστής μας κας Ουρανίας, της μάνας του Θεοχάρη, η οποία στα 94 της χρόνια είναι σήμερα εδώ για να αποχαιρετήσει το παιδί της. Πολύ δύσκολο να το πράττει ένας γονιός, πολύ δυσκολότερο όμως η μάνα.
Αγαπημένη μας κα Ουρανία, τιμημένη ηρωομάνα,
Είμαστε όλοι εδώ μαζί σου. Είμαστε εδώ για το τέλος του βασανιστικού ταξιδιού που κάνεις εδώ και 44 χρόνια. Άντεξες, για να ησυχάσει η ψυχή σου και να μπορείς, με τη βοήθεια του Ύψιστου, να μνημονεύεις και να έχεις πλέον διαφορετικά στη σκέψη σου τον Θεοχάρη σου. Θα σε βοηθήσουν σε αυτό, όπως πάντα, και τα άλλα τρία σου παιδιά, ο Ανδρέας, ο Γιώργος και ο Σταύρος, τα εγγόνια σου, καθώς, επίσης, και η δύναμη που σου δίνει η μνήμη του αγαπημένου σου συζύγου Χριστοφή που έφυγε από τη ζωή πριν χρόνια, βασανισμένος και αυτός από την απώλεια του παιδιού σας.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Οι συνθήκες της προσφοράς και της απώλειας του Θεοχάρη Θεοχάρους περιγράφονται στο πιο κάτω σύντομο ιστορικό:
Γεννημένος στις 4 Ιουλίου του 1950, φοίτησε στην Κτηνιατρική Σχολή Θεσσαλονίκης. Αρχές Ιουλίου του 1974, επέστρεψε στην Κύπρο αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Διέμενε μαζί με τους γονείς του στην Αγκαστίνα.
Στις 20 Ιουλίου 1974, ημερομηνία έναρξης της τουρκικής εισβολής και της γενικής επιστράτευσης η οποία ακολούθησε, ο Θεοχάρης κατατάγηκε ως έφεδρος δεκανέας στο Λευκόνοικο και έλαβε μέρος σε αποστολές της Εθνικής Φρουράς. Σε μία από αυτές, που αφορούσε την εξουδετέρωση φυλακίου Τουρκοκυπρίων εξτρεμιστών στο χωριό ΄Οβγορος της Επαρχίας Αμμοχώστου, έπεσαν δίπλα του τρεις άνδρες της Εθνικής Φρουράς, που προσπαθούσαν μαζί να θέσουν το φυλάκιο υπό τον έλεγχό τους. Αν και αρχικά οι Τουρκοκύπριοι οι οποίοι επάνδρωσαν το φυλάκιο, βγήκαν έξω από αυτό με τα χέρια υψωμένα, στη συνέχεια ένας από αυτούς, επανήλθε στο πολυβόλο του φυλακίου και πολυβόλησε την ομάδα των εθνοφρουρών.
Ως αποτέλεσμα του τραγικού περιστατικού της απώλειας τριών συμπολεμιστών του, η υγεία του Θεοχάρη κλονίστηκε και του δόθηκε αναρρωτική άδεια για να επιστρέψει στο σπίτι του, στην Αγκαστίνα.
Αυτά, μέχρι τις 14 Αυγούστου 1974, όταν άρχισε η δεύτερη φάση της εισβολής με τη σφοδρή επίθεση των τουρκικών στρατευμάτων σε όλο το μέτωπο της αμυντικής γραμμής της Εθνικής Φρουράς, μεταξύ Μιας Μηλιάς και Παχυάμμου.
Μετά από σκληρές αλλά άνισες μάχες, λίγο πριν το μεσημέρι της ιδίας μέρας, τα τουρκικά στρατεύματα, εκμεταλλευόμενα την αριθμητική τους υπεροχή και τον μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης, προπαντός της πολεμικής τους αεροπορίας, διέσπασαν τις αμυντικές γραμμές της Εθνικής Φρουράς και κινήθηκαν προς την περιοχή του Τραχωνίου Κυθρέας – Παλαίκυθρου – Αγκαστίνας.
Χαράματα της ίδιας μέρας, ένεκα κυρίως της δράσης της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, οι περισσότεροι κάτοικοι της Αγκαστίνας εγκατέλειψαν το χωριό τους και μετέβηκαν σε πιο ασφαλισμένες περιοχές. Εντός του χωριού παρέμειναν 60 περίπου κάτοικοι, ανάμεσα τους και ο Θεοχάρης μαζί με την οικογένειά του.
Όταν ενημερώθηκαν για τις κινήσεις των τουρκικών στρατευμάτων προς το χωριό τους, αρκετοί από τους εναπομείναντες κατοίκους μετέβησαν έξω από το χωριό και κρύφτηκαν μέσα σε σπηλιές και στους αγρούς.
Ο Θεοχάρης και η οικογένεια του, ήταν ανάμεσα σε εκείνους οι οποίοι μετέβησαν στις σπηλιές.
Την ιδία μέρα, τα τουρκικά στρατεύματα έφθασαν στην Αγκαστίνα και άρχισαν να περιπολούν μέσα στο χωριό. Τις επόμενες δύο-τρεις μέρες, όλοι οι κάτοικοι οι οποίοι κρύβονταν, επέστρεψαν στα σπίτια τους, αφού δεν είχαν πλέον άλλες προμήθειες. Στην οικία του επέστρεψε και ο Θεοχάρης μαζί με τους γονείς του, όπου και παρέμειναν.
Την 21η Αυγούστου 1974, ένοπλοι Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι στρατιώτες, άρχισαν να ερευνούν όλες τις κατοικίες του χωριού και να συλλαμβάνουν όσους εγκλωβισθέντες κατοίκους εντόπιζαν, τους οποίους και συγκέντρωσαν σε ένα από τα σπίτια του χωριού. Στη συνέχεια, μετέφεραν τους άνδρες στο κέντρο «Αντιγόνειο», το οποίο βρισκόταν έξω από το χωριό. Εκεί, την ίδια μέρα, ένοπλοι Τουρκοκύπριοι συνοδευόμενοι από Τούρκους στρατιώτες, διέταξαν επτά από τους άνδρες, μεταξύ των οποίων και ο Θεοχάρης, να επιβιβαστούν σε όχημα με το οποίο τους οδήγησαν σε άγνωστο μέρος.
Έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη και του Θεοχάρη και των υπολοίπων έξι, οι οποίοι συνελήφθησαν μαζί του. Ελάχιστα μικρά οστά του, εντοπίστηκαν την περίοδο 2013 – 2014 σε ομαδικό τάφο στην περιοχή του χωριού του, όπου διαφάνηκε ότι οι συλληφθέντες, οδηγήθηκαν και εκτελέστηκαν εν ψυχρώ και άνανδρα. Από πληροφορίες το 1976, τα κυρίως οστά αυτών που τάφησαν στον ομαδικό τάφο, περισυλλέγησαν από τον τουρκικό στρατό μετά από τυχαίο εντοπισμό τους από Τουρκοκύπριο βοσκό. Έκτοτε, δεν γνωρίζουμε τι έχουν απογίνει τα οστά, επειδή η Τουρκία αρνείται πεισματικά να συνεργαστεί.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Η κατοχική δύναμη, θα πρέπει επιτέλους να αναλάβει τις τεράστιες ευθύνες και υποχρεώσεις της μέχρι να επιτευχθεί και η διακρίβωση της τύχης και του τελευταίου αγνοούμενού μας. Χωρίς άλλη καθυστέρηση, θα πρέπει να επιτρέψει χωρίς περιορισμούς τις εκταφές και έρευνες στις λεγόμενες στρατιωτικές ζώνες, καθώς και την πρόσβαση των ερευνητών στα αρχεία του τουρκικού στρατού, όπου με βεβαιότητα, υπάρχουν στοιχεία για πολύ περισσότερες περιπτώσεις αγνοουμένων. Θα πρέπει, επίσης, να δώσει στοιχεία για τις σκόπιμες μετακινήσεις λειψάνων εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας σε άλλους χώρους, ώστε να αποκρύψει τις τεράστιες ευθύνες της για το μεγάλο αυτό έγκλημα. Είναι επάναγκες, όπως η Τουρκία καταθέσει τις πληροφορίες που κατέχει για τους μαζικούς τάφους που δημιούργησαν τα στρατεύματά της από τις περισυλλογές των νεκρών στα πεδία των μαχών.
Είναι, βέβαια, γνωστές αρκετές περιπτώσεις μαζικών εκτελέσεων εθνοφρουρών μας, αλλά και πολιτών, για τις οποίες η τουρκική πλευρά δεν έχει ακόμα επιδείξει τη δέουσα συνεργασία για τη διακρίβωση και της δικής τους τύχης. Πολύ φοβάμαι – και το λέω και το επαναλαμβάνω αυτό – πως αν συνεχιστεί η ίδια προσέγγιση από μέρους της, είναι πιθανό πολύ σύντομα, να επέλθει το οριστικό κλείσιμο του προβλήματος με τις τύχες των περισσοτέρων από τους ανθρώπους μας να παραμείνουν εσαεί ανεξακρίβωτες.
Θέλω, όμως, να τονίσω ότι εμείς, πολιτεία και λαός, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, μαζί με τους συγγενείς των αγνοουμένων, θα συνεχίσουμε τον δύσκολο μα συνάμα ιερό αγώνα για τη σωστή επίλυση της τραγωδίας των αγνοουμένων μας. Δεν αποδεχόμαστε και ούτε θα αποδεχθούμε ότι η παράδοση μερικών μόνο οστών, όπως στην περίπτωση του Θεοχάρη, αποτελεί την πλήρη και τεκμηριωμένη διευκρίνιση της τύχης του. Θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε όπου δει, τα δίκαια και τα δικαιώματα των αγνοουμένων και των συγγενών τους και την πλήρη αποκατάσταση και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους όπως αυτά προνοούνται από τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια φάση του κυπριακού προβλήματος, για την αντιμετώπιση της οποίας επιβάλλεται η ενότητα και η συστράτευση του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων. Η βούληση της πλευράς μας για την εξεύρεση μιας καθ’ όλα λειτουργικής και διαρκούς λύσης, παραμένει πάντα ισχυρή.
Σε κάθε περίπτωση, μια μορφή λύσης που θα αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και δεν θα τερματίζει την κατοχή επανενώνοντας τη χώρα μας και διασφαλίζοντας τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών, θα είναι με πάσα βεβαιότητα θνησιγενής και δεν θα μπορεί να γίνει αποδεκτή ούτε από την ηγεσία, ούτε από τον λαό μας.
Σε αυτό τον στόχο επικεντρώνονται οι προσπάθειές μας, όπως επιβάλλει και το χρέος μας έναντι όσων αγωνίστηκαν για την ελευθερία μας και έπεσαν μαχόμενοι κατά του Αττίλα, όπως ο Θεοχάρης Θεοχάρους.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Σήμερα, γράφουμε τον επίλογο της τραγικής ιστορίας ενός άξιου τέκνου της πατρίδας μας. Περήφανος θα αισθανόταν μια τέτοια στιγμή για τον λεβεντονιό του ο πατέρας του Χριστοφής, που έφυγε από τη ζωή με τον καημό της διακρίβωσης της τύχης του.
Τιμημένη και σεβαστή μάνα του ήρωά μας.
Αγαπητά αδέρφια του Ανδρέα, Γιώργο και Σταύρο,
Αγαπητοί συγγενείς,
Πρέπει να νιώθετε υπερήφανοι για την κληρονομιά που ο άνθρωπός σας άφησε, όχι μόνο σε εσάς, αλλά και στην κοινωνία και σε όλους εμάς. Μια κληρονομιά, που σε εσάς αποδίδει την ύψιστη τιμή και σε εμάς τη μέγιστη ευθύνη για τη δικαίωση της θυσίας του.
Εύχομαι το τέλος της μακρόχρονης αγωνίας για την τύχη του ανθρώπου σας, να γαληνέψει την ψυχή σας και να απαλύνει τον πόνο σας.
Αποχαιρετούμε σήμερα τον Θεοχάρη Θεοχάρους και τιμούμε με ευγνωμοσύνη τη μνήμη του.
Ο Θεοχάρης έπεσε στις επάλξεις του καθήκοντος και προς αυτόν, όπως και σε όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Κύπρου μας, οφείλουμε πολλά. Οφείλουμε την ύπαρξη μας ως Κυπριακή Δημοκρατία καθώς και την αξιοπρέπεια μας ως ελεύθεροι άνθρωποι.
Αιώνια ας είναι η μνήμη και η δόξα του Δεκανέα του 311 Τάγματος Πεζικού, Θεοχάρη Θεοχάρους του Χριστοφή και της Ουρανίας.
Αιωνία και τιμημένη.
Αθάνατος.
