Ομιλία του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Δημήτρη Συλλούρη σε εκδήλωση για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην εκδήλωση που διοργανώνουμε, η Βουλή των Αντιπροσώπων σε συνεργασία με το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Με κοινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2018 έχει ανακηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με σκοπό η πρωτοβουλία αυτή να ενθαρρύνει την κοινοχρησία και την αναγνώριση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης ως κοινού πόρου, να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ιστορία και τις κοινές αξίες, καθώς και να ενδυναμώσει την αίσθηση του ανήκειν σε έναν κοινό ευρωπαϊκό χώρο.
Στο επίκεντρο των δράσεων που διοργανώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018 σε όλη την Ευρώπη, σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, βρίσκεται η ενίσχυση των στρατηγικών αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και η ανάδειξη της συμβολής της στην εκπαίδευση και στη διά βίου μάθηση, με έμφαση στα παιδιά, τους νέους, τους ηλικιωμένους, τις τοπικές κοινότητες και το δυσπρόσιτο κοινό.
Συμμετέχοντας στις δράσεις αυτές οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν καλύτερα την πολιτιστική τους κληρονομιά και να συμμετάσχουν πιο ενεργά στην προστασία, ενίσχυση, ανάδειξη και διαφύλαξή της ως θησαυρού για τις μελλοντικές γενιές. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι μέσω της πολιτιστικής κληρονομιάς η κάθε χώρα εδραιώνει την ταυτότητά της και μεταλαμπαδεύει τις αξίες του λαού της στις επόμενες γενιές. Είναι καθήκον μας να ενθαρρύνουμε ιδιαίτερα τους νέους να ανακαλύψουν και να προσεγγίσουν δημιουργικά την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους και της Ευρώπης, αλλά και να αντιληφθούν τη σπουδαιότητα διαφύλαξής της. Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να χαιρετίσω την παρουσία στην αίθουσα της ολομέλειας των μαθητών από το Γυμνάσιο-Λύκειο Ολύμπιον και να ευχηθώ η συμμετοχή τους σε αυτή την εκδήλωση να αποτελέσει μια ωφέλιμη εμπειρία για αυτούς.
Κυρίες και κύριοι,
Η πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου βρίσκεται παντού και εκδηλώνεται με διάφορες μορφές: υλική, άυλη, φυσική και ψηφιακή. Πολιτιστική κληρονομιά αποτελούν μεταξύ άλλων τα αρχαιολογικά μνημεία, οι χώροι λατρείας, τα κτίρια, τα έργα τέχνης, η λογοτεχνία, η μουσική και τα τραγούδια, η γλώσσα, η ενδυμασία και η παραδοσιακή χειροτεχνία, οι τέχνες του θεάματος, η ψηφιακή τέχνη και τα κινούμενα σχέδια, αλλά και συλλογές που φυλάσσονται σε μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία. Πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί ακόμα και ο τρόπος που εκφράζεται μέσω της γαστρονομίας ένας λαός, οι γεύσεις που μοιράζεται, οι μύθοι και οι προφορικές παραδόσεις που περνούν από γενιά σε γενιά. Οι όψεις του πολιτισμού είναι αμέτρητες και σήμερα, χάρη στην τεχνολογία και το διαδίκτυο, είναι περισσότερο προσβάσιμες για τον καθένα. Μέσα από την έρευνα, την ανταλλαγή καλών πρακτικών και την προώθηση συνεργειών μεταξύ αρμόδιων φορέων, η Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας φιλοδοξεί όχι απλά να είναι ο θεματοφύλακας αυτής της κληρονομιάς, αλλά και να την αναδείξει ως το συνεκτικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ταυτότητας, βασικό χαρακτηριστικό της οποίας είναι η πολυμορφία, αφού συγκροτείται από τις επιμέρους εθνικές παραδόσεις.
Πέρα από τη σπουδαιότητα της διαφύλαξης της πολιτιστικής κληρονομιάς για τις μελλοντικές γενιές, στόχος είναι να δοθεί έμφαση στο θετικό της αντίκτυπο για την κοινωνία, αφού συμβάλλει στην ποιότητα ζωής, στην κοινωνική συνοχή και στο διαπολιτισμικό διάλογο, στο ρόλο της στην ευρωπαϊκή πολιτιστική διπλωματία, αλλά και στη συμβολή της στην οικονομία, αφού στον τομέα αυτό απασχολούνται πάνω από τριακόσιες χιλιάδες άτομα, ενώ έμμεσα συνδέονται με αυτόν 7,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη.
Ένας από τους επιμέρους στόχους αυτής της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας είναι η καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας πολιτιστικών αγαθών και η διαχείριση των κινδύνων που απειλούν την πολιτιστική κληρονομιά. Δυστυχώς, εξαιτίας τόσο των πολεμικών συρράξεων όσο και της αρχαιοκαπηλίας σημαντικά πολιτιστικά επιτεύγματα κινδυνεύουν να καταστραφούν ή έχουν ήδη καταστραφεί. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι, στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Νοέμβριος 2016 - Μάιος 2017), η Κυπριακή Δημοκρατία υπήρξε το πρώτο κράτος που κύρωσε τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για Αδικήματα που αφορούν Πολιτιστικά Αγαθά. Η «Σύμβαση της Λευκωσίας», όπως είναι γνωστή, αποτελεί την πρώτη διεθνή σύμβαση που ποινικοποιεί συγκεκριμένα αδικήματα που αφορούν στην παράνομη εμπορία και διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, ενώ παράλληλα προωθεί τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Κυπριακή Προεδρία είχε αναδείξει το θέμα ως μια εκ των βασικών της προτεραιοτήτων και είχε θέσει ως στόχο την ολοκλήρωση συγγραφής της νέας αυτής Σύμβασης κατά την υπό αναφορά περίοδο.
Παρ’ όλα αυτά, η περίπτωση του νησιού μας παραμένει ένα θλιβερό παράδειγμα πολιτισμού που βρίσκεται σε κίνδυνο.Η Κύπρος, ως γεωγραφικό σταυροδρόμι και γέφυρα πολιτισμών, έχει μια μακραίωνη ιστορία με πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία διαφορετικής τεχνοτροπίας και φιλοσοφίας είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί. Δυστυχώς, εδώ και σαράντα τέσσερα χρόνια ένα μεγάλο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς στο κατεχόμενο από τα τουρκικά στρατεύματα μέρος έχει καταστραφεί ή απειλείται με αφανισμό (αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινά, μεταβυζαντινά και μεσαιωνικά μοναστήρια και εκκλησίες, κοιμητήρια, σχολεία, κάστρα). Η φωτογραφική έκθεση της Βουλής των Αντιπροσώπων και του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο «Κύπρος: Ένας Ευρωπαϊκός Πολιτισμός σε Κίνδυνο», που θα εγκαινιάσουνε στη συνέχεια, αποτελεί μια έκθεση τεκμηρίωσης για την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου ως συνέπεια της τουρκικής εισβολής του 1974. Ερευνητικοί φορείς της έκθεσης το Βήμα Θρησκειών και Πολιτισμών της Ιεράς Μονής Κύκκου, η Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών και το Βυζαντινό Μουσείο Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄. Η έκθεση αυτή καταδεικνύει το μέγεθος της καταστροφής και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση όλων, αφού η πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου είναι πολιτιστική κληρονομιά όλης της Ευρώπης. Και η κοινή μας πολιτιστική κληρονομιά δε συνιστά απλώς ανάμνηση του παρελθόντος, αλλά αποτελεί τη διασφάλιση του μέλλοντός μας.
