Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος για το θέμα των εγγυήσεων, το πλαίσιο Γκουτέρες και την επίσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη στην Αίγυπτο
Για το θέμα των εγγυήσεων και για το πλαίσιο Γκουτέρες, όπως και για την επίσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη στην Αίγυπτο, μίλησε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Πρόδρομος Προδρόμου στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος Ραδιοφώνου ΡΙΚ την Τετάρτη 2 Μαΐου 2018.
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:
«Ερώτηση: Είναι γενικά αποδεκτό το πλαίσιο Γκουτέρες;
Απάντηση: Κάποιες πλευρές το είχαν δεχτεί ως βάση της διαπραγμάτευσης, ενώ κάποιες άλλες όχι. Στο Κραν Μοντανά η ελληνοκυπριακή πλευρά έδωσε γραπτές θέσεις πάνω στο πλαίσιο Γκουτέρες. Ειδικά το ΑΚΕΛ ήταν εκείνο που είπε ότι η δική μας πλευρά είχε υποβάλει μια πολύ καλή πρόταση και ότι περιμένουμε να κάνει το ίδιο και η τουρκοκυπριακή πλευρά, πράγμα που όμως δεν έκανε.
Είχαμε ακούσει και τη Βρετανική Κυβέρνηση, καθώς και την Ελληνική να τοποθετούνται στο θέμα των εγγυήσεων. Η βρετανική πλευρά είχε πει ότι εφόσον οι δύο πλευρές δεν το ζητούν, δεν επιμένουμε ούτε εμείς στο να υπάρχουν εγγυήσεις. Η Ελλάδα είπε επίσης κατ’ επανάληψη, ότι πρέπει εκείνο το καθεστώς των εγγυήσεων να τερματιστεί. Η Τουρκία αρνήθηκε να αλλάξει το πλαίσιο των εγγυήσεων. Ένα από τα κομβικά σημεία του πλαισίου Γκουτέρες – αν και όχι το πιο σημαντικό – ήταν αυτό. Δηλαδή, εκεί είχαμε τοποθετήσεις από τις τρεις δυνάμεις, οι οποίες έδειχναν ότι είναι η Τουρκία που πρέπει να τοποθετηθεί στο πλαίσιο Γκουτέρες.
Ερώτηση: Ισχύει ότι ο Μουσταφά Ακιντζί δέχτηκε το πλαίσιο Γκουτέρες;
Απάντηση: Πρώτη φορά ακούω κάτι τέτοιο. Εν πάση περιπτώσει, η Τουρκία είπε όχι. Κι αν όμως ο Μουσταφά Ακιντζί είπε ναι, δεν μπορεί να ζητά από την ελληνοκυπριακή πλευρά να τοποθετηθεί, διότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε τοποθετηθεί γραπτώς. Έπρεπε να ζητήσει από την Τουρκία να τοποθετηθεί. Η διαπραγμάτευση δεν μπορεί να γίνει με δηλώσεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει υποβάλει πολύ συγκεκριμένη πρόταση, που είναι σε γνώση όλων, και προς τα Ηνωμένα Έθνη και προς τον ίδιο τον κ. Ακιντζί για να αρχίσει ξανά η διαπραγμάτευση. Το πλαίσιο Γκουτέρες αναφέρεται σε στρατεύματα. Μπορεί όμως να γίνει μια στρατηγική συμφωνία γι’ αυτό το θέμα χωρίς την Τουρκία;
Κατ’ αρχάς, αναμένεται απάντηση από την τουρκοκυπριακή πλευρά για τις διαπραγματεύσεις. Μέχρι τώρα, η απάντηση είναι αρνητική. Εάν πρόκειται να γίνει κάποια πρόταση επί του πλαισίου Γκουτέρες, πρέπει να γίνει σε συνεννόηση με την τουρκοκυπριακή πλευρά και την Τουρκία. To μόνο που έχουμε ακούσει από την Τουρκία τους τελευταίους μήνες – εκτός από παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και αμφισβήτηση της Κυπριακής Δημοκρατίας – είναι ότι το Κυπριακό τελείωσε και ότι πρέπει να βγούμε από τις παραμέτρους των Ηνωμένων Εθνών.
Το πρώτο και απλούστερο πράγμα που θα ανέμενε κανείς θα ήταν να ξεκινήσει ξανά η διαπραγμάτευση. Εδώ χρειάστηκε περίπου ένας μήνας για να γίνει μια απλή κοινωνική συνάντηση. Περιμένουμε από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να κρίνει από το κλίμα που υπάρχει, για να συγκαλέσει ξανά διαπραγμάτευση πάνω στο πλαίσιο Γκουτέρες, για όλες τις πτυχές του Κυπριακού, συμπεριλαμβανομένης και της διεθνούς πτυχής. Με τη λύση, προβλέπεται ότι φεύγει ο στρατός κατοχής και υπάρχει μια συζήτηση για την υπόλοιπη στρατιωτική παρουσία, για τα αποσπάσματα που υπήρχαν από πριν κ.ά.
Στη διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών γινόταν διαπραγμάτευση και είχε γίνει αρκετή πρόοδος. Σε κάποιοι σημείο κρίθηκε ότι θα έπρεπε να γίνει Διάσκεψη για την Κύπρο, στην οποία προσεκλήθηκαν στην Γενεύη και οι εγγυήτριες δυνάμεις. Οι εγγυήτριες δυνάμεις προσεκλήθηκαν διότι έπρεπε να αντιμετωπιστεί και η διεθνής, η εξωτερική πτυχή του Κυπριακού: θέματα ασφάλειας, εγγυήσεων, κατοχής. Σε εκείνα τα ζητήματα αναφέρεται εν μέρει το πλαίσιο Γκουτέρες. Επομένως, δεν μπορούμε τώρα να λέμε ότι θα συζητήσουμε το πλαίσιο Γκουτέρες μόνοι μας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, χωρίς την Τουρκία. Βέβαια, θα είναι πολύ θετικό αν όντως ο κ. Ακιντζί τοποθετηθεί λέγοντας κατά πόσο η τουρκοκυπριακή πλευρά δέχεται το πλαίσιο Γκουτέρες. Με τις δηλώσεις του ο κ. Ακιντζί δεν τοποθετήθηκε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά δέχεται το πλαίσιο Γκουτέρες. Κάλεσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να το δεχτεί, για να κάνουμε στρατηγική συμφωνία.
Αναρωτιέμαι: έχετε ακούσει ποτέ την τουρκοκυπριακή πλευρά να λέει ‘ναι’ στο Κραν Μοντανά; Μακάρι να υπήρχε αποδοχή από την τουρκοκυπριακή πλευρά, θα βοηθούσε τα μέγιστα. Ουδέποτε όμως δεν υπήρξε. Το θέμα πάντως δεν είναι απλώς να διαφωνούμε με λύση δύο κρατών. Το θέμα είναι να κάνουμε διαπραγμάτευση στη βάση αποφάσεων και σύμφωνα με τις διαδικασίες των Ηνωμένων Εθνών.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε απευθυνθεί αρκετές φορές προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ δηλώνοντας την ετοιμότητά του. Η δική μας πλευρά είχε αποδεχτεί και τον διορισμό Ειδικού Απεσταλμένου, τον συγκεκριμένο Ειδικό Απεσταλμένο που είχαν προτείνει τα Ηνωμένα Έθνη. Σας υπενθυμίζω ότι η δική μας πλευρά έχει και διαπραγματευτή – που δεν έχει η τουρκοκυπριακή πλευρά – αλλά δεν είναι αυτό το μείζον θέμα. Αν όμως υπάρχει όντως θέληση από τον κ. Ακιντζί, μπορεί να καθοριστεί και μια καινούρια επαφή των δύο ηγετών. Για να γίνει όμως στρατηγική συμφωνία, ο κ. Ακιντζί ξέρει ότι χρειάζονται και η Ελλάδα και η Τουρκία. Από την Τουρκία δεν έχουμε ακούσει κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, η Τουρκία παρεμβαίνει με πολεμικά σκάφη στα κυπριακά ύδατα και λέει ότι η Κύπρος δεν υπάρχει.
Η επίσκεψη και η συζήτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου κ. Σίσι ήταν πραγματικά εξαιρετική και πολύ καλή, και οι σχέσεις έχουν πάρει μια τροπή που επιτρέπει να γίνουν συγκεκριμένα βήματα και να υλοποιούνται οι αποφάσεις στα μνημόνια. Η συζήτηση δεν είχε επίκεντρο την ενέργεια. Γι’ αυτή την πτυχή δεν χρειάστηκε να γίνουν πολλά πράγματα. Είναι γνωστό ότι ο σχεδιασμός είναι σε πολύ προχωρημένο στάδιο. Υπάρχουν παρατηρήσεις που γίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ. Αφού, λοιπόν, ληφθούν υπόψη και εκείνες οι διαστάσεις, θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση. Μπορώ επίσης να πω ότι ο Υπουργός Ενέργειας, τις επόμενες μέρες, θα βρίσκεται στην Αίγυπτο γι’ αυτό το ζήτημα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με τον Πρόεδρο Σίσι συνομίλησαν και για το Κυπριακό και για τη συμβολή της Αιγύπτου στην Ισλαμική Διάσκεψη. Συζητήσαμε και για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Συζητήθηκα και τα περιφερειακά θέματα, η κρίση στην περιοχή μας, οι απειλές κατά της Κύπρου και άλλα. Υπάρχουν και πολύ συγκεκριμένα ζητήματα, όπως ένα σχέδιο για την ιχθυοκαλλιέργεια που προωθείται και προχωρεί, και είναι το σχέδιο για τη δημιουργία ηλεκτρικής σύνδεσης Αιγύπτου-Κύπρου-Ελλάδας-Ευρώπης, που έχει στρατηγική σημασία. Βεβαίως, το επίκεντρο ήταν το πρόγραμμα «ΝΟΣΤΟΣ» για τους αποδήμους, που είχαν φέρει εις πέρας οι τρεις αρμόδιοι: από τη δική μας πλευρά ο Προεδρικός Επίτροπος κ. Φώτης Φωτίου, ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Τέρενς Κουίκ και από την πλευρά της Αιγύπτου η Υπουργός Μετανάστευσης κ. Λαμπίλα Φάτα.
Είχαμε μαζί μας κόσμο από την Ελλάδα και την Κύπρο, ανθρώπους που συνδέονται με την Αλεξάνδρεια και την Αίγυπτο γενικότερα. Αναδεικνύεται και αυτή η ανθρώπινη πλευρά των σχέσεων, διότι αν δεν μπούνε και οι δύο λαοί μέσα σε αυτές τις σχέσεις, τα πράγματα μένουν περιορισμένα.»
