Το αποτέλεσμα πολλών χρόνων κυβερνητικής αδράνειας και αδιαφορίας στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση συνοψίζεται στα ακόλουθα: ανυπαρξία ολοκληρωμένου πλάνου πολιτικής και εποπτείας, καθυστερήσεις χρόνων στην έγκριση έργων, απουσία διαλειτουργικότητας πληροφοριακών συστημάτων, απουσία συντονισμού των αρμοδίων τμημάτων του δημοσίου, κατακερματισμός συστημάτων, σπασμωδικές κινήσεις.
Σημαντικότατα έργα βρίσκονταν για χρόνια στα συρτάρια, όπως είναι οι ηλεκτρονικές υπογραφές, το σύστημα ηλεκτρονικής αρχειοθέτησης των τμημάτων του δημοσίου (e-OASIS), ενώ η ηλεκτρονική πληροφόρηση του πολίτη ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Το κύριο σύστημα ηλεκτρονικής πληροφόρησης «Αριάδνη», το οποίο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της όποιας προσπάθειας για ηλεκτρονική διακυβέρνηση και για το οποίο ο φορολογούμενος πλήρωσε αρκετά εκατομμύρια ευρώ, βρισκόταν ουσιαστικά σε αχρησία.
Η η-Διακυβέρνηση τέθηκε από την αρχή ως προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Τον Νοέμβριο 2014 δημιουργήθηκε εποπτικό συντονιστικό όργανο (ΜΔΜ), με πολιτικό προϊστάμενο τον Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, αφού η υφιστάμενη δομή του κράτους δεν προνοούσε και δεν κάλυπτε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, που είναι ένα οριζόντιο θέμα. Μέσα σε 2,5 χρόνια έγιναν τεράστια βήματα, τα οποία έπρεπε να γίνουν εδώ και δεκαετίες. Δεν έγιναν, αφού δεν ήταν καν στην ατζέντα των προηγούμενων κυβερνήσεων.
Συγκεκριμένα:
1. Ετοιμάσαμε 3ετές Σχέδιο Δράσης με τα πιο σημαντικά έργα, νομοθετήματα, αλλαγές διαδικασιών. Ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε παρόμοιο ολοκληρωμένο πλάνο και εποπτεία για την εφαρμογή του. Το εν λόγω σχέδιο έτυχε έγκρισης και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
2. Αριάδνη www.ariandi.gov.cy Παραλάβαμε επίσημα το σύστημα «Αριάδνη», του οποίου η παραλαβή κολλούσε σε διάφορες προφάσεις, γραφειοκρατικές ή τεχνικές. Δόθηκε πρόσβαση στο κοινό και μέχρι σήμερα, κτίστηκαν πάνω του 62 περίπου Υπηρεσίες του Δημοσίου, για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, ενώ παρέχονται και επιβεβαιώσεις για τη γνησιότητα εγγράφων. Στόχος, με βάση το Σχέδιο Δράσης που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Μάιο 2016, είναι όπως σταδιακά, όλα τα τμήματα του Δημοσίου δουλέψουν για να συνδέσουν τις υπηρεσίες τους με το σύστημα. Εντός του 2018 υπολογίζουμε να φτάσουμε τις 87 υπηρεσίες.
3. Νομοσχέδια η-Ταυτότητες και η-Πιστοποίηση: Η αναγνώριση των ηλεκτρονικών υπογραφών ως νομικά ισότιμες της ιδιόχειρης αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Το θέμα βρισκόταν και αυτό στα συρτάρια. Ετοιμάστηκαν τάχιστα νέα νομοσχέδια, τα οποία μας εναρμονίζουν και με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τα οποία εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Απρίλιο 2017. Τα νομοσχέδια εκκρεμούν στη Βουλή για ψήφιση.
4. Σχέδιο χρήσης των η-Υπογραφών: Με τη συνδρομή Εσθονών εμπειρογνωμόνων λήφθηκε απόφαση να αγοραστούν η-Ταυτότητες από εξουσιοδοτημένο παροχέα. Συστάθηκε ομάδα έργου, ολοκληρώθηκε η μελέτη του έργου και ετοιμάστηκε Σχέδιο Δράσης για τον τρόπο χρήσης των η-Ταυτοτήτων. Επόμενο βήμα είναι η ετοιμασία των εγγράφων διαγωνισμού για εξασφάλιση των η-Ταυτοτήτων και η προκήρυξή του εντός 2018.
5. Καταγραφή υπηρεσιών του Δημοσίου: Ένα τεράστιο έργο. Μέχρι τώρα ουδείς γνώριζε ποιες ή πόσες είναι οι υπηρεσίες που προσφέρει το Δημόσιο προς τον πολίτη και τις Υπηρεσίες. Για πρώτη φορά έχουν καταγραφεί ομοιόμορφα οι υπηρεσίες και οι διαδικασίες του Δημοσίου που αφορούν στους πολίτες και στις επιχειρήσεις. Δημιουργήθηκε ειδική ιστοσελίδα ως μοναδικό σημείο αναφοράς, η οποία παρέχει από τον Ιούλιο 2016 όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, όπως τα απαραίτητα πιστοποιητικά που χρειάζονται για μια αίτηση, τον υπεύθυνο φορέα, τον τόπο και τρόπο υποβολής της αίτησης, το κόστος, τη σχετική νομοθεσία και ό,τι άλλο χρειάζεται. Μέχρι στιγμής έχει αναρτηθεί πληροφόρηση για τις περισσότερες υπηρεσίες, περίπου 550. Η πληροφόρηση αυτή θα επικαιροποιείται, με απώτερο στόχο σύντομα να υπάρχει η πληροφόρηση για όλες τις υπηρεσίες του Δημοσίου.
6. Σημαντικά έργα που προωθήθηκαν: Με βάση την προτεραιοποίηση και με συνεργασία των τμημάτων του δημοσίου, προωθήθηκαν και ολοκληρώθηκαν τα πολύ σημαντικά έργα, τα οποία εξυπηρετούν τον πολίτη, όπως είναι το DSL Portal του κτηματολογίου, η αναβάθμιση του Συστήματος Ηλεκτρονικών Πληρωμών των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η Πλατφόρμα Σχεδίων Χορηγιών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, και η δημιουργία πλατφόρμας για τα ανοικτά δεδομένα του Δημοσίου. Μετά από σκληρή δουλειά, χίλια σύνολα πληροφοριών του Δημοσίου είναι πλέον προσβάσιμα στο κοινό, στους ερευνητές και στις επιχειρήσεις προς πλήρη αξιοποίηση. Και αξιοποιούνται. Η Κύπρος κατετάχθη στην τέταρτη θέση από την ΕΕ όσον αφορά στην πρόοδο προς διάθεση δεδομένων του Δημοσίου στο κοινό. Επιπλέον, η Πλατφόρμα Σχεδίων Χορηγιών Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, καθώς και ο ανασχεδιασμός της Πύλης για τις Επιχειρήσεις (ΕΚΕ) βρίσκονται σε εξέλιξη.
7. Προωθήθηκε η εφαρμογή αυτοματοποίησης της διαχείρισης όλων των εγγράφων της Δημόσιας Υπηρεσίας, ένα σύστημα το οποίο θα οδηγήσει και στην εξοικονόμηση πόρων αλλά και στην πιο αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη. Είναι θέμα που επίσης κολλούσε, με διάφορες προφάσεις, για χρόνια. Σήμερα, το σύστημα είναι εγκατεστημένο σε δύο Υπουργεία, στην Προεδρία και σε αριθμό Υπηρεσιών, όπως την Ελεγκτική Υπηρεσία, τη Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης και την Αστυνομία, με σύνολο 4000 χρηστών. Με βάση το χρονοδιάγραμμα που εμπεριέχει και εντατική εκπαίδευση των χρηστών, προχωρεί η σύστασή του σε όλη τη Δημόσια Υπηρεσία για 12 χιλιάδες χρήστες.
8. Κέντρο Τηλεφωνικής Εξυπηρέτησης: Για να αντιμετωπίσουμε οριστικά το φαινόμενο «σπασμένο τηλέφωνο» και γνωρίζοντας ότι πολλοί πολίτες δεν έχουν δυνατότητα χρήσης του Διαδικτύου, προωθήσαμε τη δημιουργία ενός σύγχρονου Κέντρου Τηλεξυπηρέτησης, το οποίο θα απαντά σε όλα τα τηλεφωνήματα των πολιτών και θα τους παρέχει τηλεφωνική πληροφόρηση για τις υπηρεσίες που τους αφορούν και για την πρόοδο των αιτημάτων των πολιτών. Μετά από εισήγηση, ο διαγωνισμός έχει προκηρυχθεί εκ νέου τον Μάιο 2017. Ως ενδιάμεσο βήμα, από 1η Μαρτίου 2015 λειτουργεί, με δωρεάν κλήση, ο τετραψήφιος αριθμός 1434, για την τηλεφωνική εξυπηρέτηση των πολιτών, για 70 και πλέον Υπηρεσίες που προσφέρονται από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη.
Όσον αφορά στο Συμβούλιο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΣΗΔ), για το οποίο κάνει λόγο η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεσή της, αυτό αποτελούσε έναν από τους πολλούς πυλώνες του Σχεδίου Δράσης. Κύριος σκοπός του αποτελεί η έγκριση των έργων των τμημάτων του Δημοσίου, τα οποία όμως συνάδουν με την πολιτική της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Από την ημερομηνία σύστασής του τον Μάιο 2015 και σε αντίθεση με το τί συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της εκ των προτέρων καλής προετοιμασίας και συντονισμού από τη ΜΔΜ, έχουν εγκριθεί τάχιστα και με πλήρη διαφάνεια έντεκα πολύ σημαντικά έργα. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι σήμερα δεν υπάρχουν σε εκκρεμότητα αιτήματα από Υπηρεσίες του Δημοσίου για προώθηση έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η ΜΔΜ είναι σε συνεχή επαφή με τους αρμόδιους φορείς και εντός του έτους θα παρουσιάσει σχετική έκθεση στο ΣΗΔ.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν αξιολογεί την κυβερνητική πολιτική. Αυτό που στην έκθεσή της καταδεικνύει, είναι κάποια από τα προβλήματα τα οποία και εμείς οι ίδιοι καταδείξαμε στην Βουλή, τα οποία αφορούν στην αποτελεσματική εποπτεία, συντονισμό και παρακολούθηση των θεμάτων της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Η σύσταση της ομάδας της ΜΔΜ ως Γραμματείας του ΣΗΔ, η οποία απαρτίζεται μόνο από τρία άτομα στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αποτελούσε πάντοτε μια μεταβατική διευθέτηση, η οποία αποσκοπούσε να καλύψει ένα θεσμικό κενό στην Κυβέρνηση μέχρι τη δημιουργία ενός μόνιμου τεχνοκρατικού σώματος, το οποίο θα διέθετε την αναγκαία δομή και πόρους, ούτως ώστε να μπορεί να διεκπεραιώσει αυτό το εγχείρημα στα πλαίσια του Υφυπουργείου Ανάπτυξης. Η δε καθυστέρηση δύο χρόνων της έγκρισης από τη Βουλή του νομοσχεδίου για την κινητικότητα, στέρησε από την Μονάδα την ευχέρεια ενίσχυσης, με βάση των προγραμματισμό.
Η Κυβέρνηση έχει καταδείξει αυτό το πρόβλημα στη Βουλή και έχει προτείνει, με νομοσχέδια τα οποία ευρίσκονται ενώπιον της Βουλής, τη θεσμική και διοικητική θωράκιση Μονάδας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, με οριζόντιες αρμοδιότητες, ως μια από τις τέσσερις διευθύνσεις του Υφυπουργείου Ανάπτυξης και με πολιτικό προϊστάμενο ο οποίος θα έχει την απόλυτη ευθύνη και θα λογοδοτεί για την πρόοδο της ευρύτερης πολιτικής για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Καλούμε όσους ενδιαφέρονται για τη συνέχιση και τη στήριξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, να στηρίξουν και να ψηφίσουν αυτήν την πρόταση, η οποία απορρέει άλλωστε και από μελέτες εμπειρογνωμόνων, αλλά τυγχάνει και σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο.
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση δεν είναι ένα λογισμικό που το αγοράζεις και το εφαρμόζεις. Αν ήταν έτσι θα την είχαν κάνει και άλλοι. Προϋποθέτει σκληρή δουλειά, πολλά νομοθετήματα, συνεργασία και συντονισμό όλων των τμημάτων του Δημοσίου, καταγραφή και απλοποίηση διαδικασιών, διασύνδεση συστημάτων και συνεχείς αλλαγές και εποπτεία. Η τεχνολογία αλλάζει πολύ πιο γρήγορα από τις δομές της Κύπρου του 1960 και γι’ αυτό προτείνουμε και την αλλαγή των δομών και τις θεσμικής θωράκισης προκειμένου να μην τρέχουμε πάντα πίσω από τις εξελίξεις. Είναι κρίμα το τεράστιο έργο το οποίο έχει επιτελεστεί μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, αντί να τυγχάνει πρακτικής υποστήριξης, να τυγχάνει αφορισμών και μικροκομματικής εκμετάλλευσης.
--------------------------
