Τηλεοπτικό διάγγελμα του
Προέδρου της Δημοκρατίας με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 56 χρόνων από
την ανακήρυξη και εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Η επέτειος της ανακήρυξης και εγκαθίδρυσης του κράτους μας, είναι μία ευκαιρία να τιμήσουμε όλους όσοι προσέφεραν τη ζωή τους για την Κυπριακή Δημοκρατία και την πρόοδο της, αλλά ταυτόχρονα είναι και μία αφορμή προβληματισμού για την πορεία μας.
Να σκεφτούμε όλοι, Ε/Κ και Τ/Κ, πώς αξιοποιήσαμε τις δυνατότητες που είχαμε και εάν πράγματι υπήρξαν ευκαιρίες για καλύτερο μέλλον τις οποίες δεν μπορέσαμε ή δεν θελήσαμε να εκμεταλλευτούμε.
Είναι ακόμη ευκαιρία για μία αναδρομή και ανασκόπηση της ιστορικής μας πορείας, μέσα από την οποία διαπιστώνουμε πως πολλές φορές, όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα πριν από το 1974, αντί να οικοδομούμε γέφυρες μεταξύ μας, οχυρωνόμασταν πίσω από συνθήματα και ενίοτε συγκρουσιακούς στόχους.
Να αναλογιστούμε ακόμη, γιατί οι παρεμβάσεις τρίτων με στόχο την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων εύρισκαν πρόσφορο έδαφος, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε σειρά δραματικών γεγονότων –δικοινοτικές συγκρούσεις, εμφύλια διαμάχη– με αποκορύφωμα την τουρκική εισβολή και καταστροφή του 1974.
Έκτοτε βιώνουμε μία απαράδεκτη κατάσταση, η οποία διατηρεί την πατρίδα μας μοιρασμένη κρατώντας το 37% κάτω από κατοχή και απόλυτο τουρκικό έλεγχο.
Πρόκειται για μία κατάσταση πραγμάτων από την οποία οφείλουμε να απαλλαγούμε, αφού πρώτα βρούμε το θάρρος να αναγνωρίσουμε εκατέρωθεν ανησυχίες και αξιοποιήσουμε όλη τη συλλογική μας σοφία, προκειμένου να εφαρμοστούν σε ολόκληρη τη χώρα, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς παρεκκλίσεις για κανέναν Κύπριο πολίτη.
Την ίδια ώρα θέλω να είμαι σαφής: ενώ αναγνωρίζω πως και οι συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριοι έχουν λόγους για να είναι δύσπιστοι απέναντι μας, δεν είμαι – και θέλω να το τονίσω – διατεθειμένος να ικανοποιήσω αδικαιολόγητες ανησυχίες βάζοντας στο περιθώριο υπαρκτές και νομιμοποιημένες εκ των πραγμάτων ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων, εκ μέρους των οποίων διαπραγματεύομαι.
Θέλω να επισημάνω πως η λύση την οποία επεξεργαζόμαστε δεν θα επιτρέπει σε καμία περίπτωση επανάληψη όσων δραματικών ζήσαμε όλοι μετά από το 1960.
Η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα έχει πια τη δική της νομιμοποιημένη ομόσπονδη πολιτεία, την οποία θα διαχειρίζεται με βάση τις αρμοδιότητες που θα της εκχωρηθούν ισότιμα με την ελληνοκυπριακή πολιτεία, από το ομοσπονδιακό σύνταγμα, γεγονός που θα της δίδει τη δυνατότητα να αναδείξει τη δική της δυναμική.
Θα έχει τη δική της εκπροσώπηση σε όλα τα κρατικά όργανα και συνταγματική προστασία όλων των δικαιωμάτων της, όπως επίσης και παρουσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω, βεβαίως, των κρατικών δομών.
Ως εκ τούτου, θεωρούμε υπέρμετρη και αδικαιολόγητη την επιμονή σε στρατιωτική παρουσία τρίτων στη χώρα μας ή ακόμη και σε εγγυητικά/παρεμβατικά δικαιώματα, τα οποία εκτός των άλλων παραμορφώνουν σε βάρος των Ελληνοκυπρίων την πολιτική ισότητα, η οποία αποτελούσε ιστορικό αίτημα της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Είναι η πεποίθησή μου πως έφθασε η ώρα να ζήσουμε σε ένα σύγχρονο, καλά οργανωμένο, χωρίς δυσλειτουργίες και ανοικτές πληγές ευρωπαϊκό κράτος.
Κανένα σύγχρονο κράτος μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αλλού δεν έχει την ανάγκη εγγυήσεων από τρίτους.
Θα πρέπει η λύση που εμείς οι ίδιοι διαμορφώνουμε, να είναι τέτοια που να μας απαλλάσσει από κάθε είδους εξάρτηση από τρίτους. Έχοντας την τραγική εμπειρία του παρελθόντος, εμείς θα πρέπει να είμαστε εκείνοι που θα θέσουμε το κράτος μας πάνω από οτιδήποτε άλλο και πέραν των συμφερόντων ξένων.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Λίγο πριν αναχωρήσω για τη Νέα Υόρκη, είχα ενημερώσει το Εθνικό Συμβούλιο για τις – μέχρι εκείνη τη στιγμή – εξελίξεις. Τις αμέσως επόμενες ημέρες θα προβώ σε πλήρη και ενδελεχή ενημέρωση της πολιτικής ηγεσίας, ενώ προγραμματίζω και ανάλογη ενημέρωση των πολιτών.
Δράττομαι όμως της ευκαιρίας, με αφορμή την επέτειο της 1ης Οκτωβρίου, να διαβεβαιώσω τους Κύπριους πολίτες πως στις μέχρι σήμερα διαπραγματεύσεις έχουν επιτευχθεί ιδιαίτερα σημαντικές συγκλίσεις, τις οποίες και συνοπτικά αναφέρω:
• Επιβεβαιώθηκε ότι η Ενωμένη Κύπρος θα έχει μία και μόνη διεθνή νομική προσωπικότητα, μία και μόνη κυριαρχία και μία και μόνη ιθαγένεια.
• Εξασφαλίστηκαν, για όλους τους πολίτες, τα δικαιώματα της ελεύθερης διακίνησης, απόκτησης περιουσίας, εγκατάστασης, άσκησης επαγγέλματος σε ολόκληρη την Κύπρο.
• Διασφαλίζεται την ίδια ώρα ο πλήρης σεβασμός του δικαιώματος του ατόμου στην ιδιοκτησία.
• Διασφαλίζεται ότι ο δημογραφικός χαρακτήρας του νησιού κατά την πρώτη ημέρα της λύσης θα αντικατοπτρίζει, με μια μικρή απόκλιση, την παραδοσιακή δημογραφική σύνθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως εγκαθιδρύθηκε το 1960.
• Διασφαλίζεται ότι η εν λόγω δημογραφική σύνθεση δεν θα μεταβληθεί στο μέλλον από έξωθεν επιρροές.
• Διασφαλίζεται η εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου σε ολόκληρη την επικράτεια της Κύπρου χωρίς αποκλίσεις και μόνιμες παρεκκλίσεις.
Τα πιο πάνω θα είναι ενταγμένα αρμονικά σε ένα συνταγματικό πλαίσιο όπου θα είναι απολύτως σεβαστός ο διζωνικός και δικοινοτικός χαρακτήρας του κράτους.
• Όπως συμφωνήθηκε από τους δύο ηγέτες: Το ομοσπονδιακό σύνταγμα θα ορίζει ότι η ενωμένη ομοσπονδία της Κύπρου, θα αποτελείται από δύο συνιστώσες πολιτείες με ισότιμο καθεστώς.
• Καθιερώνεται ο τρόπος με τον οποίο θα ασκείται η πολιτική ισότητα, συμπεριλαμβανομένης της ουσιαστικής συμμετοχής και των δύο κοινοτήτων στη λήψη αποφάσεων σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Παρά ταύτα και μη παραβλέποντας τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτευχθεί, αισθάνομαι την υποχρέωση να επισημάνω πως:
• Διαφορές παραμένουν σε μία σειρά από ζητήματα στα κεφάλαια της Διακυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Οικονομίας.
• Οι πιο σημαντικές διαφορές αγγίζουν την ουσία και τα θεμελιώδη κεφάλαια του Περιουσιακού, του Εδαφικού, της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων, τα οποία θα γείρουν και την πλάστιγγα, καταδεικνύοντας κατά πόσον μία λύση είναι εφικτή.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Στη Νέα Υόρκη, κατά τη συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, συμφωνήθηκε να εντατικοποιήσουμε ακόμη περισσότερο τις συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Χωρίς αχρείαστα χρονοδιαγράμματα, διατυπώσαμε για άλλη μία φορά την πρόθεσή μας να εργαστούμε εντατικά, προκειμένου να ολοκληρώσουμε την προσπάθειά μας το συντομότερο δυνατόν και αν είναι δυνατόν, εντός του 2016.
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο στόχο η υλοποίηση του οποίου δεν εναπόκειται αποκλειστικά σε εμάς, αλλά καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει και η ύπαρξη καλής διάθεσης από την τουρκική πλευρά.
Είμαι βέβαιος πως εάν η Τουρκία επιδείξει την απαραίτητη πολιτική βούληση, θα είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί σύντομα μία συμφωνία την οποία θα παρουσιάσουμε ενώπιον του λαού, παρέχοντας ταυτόχρονα και επαρκή χρόνο για ενημέρωση πριν από τα δημοψηφίσματα.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Η προσδοκία μας παραμένει μία: η απαλλαγή από την κατοχή και η επανένωση της πατρίδας μας προς όφελος ολόκληρου του κυπριακού λαού, Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων.
Χρόνια πολλά.
