Ομιλία του Επιτρόπου Προεδρίας κ. Φώτη Φωτίου στην
εκδήλωση
του Δημοτικού Συμβουλίου Γερμασόγειας για τη Γιορτή των
Γραμμάτων
Γιορτάζουμε σήμερα τη Μέρα των
Γραμμάτων, που είναι και Μέρα των δασκάλων και των μαθητών. Είναι γιορτή, τόσο
σχολική, όσο και χριστιανική. Τιμούμε όσους προσφέρουν γενικότερα στην παιδεία
και την καλλιεργούν μεταλαμπαδεύοντας στους νεωτέρους πολύτιμες αρχές και αξίες.
Τιμούμε όσους διακρίνονται στον αγώνα τους για προκοπή αποκτώντας γνώσεις που θα
είναι το εφαλτήριο τους για μια καλύτερη και χρήσιμη ζωή.
Πρωτίστως, όμως, τιμούμε τη μνήμη των
Τριών Ιεραρχών. Του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννη
του Χρυσόστομου. Και αυτό γιατί είναι οι πρωτεργάτες της θεμελίωσης ενός νέου
προσανατολισμού της παιδείας με χαρακτηριστικό τη σύνθεση της ελληνικής παιδείας
με τον Χριστιανισμό. Είναι στα χρόνια
τα δικά τους και στις προσπάθειες που κατέβαλαν, σε μια εποχή μεγάλης
αμφισβήτησης του ελληνικού πνεύματος, που έγινε αυτό πραγματικότητα.
Όντας οι ίδιοι βαθείς γνώστες της
κλασικής φιλολογίας και της χριστιανικής πίστης, πέτυχαν τη σύζευξη της
ελληνικής παιδείας με τη χριστιανική αρετή. Καταξίωσαν με το έργο και την
προσφορά τους τα ελληνικά γράμματα και κληροδότησαν στις επόμενες γενιές το
μήνυμα πως η μόρφωση λαμπρύνει και φωτίζει τον νου, ποτίζει την ψυχή και
διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του ανθρώπου. Ταυτόχρονα, διακήρυξαν πως η
μόρφωση θα πρέπει να εφοδιάζει τους νέους με όλα τα αναγκαία πνευματικά εφόδια
που θα τους βοηθήσουν να γίνουν αληθινοί άνθρωποι, χρήσιμοι κοινωνικοί εργάτες
και θαρραλέοι μαχητές στον καθημερινό στίβο της ζωής.
Αυτό ενέχει ιδιαίτερη σημασία,
καθώς έχουμε εισέλθει σε μια εποχή όπου η επιστήμη, η τεχνολογία και η
ηλεκτρονική έφεραν θαυμαστά μεν αποτελέσματα στη ζωή του ανθρώπου, αλλά έστρεψαν
την προσοχή ιδιαίτερα των νέων αλλού, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους της
προσοχής τους από τον πραγματικό στόχο
και σκοπό της ζωής, ο οποίος συνδυάζει τις δημιουργικές τους δυνάμεις με την
ομορφιά της ζωής, τη δύναμη της φιλίας και της αγάπης και την ομορφιά, επίσης,
του μαχητή και μπροστάρη στους αγώνες για ελευθερία και δικαιοσύνη, για ισότητα
και ειρήνη.
Η αγάπη για τον συνάνθρωπο, ο
αυτοσεβασμός και ο αλληλοσεβασμός, η αλληλεγγύη και η κοινωνική δικαιοσύνη,
υπήρξαν βασικές αρχές τις οποίες υπηρέτησαν έμπρακτα οι Τρεις μεγάλοι Ιεράρχες.
Οι αρχές αυτές και οι παιδαγωγικές τους υποθήκες συνθέτουν και σήμερα βασικά και
επίκαιρα μηνύματα, που μπορούν να αποτελούν ασφαλή πυξίδα και οδηγό για τους
εκπαιδευτικούς και για όλους όσοι ασχολούνται με τα γράμματα και την εκπαίδευση
των νέων μας.
Τα γρανάζια των μηχανών έδωσαν μεν
δύναμη στον άνθρωπο, αλλά η δύναμη αυτή αποδείχθηκε πολλές φορές πηγή της
αδυναμίας του. Ο στόχος και ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου δεν βρίσκεται σίγουρα
μέσα στις μηχανές, ούτε μέσα στις επεξεργασίες της ηλεκτρονικής.
Στην εποχή λοιπόν αυτή που οι νέοι
αναζητούν τον δρόμο τους σε μια περίπλοκη και διαρκώς μεταβαλλόμενη
πραγματικότητα, οι βασικές αρχές ζωής και δράσης των Τριών Ιεραρχών μπορούν να
τους προσφέρουν υγιή πρότυπα προς μίμηση, να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν με
σθένος τις όποιες δυσκολίες και να τους γεμίσουν με την αισιοδοξία του ανθρώπου
που διαθέτει ανοικτούς πνευματικούς ορίζοντες, ευγένεια ψυχής και κοινωνική
αλληλεγγύη.
Οι τρεις Ιεράρχες, οι «μελίρρυτοι
ποταμοί της σοφίας», οι «φωστήρες της τρισηλίου θεότητας», συνδύασαν αρμονικά
και γόνιμα τη χριστιανική πίστη και την ευαγγελική ζωή με την ανθρώπινη γνώση
και σοφία. Η αγιότητα δεν είναι εμπόδιο στην επιστημονική γνώση. Ακριβώς το
αντίθετο, διδάσκουν οι πατέρες της Εκκλησίας.
Ο Θεός «έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις
αυτού». Ο θεός, δηλαδή, έδωσε στους ανθρώπους την επιστήμη, ώστε να δοξάζεται με
τα θαυμαστά του έργα.
Οι τρεις Μεγάλοι Πατέρες έζησαν το δεύτερο
μισό του 4 ου μ.Χ. αι. Σπούδασαν σε ελληνικές σχολές, μελέτησαν τα
κλασικά κείμενα, έτυχαν γενικά άρτιας κλασικής εκπαίδευσης, ανατράφηκαν
χριστιανικά, έζησαν και αφομοίωσαν τους πνευματικούς θησαυρούς της αρχαιότητας,
εμβάθυναν σε αυτούς και άντλησαν «από τα μεταλλεία αυτά υλικόν».
Χάρη στην ευρυμάθεια και τη
διορατικότητά τους, αντιλήφθηκαν και αναγνώρισαν την τεράστια σημασία και την
πνευματική δύναμη της ελληνικής παιδείας και έδωσαν σε αυτήν την αρμόζουσα θέση
σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα των Βυζαντινών, καθώς και στο σύστημα αγωγής των
νέων χριστιανών. Θεωρούσαν την κλασική παιδεία, όχι ως απόβλητο, αλλά ως
αναγκαίο προπαιδευτικό στάδιο, που οδηγούσε στην καλύτερη κατανόηση των
χριστιανικών αληθειών. Η ανοιχτή και ξεκάθαρη σκέψη τους, το ενδιαφέρον τους για
τον άνθρωπο εν γένει, ανεξάρτητα από εθνικές ή θρησκευτικές διαφορές, η τρυφερή
και ζεστή αντιμετώπιση των νέων, τους αναδεικνύουν σε διαχρονικούς δασκάλους και
άριστους οδηγούς μιας κοινωνίας όπως η σημερινή, πολυπολιτισμική και τόσο
περίπλοκη, που έχει μεγάλη ανάγκη από πνευματικούς οδηγούς.
Αξίζει κατ’ αυτούς η μελέτη των κλασικών
συγγραφέων, η ευρεία γνώση και μάθηση, γιατί η Παιδεία διαπλάθει το ήθος, τον
χαρακτήρα, την προσωπικότητα του ανθρώπου. Η θετική στάση τους απέναντι στην
κλασική παιδεία συνετέλεσε τα μέγιστα, ώστε οι μετέπειτα Βυζαντινοί να μελετούν
με αγάπη τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, παράλληλα με τη Βίβλο και τα Πατερικά
Κείμενα.
Ανέπτυξαν και ανέλυσαν την ιδανική μορφή
κοινωνικής ζωής. Αρνούνται ότι μπορεί σε μια κοινωνία να είναι κάποιος δούλος
λόγω πολιτικών και κοινωνικών δεδομένων. Είναι αντίθετοι στη διάκριση πλούσιων
και φτωχών. Οι ιδέες τους παραμένουν διαχρονικές και συχνά ζητούμενα της εποχής
μας. Είναι αυτοί που πρώτοι αναφέρθηκαν στον τρόπο συμπεριφοράς των μαθητών στην
τάξη και έξω από αυτήν, στους τρόπους και τις μεθόδους διδασκαλίας των
μαθημάτων, στους δασκάλους και τα σχολικά κτίρια, ενώ πρότειναν και παιδαγωγικά
κίνητρα για τους μαθητές.
O
κοινός εορτασμός των τριών αγίων μορφών της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, στις 30
Ιανουαρίου, καθιερώθηκε τον ενδέκατο αιώνα, την εποχή του αυτοκράτορα Αλεξίου
Κομνηνού, για να τιμηθεί η υπέρτατη προσφορά τους στην παιδεία, η ακλόνητη και
ενεργός πίστη προς τον Θεό, η απαράμιλλη ποιμαντορική και φιλανθρωπική τους
δράση. Ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος
με τη διδασκαλία τους, που ηλέκτριζε τις ψυχές των ανθρώπων, με το τεράστιο
συγγραφικό έργο τους και κυρίως, με την αξιοθαύμαστη κοινωνική τους δράση,
πέτυχαν απόλυτα, ως δάσκαλοι, ως κληρικοί, και ως άνθρωποι. Γεφύρωσαν τους δυο
κόσμους, τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό και το Χριστιανικό πνεύμα, ώστε δίκαια
θεωρούνται ο χρυσός κρίκος που μας ενώνει με το ένδοξο παρελθόν της Εκκλησίας
μας και η αργυρά γέφυρα που συνδέει το Σχολείο με την
Εκκλησία.
Κυρίες
και Κύριοι,
Αγαπητοί
μαθητές και γονείς,
Τιμώντας σήμερα τη
γιορτή των γραμμάτων, ας προβληματιστούμε για λίγο πάνω στα μηνύματα της ημέρας.
Πρώτα για την αξία της παιδείας μας και την ανάγκη με τις κατάλληλες
μεταρρυθμίσεις που άρχισαν να εφαρμόζονται για τον εκσυγχρονισμό της, να
κατορθώσουμε να την τοποθετήσουμε στα επίπεδα εκείνα που πραγματικά χρειάζεται η
κοινωνία μας. Θέλουμε όλοι οι νέοι μας
να έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, αλλά πέραν αυτού, να αποκτούν,
μέσα από την εκπαίδευσή τους, ολοκληρωμένη προσωπικότητα με σωστές αρχές, αξίες
και πρότυπα. Θέλουμε τους νέους μας να
έχουν τη σωστή ηθική και πνευματική καλλιέργεια, όπως και την απαραίτητη
θρησκευτική και εθνική συνείδηση, ώστε να αναπτύσσονται σε υπεύθυνους πολίτες με
αγάπη προς τον συνάνθρωπο τους και προσήλωση προς το κοινό καλό και την πατρίδα
τους.
Με μεγάλο τμήμα της
πατρίδας μας να βρίσκεται ακόμα υπό κατοχή, με τα ιερά και τα όσια μας να
συνεχίζουν να καταπατώνται από τον εισβολέα, και τους ξεριζωμένους βίαια από τις
εστίες τους να εξακολουθούν πάντα να έχουν ως όραμα και προσδοκία την ελεύθερη
και ασφαλή επιστροφή τους. Θέλουμε ακόμα τους νέους μας να έχουν το
απαιτούμενο ψυχικό και αγωνιστικό σθένος, ώστε με τη δύναμη και την πίστη
που μας δίνει το δίκαιο των θέσεων μας, να διεκδικήσουμε την απελευθέρωση μας
από την κατοχή και τον εποικισμό και να πετύχουμε μια λύση που να επανενώνει την
πατρίδα μας και να τη μετατρέπει σε τόπο ειρήνης και ευημερίας για όλους τους
κατοίκους της, με διασφαλισμένες τις βασικές ελευθερίες και όλα τα ανθρώπινα
δικαιώματα.
Η παιδεία αποτελεί τη
μεγάλη αξία με την οποία μπορούμε διαμορφώσουμε το ποθούμενο μέλλον για την
πατρίδα μας, συνδυάζοντας τις ελληνικές αξίες του θάρρους, της ελευθερίας, της
σύνεσης και της αγάπης προς την πατρίδα, με τις χριστιανικές αρετές της
εργασίας, της υπομονής, της σύνεσης, της αλληλεγγύης και της πίστης. Και ο
προσανατολισμός αυτός δεν είναι καθόλου ξένος, το αντίθετο μάλιστα, με τα
διδάγματα των Τριών Μεγάλων Πατέρων της θρησκείας και θεμελιωτών της παιδείας
μας.
Ολοκληρώνοντας, συγχαίρω
τον Δήμαρχο κ. Ανδρέα Γαβριηλίδη και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου
Γερμασόγειας για τη διοργάνωση της εκδήλωσης αυτής, όπως και τους δασκάλους του
Περιφερειακού Δημοτικού Γερμασόγειας, μαζί με όλους τους άλλους εκπαιδευτικούς
που υπηρέτησαν σε αυτό, ιδιαίτερα δε τους νέους δημότες της περιοχής που
αποφοίτησαν από τα Λύκεια την προηγούμενη σχολική χρονιά και θα τιμηθούν στη
συνέχεια της εκδήλωσης για το ήθος και την επίδοση τους.
Μαζί με τα θερμά
συγχαρητήρια μου, απευθύνω σε όλους τις καλύτερες ευχές μου για προσωπική και
οικογενειακή ευτυχία και για μια νέα παραγωγική χρονιά, αντάξια των προσδοκιών
σας για την περαιτέρω πρόοδο και ανάπτυξη της περιοχής.
____________
