Χαιρετισμός
του Υπουργού Δικαιοσύνης και
Δημοσίας
Τάξεως κ. Ιωνά Νικολάου
στη διημερίδα
συγκριτικού ποινικού δικονομικού
δικαίου
Σας ευχαριστώ
για την πρόσκληση να παρευρεθώ και να
χαιρετίσω το υψηλού επιπέδου νομικό
συνέδριο που αρχίζει απόψε.
Χαίρομαι
ιδιαίτερα γιατί το Συνέδριο εστιάζεται
πάνω σε πολύ ενδιαφέροντα θέματα, τα
οποία αποτελούν αντικείμενο συνεχούς
μελέτης και έρευνας, αλλά και συνεχούς
εξέλιξης, νομοθετικής και νομολογιακής,
στα διάφορα δικαιΐκά συστήματα.
Θερμά συγχαίρω
τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου
τόσο για τη διοργάνωση του συνεδρίου
αλλά και για την εύστοχη επιλογή των
θεμάτων. Αυτού του είδους οι νομικές
συνευρέσεις που συμβάλλουν στην παραγωγή
νομικής σκέψης, έρευνας και συζήτησης
σε πολλά επίπεδα, ενισχύουν και προάγουν
τη νομική επιστήμη στον τόπο μας.
Είναι
εξ ίσου σημαντικό και τιμητικό ότι το
συνέδριο συγκεντρώνει στην Κύπρο
εκλεκτούς Πανεπιστημιακούς και από τις
τρεις Νομικές Σχολές της Ελλάδας, που
μαζί με τους έγκριτους Κύπριους
Πανεπιστημιακούς και νομικούς έχουν
αναλάβει να καταθέσουν τις εξειδικευμένες
γνώσεις και την επιστημοσύνη τους, στα
μείζονος ενδιαφέροντος αυτά θέματα
προς όφελος της κυπριακής νομικής
κοινότητας. Είναι πρόδηλο από το πρόγραμμα
ότι θα ακουστούν εισηγήσεις, που
προοιωνίζονται ενδιαφέρουσες συζητήσεις
και παρεμβάσεις.
Θερμά καλωσορίζω
και απευθύνω εγκάρδιο χαιρετισμό σε
όλους, και κάθε ένα ξεχωριστά, τους
ομιλητές και συμμετέχοντες.
Αγαπητοί φίλοι,
Είναι παραδεκτό
ότι, το δίκαιο εξελίσσεται και μεταβάλλεται
σε συνεχή διαλεκτική σχέση με την
κοινωνική πραγματικότητα. Υπάρχει έτσι
μια δυναμική του δικαίου, που συνδέεται
με τις γενικότερες πολιτικές, κοινωνικές,
οικονομικές και ιδεολογικές μεταβολές,
και καθορίζει τη ζωή και την εξέλιξη
των νομικών θεσμών.
Η ραγδαία
ανάπτυξη και τα επιτεύγματα της επιστήμης
και ιδίως της τεχνολογίας, οι δυνατότητες
και τα μέσα που η τελευταία προσφέρει,
δεν έχουν ασφαλώς μόνο ευεργετικά
αποτελέσματα. Έχουν παράλληλα εξοπλίσει
το έγκλημα και τους φορείς του, οργανωμένους
ή μη, σε βαθμό που ολοένα να δυσχεραίνεται
το έργο των διωκτικών αρχών, αλλά και
από την άλλη πλευρά, έχουν πολλαπλασιάσει
τη δυνατότητα του Κράτους, στην προσπάθεια
για πάταξη του εγκλήματος, να εισέρχεται
ή και να παραβιάζει την απόρρητη σφαίρα
του ατόμου.
Όπως σε πολλά
άλλα νομικά ζητήματα, τίθεται και εδώ
το σχήμα των δύο αγαθών που η προστασία
και η εξυπηρέτηση τους αλληλοσυγκρούεται.
Από τη μια είναι τα θεμελιώδη ατομικά
δικαιώματα, σήμερα λεπτομερώς συνταγματικά
κατοχυρωμένα, και από την άλλη η προστασία
του κοινωνικού συνόλου από το έγκλημα,
η διατήρηση συνθηκών ασφάλειας και η
μη παρεμπόδιση της απονομής πραγματικής
δικαιοσύνης.
Κατά
συνέπεια, το πρόβλημα των αποδεικτικών
απαγορεύσεων, ιδιαίτερα στην ποινική
δίκη, όπου κυρίως τίθενται εν κινδύνω
ατομικά δικαιώματα, αποδεικνύεται ως
ένα από τα σημαντικότερα πεδία έρευνας
στον
χώρο της νομικής θεωρίας και πρακτικής
διεθνώς.
Ξεκινώντας από
την αρχή της προστασίας της ανθρώπινης
αξίας και των επί μέρους πτυχών της
ανθρώπινης ζωής που συναποτελούν την
απόλυτη ιδιωτική σφαίρα του καθενός,
στο μεσοδιάστημα του σχήματος που έχω
αναφέρει, αναπτύσσονται διάφορες
προβληματικές που αναζητούν την
οριοθέτηση μιας νομικά και ηθικά
αποδεκτής ισορροπίας μεταξύ του
απαραβίαστου συνταγματικά κατοχυρωμένων
δικαιωμάτων και μιας χωρίς όρια έρευνας
για τη διαλεύκανση του εγκληματικού
φαινομένου.
Όλα αυτά θα
φωτιστούν μέσα από τις εργασίες της
νομικής διημερίδας που αρχίζει απόψε.
Στον
κυπριακό δικαιϊκό
χώρο έχει και νομολογιακά επιβεβαιωθεί
ότι αποδεικτικά μέσα που λήφθηκαν κατά
παράβαση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
όπως αυτά που θεμελιώνονται από
συνταγματικές πρόνοιες, δεν γίνονται
αποδεκτά, με την επιφύλαξη της συλλογής
και χρήσης τους αποκλειστικά και μόνο
όταν υπάρχει εξουσιοδότηση με νόμο και
για τους σκοπούς που ρητά επιτρέπει το
Σύνταγμα.
Ειδικότερα, σε
σχέση με το δικαίωμα σεβασμού του
απορρήτου κάθε μορφής επικοινωνίας,
μετά από συζητήσεις χρόνων, το σχετικό
άρθρο 17 του Συντάγματος, το οποίο
σημειωτέον ήταν ανεξήγητα πιο περιοριστικό
από τις αντίστοιχες πρόνοιες της Σύμβασης
της Ρώμης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα,
τροποποιήθηκε ώστε να περιληφθεί στους
λόγους για τους οποίους ο νόμος μπορεί
να επιτρέψει επέμβαση στο δικαίωμα, η
ασφάλεια της Δημοκρατίας ή η διερεύνηση
ορισμένων σοβαρών εγκλημάτων. Τούτο
επέτρεψε την πλήρη εφαρμογή του Νόμου
για τη Διατήρηση Τηλεπικοινωνιακών
Δεδομένων με Σκοπό τη Διερεύνηση Σοβαρών
Ποινικών Αδικημάτων του 2007, ο οποίος
περιέχει ρυθμίσεις που αφορούν και στην
πρόσβαση στα δεδομένα.
Οι εισηγήσεις
και η συζήτηση γύρω από το ειδικότερο
θέμα του απορρήτου της τηλεφωνικής
επικοινωνίας είναι ιδιαίτερα χρήσιμες
για μας σε σχέση με τροποποιήσεις και
ρυθμίσεις που δυνατόν να εισαχθούν στον
περί Προστασίας του Απορρήτου της
Ιδιωτικής Επικοινωνίας (Παρακολούθηση
Συνδιαλέξεων) Νόμο του 1996, με δεδομένη
την τροποποίηση του Συντάγματος.
Με
τον χαιρετισμό αυτό δεν θα επιχειρήσω
οποιαδήποτε άλλη αναφορά σε πτυχές γύρω
από τα θέματα που θα απασχολήσουν το
συνέδριο. Το έργο αυτό το έχουν ήδη
αναλάβει πιο επαΐοντες.
Με τις σκέψεις
αυτές απευθύνω και πάλι θερμό χαιρετισμό
σε όλους και εύχομαι καλή επιτυχία στις
εργασίες του Συνεδρίου και θα αναμένω
τα πορίσματα της διημερίδας για τους
λόγους που έχω επεξηγήσει.
Σας ευχαριστώ
και καλή επιτυχία.
--------------------
