Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ.
Νίκου Αναστασιάδη
στην αντικατοχική εκδήλωση του Δήμου
Αμμοχώστου
Είναι για
40η χρονιά που συγκεντρωνόμαστε στην ακριτική Δερύνεια, για να
αγναντεύσουμε από μακριά την αγαπημένη πόλη του Ευαγόρα, τη θαλασσοφίλητη
Αμμόχωστο που για τόσα χρόνια στενάζει - νεκρή κατά κάποιους, απόλυτα ζωντανή
για άλλους - και σιωπηλή κάτω από τη μπότα του Τούρκου κατακτητή.
Είμαστε
εδώ για να διατρανώσουμε την ισχυρή απόφασή μας πως ποτέ δεν θα σταματήσουμε να
διεκδικούμε την απελευθέρωση και την επιστροφή της στους νόμιμους κατοίκους
της. Ποτέ δεν θα πάψουμε να διεκδικούμε
τη λύση που θα μας οδηγήσει στην απαλλαγή από τα στρατεύματα κατοχής, θα
επανενώνει την πατρίδα μας και θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των
προσφύγων μας, αλλά και του συνόλου των νομίμων κατοίκων της κυπριακής γης.
Η Αμμόχωστος δοκιμάζεται για τέσσερις ολόκληρες
δεκαετίες από τον παραλογισμό μιας προκλητικής εμμονής της τουρκικής πλευράς να
την κρατεί αιχμάλωτη και απόμακρη από τη ζωή και τους κατοίκους της, ως ένα
ιδιότυπο, αλλά ταυτόχρονα και πρωτοφανές έγκλημα πολέμου, προηγούμενο του
οποίου δεν υπήρξε ποτέ σε ολόκληρη την οικουμένη. Και αυτό, παρότι η επιστροφή
της είχε τεθεί ως θέμα προτεραιότητας, από την αρχή της κατάληψής της.
Στα 40 αυτά χρόνια, από μια πόλη υπό
επιστροφή, η Αμμόχωστος μετατράπηκε σε μία πόλη φάντασμα. Καμιά λογική
δεν μπορεί να δικαιολογήσει την επιμονή των Τούρκων να κρατούν μια πόλη της
Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό αυτή την απάνθρωπη ομηρία.
Από το 1978 στην έκθεσή του τότε Γενικού
Γραμματέα αναφέρεται ότι «έχει ωριμάσει ο καιρός, το καθεστώς της Αμμοχώστου να
αντιμετωπιστεί ως σημαντική πτυχή του εδαφικού» και ως τέτοια είχε περιληφθεί
σε σειρά σχεδίων, αποφάσεων και ψηφισμάτων ως περιοχή που κατά προτεραιότητα θα
έπρεπε να επιστραφεί.
Από τότε οι
Αμμοχωστιανοί έζησαν πολλές προσδοκίες και ισάριθμες απογοητεύσεις. Πήγαιναν στην πόλη τους με την καρδιά γεμάτη ελπίδα και επέστρεφαν στη
σκληρή πραγματικότητα της προσφυγιάς. Ετοίμαζαν τις αποσκευές για το γυρισμό
και παρέμεναν καθηλωμένοι και απογοητευμένοι αναμένοντας.
Δυστυχώς, τα πολλά, αλλά και ισχυρά
ψηφίσματα και οι προτάσεις για την Αμμόχωστο δεν αξιοποιήθηκαν από το φόβο μιας
λανθασμένης αντίληψης περί δήθεν Αμμοχωστοποίησης του Κυπριακού, ωσάν να υπήρχε
Έλληνας Κύπριος πολιτικός ή πολίτης, που θα διέγραφε ποτέ από την ψυχή και την
καρδιά του την Κερύνεια, την Μόρφου, την Καρπασία ή την Μεσαορία, τη Λάπηθο,
τον Καραβά, την Κυθρέα.
Η Αμμόχωστος συνιστά μία κρίσιμη
δοκιμασία για όλους μας, αλλά πρωτίστως για την Τουρκία. Κατέχεται αποκλειστικά
από τουρκικά στρατεύματα και μέσα από
αυτό καταδεικνύονται τα στοιχεία της εισβολής και της κατοχής. Η περίπτωση της
Αμμοχώστου θέτει την Τουρκία ενώπιον των βαρύτατων ευθυνών της και καταρρίπτει
την ανυπόστατη επιχειρηματολογία ότι η εισβολή έγινε δήθεν για την
προστασία των Τουρκοκυπρίων.
Η Αμμόχωστος μπορεί και πρέπει να
αποτελέσει την κρίσιμη δοκιμασία για το κοινό μέλλον των δύο κοινοτήτων στην
Κύπρο, αφού η επιστροφή της διεκδικείται όχι μόνο από τους Ελληνοκύπριους, αλλά
και από τους ίδιους τους Τουρκοκύπριους. Στο σημείο αυτό καλωσορίζω κάποιους εκ
των συμπατριωτών μας Τουρκοκυπρίων που αρκούντως και θαρραλέα προβάλλουν αυτό
που μπορεί να δημιουργήσει τις προοπτικές της ειρηνικής συμβίωσης. Τους
ευχαριστώ και τους υπόσχομαι πως η δική μας προσπάθεια είναι η λύση να μην
αφήσει ούτε νικητές ούτε ηττημένους, αλλά κατοίκους ευτυχισμένους, Ευρωπαίους
πολίτες, που θα μπορούν να ζουν μέσα σε μια πατρίδα που θα δημιουργεί τις
προοπτικές της προκοπής και της ειρηνικής συμβίωσης.
Η τυχόν επιστροφή της Αμμοχώστου θα αποτελέσει ίσως το μεγαλύτερο κίνητρο
ανάπτυξης για τους Ελληνοκύπριους, αλλά και για τους Τουρκοκύπριους, έτσι ώστε μέσα
από την ειρήνη, μέσα από τη συνδημιουργία και την κοινή προσπάθεια, να δούμε και
να ζήσουμε τα οφέλη από μια οριστική λύση του Κυπριακού. Να ξαναδούμε την Κύπρο
που βιώσαμε στο παρελθόν, αλλά και αυτή που οραματιζόμαστε για το μέλλον.
Η
προτεραιότητα της Αμμοχώστου δεν είναι ένα σύνθημα κενού περιεχομένου. Είναι,
ίσως, ο καταλύτης του χρονίζοντος κυπριακού προβλήματος. Αυτό το
αντιλαμβάνονται, ήδη, όλοι οι συνομιλητές μας, στα Ηνωμένα Έθνη, στην Ευρώπη –
και δικαιολογώ την πικρία του Δημάρχου φίλου Αλέξη Γαλανού, αλλά μεταστρέφεται
το κλίμα και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Η πιο πρόσφατη μαρτυρία είναι οι
δηλώσεις του Ζιαν Κλοντ Γιούνκερ και όχι μόνον– ακόμα και στις Ηνωμένες
Πολιτείες τίθεται πλέον ως θέμα προτεραιότητας. Αλλά το έχω βιώσει και όπου
αλλού είχα την ευκαιρία να προβάλω την αναγκαιότητα μέτρων ουσιαστικού
περιεχομένου με πρώτιστη την επιστροφή της Αμμοχώστου που θα δημιουργούσε
πραγματικά μια νέα δυναμική στο διάλογο, που θα δημιουργούσε και θα αναπτέρωνε
την ελπίδα ότι επιτέλους κάτι κινείται 40 χρόνια μετά, ότι η Τουρκία εννοεί αυτά
που διαμηνύει στους τρίτους. Και θέλω να ελπίζω πως μετά τις αυριανές εκλογές
θα βιώσουμε μια νέα πολιτική, μια πολιτική που με τη συμβολή της Τουρκίας θα
οδηγεί στην ειρηνική επίλυση του Κυπριακού, θα οδηγεί στην απαλλαγή της
πατρίδας μας από τα κατοχικά στρατεύματα, θα επανενώνει το νησί μας και θα
δίνει την ευκαιρία σε όλους τους νόμιμους κατοίκους επιτέλους να απολαύουν τα
ίδια με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες δικαιώματα.
Σας
διαβεβαιώ, φίλες και φίλοι Αμμοχωστιανοί, πως δεν θα κουραστώ να μάχομαι για
την Αμμόχωστο και να διεκδικώ την επιστροφή της, όπως και δεν θα πάψω να
αγωνίζομαι με συμπαραστάτες, είμαι βέβαιος, το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας,
αλλά και του λαού μας, για τον τερματισμό της κατοχής, για την απελευθέρωση και
την επανένωση της πατρίδας μας.
Δεν θέλω και
δεν θα επεδίωκα ποτέ να καλλιεργήσω είτε υπερβολικές είτε ανεδαφικές προσδοκίες
και φρούδες ελπίδες σε εσάς τους Αμμοχωστιανούς, αλλά και στους υπόλοιπους Κύπριους πολίτες, γενικότερα. Γνωρίζω τις δυσκολίες
και τα εμπόδια που συναντούμε και θα συναντήσουμε. Όμως, δεν θα πάψουμε να
διεκδικούμε την κατά προτεραιότητα επιστροφή της αγαπημένης πόλης του Ευαγόρα.
Όπως, άλλωστε, υποδεικνύουν και τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας
των Ηνωμένων Εθνών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, είναι καλά
γνωστή σε όλους, είναι και η δέσμη προτάσεων για μέτρα ουσιαστικής
αποκατάστασης της εμπιστοσύνης, μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα μπορούσαν
πραγματικά να συμβάλουν στην αλλαγή του όλου σκηνικού, αλλά και στη συντομότερη
δυνατή αντιμετώπιση των μέχρι σήμερα προβλημάτων.
Σε αυτό το σημείο, θεωρώ σκόπιμο να
απευθυνθώ στους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, τους οποίους θέλω να
διαβεβαιώσω πως πρόθεση και επιθυμία μας είναι η λύση του Κυπριακού το
συντομότερο, με τρόπο που θα αποκαθιστά τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους νόμιμους
πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και τους καλώ να γίνουν συνεργοί σε
αυτή την προσπάθεια για την επανένωση και τη δημιουργία μιας πατρίδας, χωρίς
κατοχικά στρατεύματα. Δεν βοηθούν τα στρατεύματα, αντίθετα βλάπτουν και τα
δικαιώματα των συμπατριωτών μας, παραβιάζουν τα δικαιώματα των συμπατριωτών
μας. Να εργαστούμε ώστε να πετύχουμε μια
ευρωπαϊκή, ειρηνική και ευημερούσα πατρίδα,
στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας που θα μπορεί να λειτουργήσει
και να επιβιώσει σε συνθήκες σιγουριάς και ασφάλειας. Ως ένα πραγματικά ευρωπαϊκό κράτος.
Απευθυνόμενος την ίδια ώρα στην
τουρκική ηγεσία, θα ήθελα να επαναλάβω πως είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε
για την οικοδόμηση μιας νέας εποχής, μιας νέας σχέσης μεταξύ της Κύπρου και της
Τουρκίας αν η τελευταία συμβάλει στην άρση των κατοχικών δεδομένων,
συμβάλλοντας έτσι στην περιφερειακή ειρήνη, τη σταθερότητα και την ευημερία.
Θέλω να τονίσω πως είναι δεδηλωμένη η
θέση, όχι μόνο της σημερινής Κυβέρνησης, αλλά των εκάστοτε Κυπριακών Κυβερνήσεων υπέρ του ευρωπαϊκού
προσανατολισμού της Τουρκίας. Απαραίτητη, βεβαίως, προϋπόθεση είναι η
μεταβολή της τουρκικής στάσης έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός κράτους
πλήρους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και την ίδια ώρα και η εγκατάλειψη
αναχρονιστικών και επικίνδυνων πολιτικών που μέχρι τώρα δυστυχώς ακολουθούνται
από την Άγκυρα.
Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας δημιουργεί νέα
γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά δεδομένα στον ευρύτερο χάρτη της Ανατολικής
Μεσογείου και ανοίγει νέες προοπτικές για τη χώρα μας, τις οποίες δεν θα
αφήσουμε αναξιοποίητες, διασφαλίζοντας από τη μια τα κυριαρχικά δικαιώματα και
τα οικονομικά και ευρύτερα εθνικά μας συμφέροντα.
Είναι ισχυρή πεποίθησή μου πως η
ενέργεια δεν πρέπει και δεν μπορεί
να αποτελεί πηγή διένεξης, αλλά
ευκαιρία για ειρήνη και ευημερία όλων των νομίμων κατοίκων της πατρίδας μας
και όχι μόνο. Όσοι θα ήθελαν και έχουν ανάγκη να αξιοποιήσουμε τους
υδρογονάνθρακες της περιοχής, υπάρχει ο τρόπος: να αποφασίσουν ότι επιτέλους
μέσα από την ειρήνη, μέσα από τη σταθερότητα της περιοχής που μπορεί να
διασφαλιστεί με τη λύση του κυπριακού προβλήματος μπορεί και εκείνοι να
ωφεληθούν.
Έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες από
το μαύρο εκείνο καλοκαίρι. Τα κυνηγημένα παιδιά του ‘74 είναι σήμερα
πενηντάρηδες και οι τότε μεσήλικες πλείστοι έχουν αποβιώσει με τον καημό της
επιστροφής. Οι Αμμοχωστιανοί που σε ώριμη ηλικία, τότε, εγκατέλειψαν την πόλη
τους υπό την απειλή των τουρκικών αρμάτων, είναι ίσως μαζί με τους υπόλοιπους
των προσφύγων μας οι πιο τραγικοί χαρακτήρες του κυπριακού δράματος. Είναι εδώ,
μια ανάσα από τη γη τους, αλλά δεν μπορούν να την αγγίξουν. Είναι οι φορείς της
κοινωνικής και πολιτισμικής εξέλιξης του ελληνικού πληθυσμού της Αμμοχώστου και
των κατεχομένων. Είναι οι συνδετικοί κρίκοι του χθες με το αύριο. Είναι αυτοί
που άφησαν στη γη τους τα βιώματα και την ψυχή τους και θέλουν και μπορούν να
την ανακτήσουν και πάλι.
Να δώσουν ξανά ζωή στη γη τους και στη
γη των πατέρων τους. Να ποτίσουν ξανά με τον ιδρώτα της ψυχής τους το χώμα που
περπάτησαν, τη γη που νοσταλγούν, το χώμα που τους γέννησε και τους ανάστησε,
όπως λέει και το γνωστό τραγούδι για την Αμμόχωστο.
Ο αδυσώπητος χρόνος μάς απειλεί με μη
αναστρέψιμα τετελεσμένα. Δεν
δικαιούμαστε και δεν δικαιούται κανείς να εθελοτυφλεί μπροστά στους κινδύνους.
Δεν δικαιούμαστε να κωφεύουμε στο κάλεσμα των γενεών που σβήνουν στην
προσφυγιά. Και αυτό δεν το λέγω μόνο για τους Ελληνοκύπριους, αλλά και για τους
Τουρκοκύπριους. Διότι οι αρνητικές συνέπειες δεν είναι μόνο σε βάρος των
Ελληνοκυπρίων, είναι και σε βάρος των Τουρκοκυπρίων που σταδιακά καθίστανται
μειοψηφία. Ας προβληματιστούμε όλοι, συμπατριώτες, που βιώσαμε για χρόνια την
ευημερία μέσα από την ειρήνη.
Από τούτο εδώ το βήμα, από αυτόν το
συμβολικό χώρο θέλω να επαναλάβω το ιστορικά αποδεδειγμένο, πως οι εμφύλιες
συγκρούσεις οδηγούν σε μείζονες εθνικές καταστροφές. Και πως ο χρόνος, όταν
αφήνεται ανεκμετάλλευτος, αναξιοποίητος δεν είναι ο καλύτερος σύμμαχος για τα
καλώς νοούμενα εθνικά συμφέροντα.
Ενωμένοι ας προχωρήσουμε επιτέλους μαζί
για την Αμμόχωστο, την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας και ας
αποτελέσει αυτό και την καλύτερη τιμή προς όσους θυσιάστηκαν γι’ αυτήν, προς
όσους άφησαν τη ζωή τους μακριά από τη γη που τους γέννησε παίρνοντας μαζί τους
τον πόνο της προσφυγιάς.
Οφείλουμε να συμπεριφερθούμε με τη
μέγιστη σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Μόνον έτσι θα επιτύχουμε το στόχο μας και
θα απαλλάξουμε την πατρίδα μας από το άλγος της κατοχής.
Αυτό αισθάνομαι όχι μόνο ως δικό μου
χρέος, αλλά και ως χρέος του συνόλου της πολιτικής ηγεσίας. Αυτό είναι το
όραμα, όχι μόνο το δικό μου, αλλά και του συνόλου της πολιτικής ηγεσίας. Είναι
την ίδια ώρα και οφειλή προς την πατρίδα μας και τις επερχόμενες γενιές.
Καλή επιστροφή, φίλες και φίλοι
Αμμοχωστιανοί.
-----------------------
