ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΟΥ ΤΕΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΔΗΜΗΤΡΗ
ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ
ΣΧΕΤΙΚΑ
ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ
ΤΗΣ
28ΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
____________________________________________
Λευκωσία, Μορφωτικός Σύλλογος Έγκωμης, 28 Οκτωβρίου 2013
Ο τέως Πρόεδρος
της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Δημήτρης Χριστόφιας, σε εκδήλωση για την επέτειο
της 28ης Οκτωβρίου, στον Μορφωτικό Σύλλογο του Δήμου Έγκωμης,
ανέφερε μεταξύ άλλων, τα εξής:
«Τα χαράματα της
28ης Οκτωβρίου 1940, πριν ακόμα εκπνεύσει το ιταλικό τελεσίγραφο, οι
φασιστικές φάλαγγες του Μουσολίνι κτύπησαν την Ελλάδα. Οι προφυλακές στα
ελληνοαλβανικά σύνορα πρόβαλαν την πρώτη αντίσταση. Το φως της ημέρας βρήκε
τους Έλληνες να διαδηλώνουν ενάντια στον φασίστα επιδρομέα. Δεν υπήρχε δέος και
φόβος για τον πόλεμο που άρχιζε. Υπήρχε μόνο αγανάκτηση, ενθουσιασμός και
αποφασιστικότητα για τη νίκη. Γιατί σύσσωμος ένας ολόκληρος λαός
συνειδητοποιούσε ότι εκείνος ο πόλεμος ήταν πέρα για πέρα δίκαιος για την
Ελλάδα και πέρα για πέρα άδικος και επιδρομικός για την φασιστική Ιταλία.
Τα χαράματα της
28ης Οκτωβρίου 1940 ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος πέρασε το κατώφλι
της Ελλάδας. Από εκείνη τη στιγμή και ύστερα θα γραφτεί ένα μεγάλο ηρωικό έπος. Το έπος του Σαράντα και της Εθνικής
Αντίστασης. Ένα έπος που δίκαια προκάλεσε τον θαυμασμό της παγκόσμιας κοινής
γνώμης. Στα χρονικά του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου το έπος του Σαράντα και η
ελληνική Εθνική Αντίσταση κατέχουν εξέχουσα θέση. Γιατί παρά το μικρό μέγεθος
της χώρας η συμβολή του ελληνικού λαού στην πανανθρώπινη τιτάνια προσπάθεια για
να τσακιστεί ο χιτλεροφασισμός, υπήρξε μεγάλη και πολυδιάστατη.
Το Σαράντα έδειξε
σε όλο τον κόσμο ότι ο φασισμός δεν είναι αήττητος. Οι νίκες του ελληνικού
στρατού στα αλβανικά βουνά αναπτέρωσαν το ηθικό των αγωνιζόμενων λαών. Τόνωσαν
την πίστη στην τελική νίκη. Από την άλλη, η ελληνική Εθνική Αντίσταση, ψυχή της
οποίας ήταν το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ μαζί και με την αντίσταση των γειτονικών λαών,
ιδιαίτερα του γιουγκοσλαβικού, κράτησε
ανοικτό ένα ολόκληρο μέτωπο πολέμου. Καθήλωσε δεκάδες φασιστικές μεραρχίες στη
Βαλκανική και προκαλούσε συνεχώς φθορά στις δυνάμεις του Άξονα.
Ο πόλεμος και η
κατοχή πέραν από την ηρωική είχαν και την τραγική τους διάσταση. Ολοκαυτώματα,
μαζικές εκτελέσεις, θάνατος εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από την πείνα,
βασανιστήρια, κατατρεγμοί, ανυπολόγιστες καταστροφές. Το τίμημα για την
ελευθερία ήταν πραγματικά πολύ μεγάλο. Πολύ ακριβό. Πληρώθηκε με αίμα, με
δάκρυα και πόνο.
Στην τραγική
διάσταση εντάσσουμε και τη σκοτεινή σελίδα της προδοσίας των λίγων. Εκείνων που
καταγράφηκαν στην ιστορία ως δοσίλογοι. Είναι τραγικό γιατί βρέθηκαν Έλληνες να
συνεργαστούν με τον κατακτητή. Τραγικό, αλλά όχι ανεξήγητο. Γιατί οι δοσίλογοι,
οι τσολιάδες κι’ οι ταγματασφαλίτες ήταν ομογάλακτοι των κατακτητών. Φασίστες
στην ιδεολογία, μισάνθρωποι στη ψυχή, θαυμαστές του Χίτλερ και των μεθόδων του.
Ήταν οι ίδιοι που στάθηκαν στυλοβάτες της μεταξικής δικτατορίας. Είναι τραγικό
γιατί ουδέποτε λογοδότησαν. Και είναι ακόμα πιο τραγικό γιατί στελέχωσαν το
πανίσχυρο παρακράτος στην μεταπολεμική Ελλάδα, που συνέχισε να εγκληματεί σε
βάρος του ελληνικού λαού και των προοδευτικών του δυνάμεων. Στάθηκαν οι φορείς του σκοταδισμού, της μισαλλοδοξίας
και του σοβινισμού. Και τελικά μέσα από αυτούς τους ανθρώπους και τους
ομοϊδεάτες τους ξεπήδησε η απριλιανή χουντική δικτατορία, που μεταξύ άλλων
ευθύνεται και για την τραγωδία της Κύπρου.
Σήμερα
εξακολουθούν να υπάρχουν ιδεολογικοί επίγονοι του ελληνικού φασισμού. Χρυσαυγίτες
και οι εκπρόσωποι τους στην Κύπρο. Που δυστυχώς βρήκαν θέση και στο ελληνικό
κοινοβούλιο. Αποπειρώνται να μεταφυτέψουν και στην Κύπρο την απαίσια ιδεολογία
τους φορώντας την μάσκα του αδιάλλακτου και μαχητικού τάχα πατριώτη. Θα μας
βρίσκουν πάντα μπροστά τους, συνεπείς υπερασπιστές της δημοκρατίας, της
νομιμότητας, της ελευθερίας. Ανειρήνευτους πολέμιους του φασισμού και του
εθνικισμού σοβινισμού.
Αγαπητοί φίλοι,
Τα χρόνια
πέρασαν. Έστω αργά, έστω επώδυνα,
επουλώθηκαν τελικά οι πληγές του πολέμου, της κατοχής, του εμφυλίου.
Έμειναν οι θύμισες και μαζί τους ένα αίσθημα δίκαιης υπερηφάνειας να περνά από
γενιά σε γενιά για τον ωραίο αγώνα με τα υψηλά ιδανικά, για τους ωραίους απλούς
ανθρώπους που στα αλβανικά βουνά και στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης
μεταμορφώθηκαν σε ημίθεους.
Τούτο το αίσθημα
της δίκαιης υπερηφάνειας το μοιραζόμαστε και εμείς εδώ στην Κύπρο. Όχι μόνο
γιατί μας δένουν ακατάλυτοι δεσμοί με τον ελληνικό λαό, αλλά και γιατί η Κύπρος
είχε τη δική της σημαντική συμβολή στον μεγάλο αντιφασιστικό πόλεμο των λαών.
Οι Κύπριοι ζώντας σε καθεστώς βρετανικής αποικίας δεν ήταν υπόχρεοι να
στρατευτούν και να πολεμήσουν. Παρόλα αυτά δεκάδες χιλιάδες Κύπριοι
κατατάχθηκαν εθελοντικά στις ένοπλες δυνάμεις και πολέμησαν τον φασισμό στα
μέτωπα της Βαλκανικής, της Ευρώπης και της Β. Αφρικής. Ένα από τα πιο ισχυρά
κίνητρα της μαζικής εθελοντικής στράτευσης ήταν και η επιθυμία να πολεμήσουν
για την ελευθερία της Ελλάδας. Υπενθυμίζω το σκεπτικό της απόφασης της 16ης
Ιουνίου, με την οποία το νεοϊδρυτο τότε
ΑΚΕΛ καλούσε τα μέλη του να καταταγούν στο στρατό: «Η Κ.Ε. του ΑΚΕΛ αποφάσισε
ομόφωνα να γίνει έκκλησις προς όλα τα μέλη του Κόμματος δι’ εθελοντικήν κατάταξιν
εις τας ενόπλους δυνάμεις προς ενίσχυσιν του αγώνος δι’ απελευθέρωσιν της
Ελλάδος από την Χιτλερικήν τυρρανίαν, απελευθέρωσιν των υποδούλων χωρών και
εξασφάλισιν του εθνικού, πολιτικού και κοινωνικού μέλλοντος της Νήσου».
Το απόσπασμα μιλά από μόνο του.
Αναφερόμενος στην
συμμετοχή των Κυπρίων στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο θέλω να εκφράσω την
ευαρέσκεια μας, γιατί έστω και αργά ύστερα από τόσες δεκαετίες, η πολιτεία
αναγνώρισε και τίμησε αυτή την προσφορά. Η ανέγερση μνημείου των πεσόντων και η
απόφαση να δίδεται μηνιαίο επίδομα στους βετεράνους πολεμιστές είναι αποτέλεσμα
του αγώνα του Παγκύπριου Συνδέσμου Πολεμιστών του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου,
αλλά και των συνεχών δικών μας προσπαθειών.
Αγαπητοί φίλοι,
Οι εορτασμοί των
εθνικών επετείων έχουν νόημα όταν από αυτές αντλούμε τα σωστά διδάγματα και
φροντίζουμε να μας καθοδηγούν στις σημερινές συνθήκες και στον αγώνα που
διεξάγουμε για δικαίωση της πατρίδας μας.
Ποιά διδάγματα
μπορούμε να αντλήσουμε από την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940;
Κατ’ αρχή πρέπει
να κατανοήσουμε σωστά το δοσμένο ιστορικό γεγονός. Οι διαστρεβλώσεις, οι
ωραιοποιήσεις, η παραχάραξη της ιστορίας προς εξυπηρέτηση ιδεολογικο-πολιτικών
σκοπιμοτήτων, η μηχανιστική
μεταφορά εμπειριών και πολιτικών
μιας εποχής σε μια άλλη, δεν βοηθούν στη σωστή κατανόηση. Αντίθετα, θολώνουν τη
σκέψη και καθιστούν τους ανθρώπους ευάλωτους απέναντι στον τυχοδιωκτισμό, την
πατριδοκαπηλία και το σοβινισμό.
Παρόλο που
πέρασαν πάνω από εβδομήντα χρόνια από τον Οκτώβρη του 1940 και παρόλο που στην
Ελλάδα ο λαός, οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης, ο πολιτικός και ακαδημαϊκός
κόσμος αποκαθήλωσαν πλήρως τον Μεταξά, εδώ στην Κύπρο εξακολουθούμε να ακούμε κάθε 28 του Οκτώβρη διθυράμβους για τον εθνικό
κυβερνήτη που είπε το μεγάλο όχι. Το μεγάλο όχι το είπε βέβαια ο ελληνικός λαός
στα βουνά της Αλβανίας, στις πόλεις και τα χωριά. Ο Μεταξάς είναι γεγονός ότι
δεν αποδέχτηκε το ιταλικό τελεσίγραφο. Αλλά τα κίνητρα του δεν ήταν πατριωτικά.
Ομοϊδεάτης και ομογάλακτος του Μουσολίνι και του Χίτλερ θα ήθελε πολύ να ήταν
διαφορετική η πορεία των γεγονότων. Ήξερε όμως πολύ καλά πως αν δεχόταν το
ιταλικό τελεσίγραφο θα τον σάρωνε ο ελληνικός λαός. Από την άλλη το καθεστώς
του στηριζόταν στην εύνοια και την υποστήριξη της Βρετανίας. Χωρίς τα δεκανίκια
της Γηραιάς Αλβιόνος η δικτατορία της 4ης Αυγούστου θα κατέρρεε.
Ένας φασίστας
δικτάτορας που για τέσσερα χρόνια καταδυνάστευε τον ελληνικό λαό δεν θα
μπορούσε να ηγηθεί και να εμπνεύσει ένα λαϊκό έπος όπως εκείνο του Σαράντα. Δεν
υπάρχει προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία που άνθρωποι του φυράματος του
Μεταξά ενέπνευσαν αγώνες για εθνική ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια. Αντίθετα, μόνο
σε προδοσίες και εθνικές τραγωδίες οδήγησαν. Και εμείς εδώ στην Κύπρο έχουμε τη
δική μας πικρή εμπειρία.
Αυτές τις
αλήθειες μπορεί άραγε να τις πει και να τις διδάξει το εκπαιδευτικό μας
σύστημα; Τολμηροί, φωτισμένοι εκπαιδευτικοί πάντα υπάρχουν. Και μάλιστα για
καλή μας τύχη αυξάνονται. Πολύ φοβούμαι όμως ότι σαν εκπαιδευτικό σύστημα
έχουμε ακόμα δρόμο να διανύσουμε. Είναι για τούτο που εμείς επιμένουμε ότι η Εκπαιδευτική
Μεταρρύθμιση, που η ουσία της έγκειται στην διαμόρφωση ανθρώπων με δημοκρατική
συνείδηση και κριτικό πνεύμα, πρέπει να προχωρήσει μέχρι τέλους. Αυτός είναι ο
δικός μας στόχος, η δική μας δέσμευση».
Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Ο φασισμός είναι απότοκο των
πολιτικών λιτότητας και καταπίεσης των πλατιών μαζών του λαού, τον οποίο
χρησιμοποιεί το χρηματιστηριακό κεφάλαιο, να σαγηνεύει με το λαϊκισμό, τη
δημαγωγία και τις φρούδες υποσχέσεις, τους απογοητευμένους από την
οικονομικοκοινωνική καταπίεση, απλούς ανθρώπους. Ο φασισμός ήταν διαχρονικά
υπηρέτης των πιο αντιδραστικών κύκλων του μεγάλου κεφαλαίου. Όσο υπάρχει το
σύστημα του καπιταλισμού που γεννά το φασισμό, θα είναι επίκαιρη η ρήση του
Μπρεχτ: «Η κοιλιά του τέρατος είναι ακόμα καρπερή». Οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν διαχρονικό
καθήκον να εξηγούν την ουσία του φασισμού ως κοινωνικοπολιτικού φαινομένου και
των καταστροφικών επιπτώσεων του εκεί που επικρατεί και να γίνουν το ανάχωμα
στην επέλασή του. Τον φασισμό ή τον τσακίζεις, ή επικρατεί και σπέρνει
δυστυχία, καταπίεση, καταστροφή, θάνατο. Το κυριότερο, όμως δίδαγμα της
αντίστασης κατά του φασισμού, αποτελεί η ανάγκη για ενότητα των δημοκρατικών
και προοδευτικών δυνάμεων. ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, αποτελούν μια απόδειξη της σύμπτυξης
μιας τέτοιας ενότητας».
Αναφερόμενος στις δικές μας συνθήκες στο κυπριακό,
υπογράμμισε ότι ζητείται ενότητα των πολιτικών και λαϊκών δυνάμεων, για την
αντιμετώπιση των μεθοδεύσεων της κατοχικής Τουρκίας, ώστε να λυτρωθεί ο λαός
μας από τα δεσμά της κατοχής. Έψεξε τη συμπεριφορά των σημερινών κυβερνώντων,
οι οποίοι διακηρύσσουν κατά κόρον την ανάγκη για ενότητα και την ίδια ώρα
εφαρμόζουν πολιτική κατατρεγμού της μεγαλύτερης δύναμης της αντιπολίτευσης, που
θα μπορούσε να αποτελέσει, μέσα σε αυτές τις οικονομικοκοινωνικές συνθήκες,
βασικότατη συνιστώσα αυτής της ενότητας.
Τόνισε, πως όταν επί προηγούμενης διακυβέρνησης ο πρόεδρος
της Δημοκρατίας καλούσε σε ενότητα για την αντιμετώπιση της τουρκικής
αδιαλλαξίας και την ανατροπή των κατοχικών δεδομένων, η τότε αντιπολίτευση
διακήρυττε ότι η ενότητα εξαρτάται πρώτα και κύρια από τον Πρόεδρο της
Δημοκρατίας. Και προχώρησε στην ερώτηση: «Μήπως σήμερα με την πολιτική του
αποκλεισμού και τις προσπάθειες του προέδρου της Δημοκρατίας και της κυβέρνησης
να σύρουν σε δίκες για ανύπαρκτα παραπτώματα τα στελέχη της Αριστεράς για να
φορτώσουν όλες τις ευθύνες της οικονομικής κρίσης στο ΑΚΕΛ, καλύπτοντας τους
πραγματικούς αίτιους της κρίσης, τους τραπεζίτες και το μεγάλο κεφάλαιο, υπηρετούν
το σύνθημα το οποίο κατά κόρον χρησιμοποιούσαν προεκλογικά «Ενώνουμε δυνάμεις»;
Αφού χαρακτήρισε την πολιτική αυτή εμφυλιοπολεμική,
τόνισε ότι η Αριστερά έχει και τη θέληση και τη δύναμη να αντισταθεί και συνάμα
τη θέληση, εφόσον οι κυβερνώντες αλλάξουν πολιτική και την σεβαστούν, να
εργαστεί και να συμβάλει στην ενότητα, στη βάση των αποφάσεων του Εθνικού
Συμβουλίου του Σεπτέμβρη του 2009. «Αποφάσεις που λήφθηκαν μετά από πολύωρες
και πολυήμερες συζητήσεις, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν πυξίδα για όλους
όσοι πραγματικά αποδέχονται τη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με
πολιτική ισότητα, μια λύση που θα καταλήξει σε ένα ομοσπονδιακό κράτος, με μια
κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Είναι σαφές ότι ο
φασισμός της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β’ μας οδηγεί σε λύσεις ανάγκης. Και αν αυτό
δεν γίνει κατανοητό και εμμένουμε σε «καθαρές» λύσεις, αν συνεχίσουμε να
τρέφουμε αυταπάτες και να πουλάμε στο λαό πατριωτικές κορώνες, δεν γλιτώνουμε τη
διχοτόμηση. Η διχοτόμηση ποτέ δεν ήταν λύση, πολύ περισσότερο σήμερα. Η λύση
ομοσπονδίας είναι η εφικτή λύση, η οποία κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί
να διασφαλίσει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων,
Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων».
Τέλος, συνεχάρη τον Δήμαρχο, το Δημοτικό Συμβούλιο και
τον Μορφωτικό Σύλλογο που από κοινού οργανώνουν αυτή την επετειακή εκδήλωση, η
οποία, όπως ανέφερε, αποτελεί έμπρακτη συμβολή στο χτίσιμο της ενότητας δράσης.
