Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους γενναίους, τους δυνατούς,
- Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία, τα δυνατά,
- Γι’ αυτούς η σιγή, γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι και οι κλάδοι ελιάς και τα φανάρια.
Με δέος, απέραντο σεβασμό και βαθιά
συγκίνηση προσήλθαμε σήμερα εδώ, στην ηρωοτόκο κοινότητα Πολεμίου, στο
ετήσιο εθνικό και θρησκευτικό μνημόσυνο των αθανάτων ηρώων της. Όμως η
απονομή τιμής σε απαστράπτουσες εθνικές μορφές που τίμησαν και λάμπρυναν
με τη ζωή, τους αγώνες και την ανεπανάληπτη θυσία τους τις άφθορες
διαχρονικές αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, δεν είναι εύκολο
καθήκον. Και δηλώνω αδύναμος να απαριθμήσω τις αρετές, να καταγράψω το
μεγαλείο της προσφοράς τους και να αποτυπώσω το μέγεθος του αγωνιστικού
τους αναστήματος.
Η απόδοση τιμής για τις μεγάλες αγωνιστικές
στιγμές της ιστορίας και για τους επώνυμους και τους ανώνυμους
πρωταγωνιστές της αποτελεί αναμφίβολα επιτακτικό χρέος. Και για λαούς
σαν το δικό μας που περνά ακόμα στιγμές εθνικής δοκιμασίας και
αντιμετωπίζει κινδύνους επιβίωσης, αυτό το χρέος αποτελεί μια κορυφαία
αναγκαιότητα. Γιατί πέρα από την οφειλόμενη απόδοση τιμής, μπορούμε και
πρέπει να αντλούμε διδάγματα για τη συνέχιση και καταξίωση ενός αγώνα
που δεν έχει ακόμα δικαιωθεί. Οι εθνικές εκκρεμότητες, τα ανοικτά εθνικά
προβλήματα επιβάλλουν την αναδρομή στο παρελθόν ως ενέργεια αγωνιστικής
αφύπνισης, ως βήμα εθνικής ανάτασης και ως έμπνευση για τις διαχρονικά
άφθορες αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας του
ανθρώπου.
Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι οι
αδυσώπητοι μήνες της μνήμης. Τούτες οι μέρες είναι μέρες μνήμης αλλά και
τιμής. Τούτες τις μέρες διασκελίζουμε 38 βασανιστικά χρόνια και
ξαναφέρνουμε μπροστά στον καθρέφτη της ιστορίας τα τραγικά γεγονότα του
Ιουλίου του 1974 και του έπους της Τηλλυρίας του 1964. Η δυσκολία του να
μιλά κάποιος για τις μαύρες επετείους του προδοτικού πραξικοπήματος,
της βάρβαρης τουρκικής εισβολής του 1974 και της αντίστασης στην
τουρκοανταρσία του 1964
είναι μήπως περιπέσει σε μια μουσειακή αναφορά και στην εκπλήρωση ενός
επιφανειακού χρέους στο τελετουργικό τυπικό κάποιων επετείων. Πόνος
είναι το συναίσθημα όλων μας από αυτή την αναδρομή. Πονούμε όταν
παρελαύνουν μπροστά μας σαν εφιάλτης τα δεινά της τραγωδίας της Κύπρου, η
προσφυγιά, το δράμα των αγνοουμένων μας, οι καρτερικοί εγκλωβισμένοι
μας. Πονούμε από τη συνεχιζόμενη κατοχή πατρογονικών εδαφών και εστιών.
Όμως, όσος κι αν είναι ο πόνος, όση κι αν είναι η οδύνη μας, οφείλουμε
να στρέψουμε τα βλέμματα πίσω. Το «Δεν Ξεχνώ» είναι το οξυγόνο για τη
συντήρηση της ιστορικής μνήμης. Και τα ιστορικά διδάγματα που οφείλουμε
όλοι να αντλούμε από το χθες της ιστορίας μας είναι η πυξίδα για την
πορεία του σήμερα.
Η πορεία ενός έθνους είναι πάντοτε ανάλογη
με την καθαρότητα και το βάθος της μνήμης του. Από αυτήν αντλεί γνώση
για τα επιτεύγματα ή τα σφάλματα του παρελθόντος, από αυτήν και τις
αρχές που πρέπει να προσδιορίσουν την αποστολή του μέσα στο χρόνο. Αλλά
ιστορική μνήμη σημαίνει ιστορική συνείδηση. Και ιστορική συνείδηση για
μας τους Έλληνες σημαίνει συνείδηση της αδιάσπαστης συνέχειας από τους
ομηρικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Μια συνέχεια που ενισχύθηκε με τις
θυσίες γενεών και διατηρήθηκε χάρις στο πάθος μας για ελευθερία και στη
σταθερή πίστη στην ιερότητα και το δίκαιο του αγώνα μας.
Η απόδοση τιμής σε ήρωες των αγώνων του λαού
μας δεν είναι μια τυπική εκπλήρωση χρέους. Ούτε μια πράξη υπόμνησης της
μαρτυρικής αγωνιστικής πορείας ενός λαού που διερχόμενος διά πυρός και
σιδήρου συνεχίζει ακόμα τον αγώνα για τη φυσική και εθνική του επιβίωση.
Μνημόσυνα σαν το σημερινό έχουν ως κύριο στόχο, πέρα από την απόδοση
τιμής και ευγνωμοσύνης στους ήρωες-μάρτυρες του λαού μας, να χρησιμεύουν
για την άντληση διδαγμάτων για τη συνέχιση και καταξίωση ενός αγώνα που
δεν έχει ακόμα δικαιωθεί.
Στην αγωνιστική πορεία της μαρτυρικής μας
πατρίδας η ηρωοτόκος κοινότητα Πολεμίου έχει να επιδείξει μια μακρά
παράδοση αγώνων και θυσιών για τη δημοκρατία και την ελευθερία. Τα
δεκατρία ηρωικά παλικάρια της κοινότητας, που τη θυσία τους τιμούμε
σήμερα, ανήκουν στη χορεία των ηρώων της Κυπριακής Ελευθερίας που μετά
τους ηρωικούς πεσόντες του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59
γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στις δέλτους της σύγχρονης ιστορίας του
Κυπριακού Ελληνισμού.
Μετά την ανεξαρτησία του 1960 κι ενώ η
πατρίδα μας, με πρώτο Πρόεδρο τον αείμνηστο Εθνάρχη Μακάριο, άρχισε μια
καινούρια ειρηνική πορεία προς το μέλλον, η Τουρκία με τη δόλια συνδρομή
των Βρετανών ναρκοθέτησαν τη νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία. Την
περίοδο 1963-64 έχουμε την εκδήλωση της τουρκοκυπριακής ανταρσίας σε
όλες τις πόλεις της Κύπρου, την οποία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι
νόμιμες δυνάμεις του κράτους και πολλοί εθελοντές. Ήταν το πρώτο στάδιο
της συνωμοτικής επίθεσης εναντίον της Κύπρου που έμελλε να ολοκληρωθεί
με το έγκλημα του 1974.
Στην περιοχή Κοκκίνων-Μανσούρας, όπου οι
δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς και των εθελοντών έσπευσαν για να
αποκαταστήσουν τον νόμο και την τάξη, η τουρκική αεροπορία έσπειρε το
θάνατο και την καταστροφή, δίνοντας στο λαό μας μια πρώτη γεύση της
τουρκικής θηριωδίας που θα βιώναμε δέκα χρόνια αργότερα, το 1974. Στις
μάχες της Μανσούρας και των Κοκκίνων, που έγιναν τον Αύγουστο του 1964, η
κοινότητα Πολεμίου πλήρωσε το πιο ακριβό τίμημα. Το Πολέμι έδωσε τότε
για την πατρίδα εννιά ηρωικά παλικάρια που έδωσαν τη ζωή τους για την
υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο γιατρός Δημήτριος Μαυρογένης, σε ηλικία
48 χρόνων, σκοτώθηκε στις 9 Αυγούστου 1964 κτυπημένος άνανδρα από τις
τουρκικές βόμβες ναπάλμ, στην περιοχή Παχυάμμου, ενώ πρόσφερε ιατρικές
υπηρεσίες. Την ίδια μέρα η κοινότητα Πολεμίου θρήνησε άλλα οκτώ
παλικάρια της που χάθηκαν στον αγώνα κατά της τουρκικής θηριωδίας. Ο
δάσκαλος Ανδρέας Λάρδος, 29 χρόνων, που είχε ενταχθεί εθελοντικά στον
85ο λόχο Πολεμίου, σκοτώθηκε επίσης κτυπημένος από τις θανατηφόρες
βόμβες ναπάλμ. Την ίδια τύχη είχαν ο 25χρονος Ανδρέας Μιχαήλ, δεκανέας
του Κυπριακού Στρατού, ο 23χρονος οικοδόμος Φρίξος Ανδρέου, τα 19χρονα
παλικάρια Γιαννάκης Α. Ιωαννίδης και Νίκος Πολυκάρπου και τρία 18χρονα
παιδιά που επίσης πολέμησαν ως εθελοντές μέλη του 85ου λόχου Πολεμίου: Ο
Τηλέμαχος Χριστοδούλου, ο Ανδρέας Θουκυδίδης και ο Στέφανος Σάββα
Ζαλούμης.
Δέκα χρόνια αργότερα ακολούθησε το δίδυμο
έγκλημα του προδοτικού πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής
εισβολής. Η κοινότητα Πολεμίου έδωσε και πάλι το «παρών»
της. Ο 30χρονος αστυνομικός Αρέστης Σεργίου, που συμμετείχε εθελοντικά
στις επιχειρήσεις της Πόλης Χρυσοχούς, έπεσε σε ενέδρα και βρήκε
τραγικό θάνατο μετά από άγριο βασανισμό από τους Τούρκους εισβολείς στις
22 Ιουλίου 1974. Την ίδια μέρα, στις ίδιες μάχες, έδωσαν επίσης τη ζωή
τους για την πατρίδα, μαχόμενοι ενάντια στον τουρκικό Αττίλα, άλλοι δύο
έφεδροι εθνοφρουροί από το Πολέμι, ο 25χρονος υγειονομικός επιθεωρητής
Κώστας Μ. Σαββίδης και ο 24χρονος αρχιτέκτονας Ανδρέας Ι. Θεοδοσίου.
Τέλος, ανάμεσα στους πεσόντες του Πολέμιου, μνημονεύουμε επίσης σήμερα
και τον αείμνηστο Δημητράκη Ιωάννου, ανθυπολοχαγό του Κυπριακού Στρατού,
ο οποίος συμμετείχε στις μάχες της Ομορφίτας, της Τύμπου και των
Κοκκίνων και πέθανε ενώ βρισκόταν σε υπηρεσία στις 10 Ιανουαρίου του
1968.
Τιμούμε σήμερα την κορυφαία προσφορά των
ηρώων του Πολεμίου στον αγώνα για την ελευθερία και τη φυσική και εθνική
επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού. Όμως η ιστορία και οι σημαντικές
στιγμές της δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης για να γνωρίσουμε τι
κατόρθωσαν άλλοι στο παρελθόν, αλλά για να μάθουμε τι είναι σωστό να
πράξουμε και εμείς στο παρόν και το μέλλον. Γιατί το παρελθόν είναι το
μαντείο από όπου πρέπει να αντλούμε χρησμούς για το μέλλον.
Τα τραγικά γεγονότα του 1964 και του 1974
πρέπει να είναι το «Κρυφό Σχολειό» κάθε Κύπριου Έλληνα που θέλει να
στοχάζεται σωστά για τη μοίρα του τόπου του. Γι’ αυτό η αναδρομή σε
αυτές τις περιόδους της ιστορίας μας είναι η προσφορότερη μέθοδος
αυτογνωσίας για κάθε στοχαζόμενο Κύπριο Έλληνα. Μας προσφέρει τα
φωτεινότερα παραδείγματα των αρετών, την απίστευτη αντοχή της ιστορικής
συνείδησης, την πίστη στην ιδέα της ελευθερίας, την ευψυχία, την τόλμη,
την πρωτοβουλία, τη δύναμη της προσωπικότητας των Κυπρίων Ελλήνων. Αλλά
και τον ολέθριο ρόλο που διαδραμάτισε η προδοσία, οι εξωτερικές
επεμβάσεις και η εσωτερική διαίρεση.
Και σήμερα; Μερικές δεκαετίες μετά
αντιμετωπίζουμε δραματικές συνθήκες. Μια μοιρασμένη πατρίδα και μια
διαρκή απειλή για την ανακοπή της ιστορικής συνέχειας του Ελληνισμού
στην Κύπρο. Ποιο είναι το χρέος μας μέσα σε αυτές τις συνθήκες; Θα
περιοριζόμαστε σε εκφώνηση πατριωτικών ομιλιών; Θα εξαντλούμαστε σε
πανηγυρικούς που εξατμίζονται με την παρέλευση των επετείων; Η βαριά
κληρονομιά που τιμούμε σήμερα μας υπαγορεύει άλλα καθήκοντα. Να
αγωνιστούμε αταλάντευτα και ανυποχώρητα για τον τερματισμό της κατοχής,
την ενότητα του κράτους, τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και
των βασικών ελευθεριών του συνόλου του κυπριακού λαού. Να δώσουμε το
μήνυμα ότι ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν θα γονατίσει. Ναι, με σωφροσύνη.
Ασφαλώς με υπευθυνότητα. Αλλά και με απόρριψη της λογικής της αποδοχής
της υπέρτερης δύναμης του κατακτητή. Και με άρνηση συνεχών υποχωρήσεων
στις πιέσεις ξένων που, αντί να στρέφονται προς την πλευρά του κατακτητή
και παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου, εξακολουθούν, υιοθετώντας κυνικά
πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών, να ανατρέπουν καθημερινά κάθε
έννοια ηθικής και δικαιοσύνης.
Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία
και τον πολιτισμό μας είναι η με κάθε κόπο και κάθε θυσία αποτροπή των
κινδύνων που απεργάζονται στην πατρίδα μας οι εχθροί της ελευθερίας. Θα
πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να
ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια. Κανένας εκβιασμός, καμιά
απειλή, καμιά δυσκολία και καμιά πίεση δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην
ταπεινωτική συνθηκολόγηση. Η Κύπρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να
παραμείνει η μόνη μοιρασμένη χώρα στην Ευρώπη, όταν η ίδια η Ευρώπη
προχωρεί προς την ενοποίησή της. Δεν μπορεί η Ευρώπη να ανέχεται στο
κατώφλι της την παρουσία ενός στρατού κατοχής σε μια χώρα μέλος της Ε.Ε.
Δεν μπορεί η Ευρώπη να ανέχεται την ύβρη που συνιστά η άρνηση της
Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Προεδρία της Ε.Ε. Να επιμένουμε
στην κατοχύρωση των δικαίων ολόκληρου του κυπριακού λαού και ιδιαίτερα
στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων των προσφύγων και των εγκλωβισμένων,
την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων, τη διασφάλιση
της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της πολιτείας, την ειρηνική
συμβίωση με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, την ευημερία και
πρόοδο ολόκληρου του λαού της Κύπρου.
Για να γίνουν όμως όλα αυτά πράξη θα πρέπει
να υπάρξει μια συνολική επανεκτίμηση όλων των δεδομένων στη βάση της
αλήθειας, της αποφυγής της διγλωσσίας, των εύκολων και μεγάλων λόγων που
αποδεικνύονται κενοί περιεχομένου. Αυτή η ώρα είναι η ώρα της αλήθειας,
της ανάληψης ευθυνών, των έντιμων και καθαρών εξηγήσεων. Ο λαός απαιτεί
συνέπεια λόγων και έργων και αποφυγή στρουθοκαμηλισμών. Ο λαός απαιτεί
αποφάσεις και πολιτικές αξιόπιστες που να εμπνεύσουν ξανά τη χαμένη
αυτοπεποίθηση και την πίστη στις αστείρευτες δυνατότητες του λαού και
του έθνους. Με βάση όμως το αξίωμα όπως το καθορίζει ο εθνικός μας
ποιητής πως: « Το Έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικόν ότι είναι
αληθές».
Η διαδικασία των απ’ ευθείας
διαπραγματεύσεων των τελευταίων τεσσάρων χρόνων όχι μόνο δεν έχει
οδηγήσει σε πρόοδο, αλλά ανέδειξε για μια ακόμα φορά κλιμακούμενη την
τουρκική αδιαλλαξία. Η Τουρκία δε εμφανίζεται ως καλόπιστος τρίτος και
ως ουδέτερος παρατηρητής που επείγεται για λύση. Η ανάγκη αλλαγής
τακτικής στις διαπραγματεύσεις και στρατηγικής στη συνολική διαχείριση
του Κυπριακού είναι πλέον επείγουσα αναγκαιότητα.
- Με καταγγελία της τουρκικής στάσης ενώπιον της διεθνούς και της ευρωπαϊκής κοινότητας.
- Με
διαμόρφωση περιγράμματος λύσης του Κυπριακού το οποίο να οριοθετεί τα
όρια ασφαλείας για την εθνική και φυσική επιβίωση του Κυπριακού
Ελληνισμού. Στη βάση του κοινού ανακοινωθέντος του Εθνικού Συμβουλίου
του Σεπτεμβρίου του 2009 που μπορεί να αποτελέσει και τη βάση μιας
πλατειάς εθνικής ενότητας.
- Με
αξιοποίηση της ευρωπαϊκής ιδιότητας της χώρας μας αλλά και των
ευρωπαϊκών φιλοδοξιών της Τουρκίας για να υποχρεωθεί να τερματίσει την
κατοχή και να αποδεχθεί λύση στη βάση των αρχών του διεθνούς και του
ευρωπαϊκού δικαίου.
Ο αγώνας μας είναι αγώνας ζωής, είναι
αγώνας δικαίου. Και σε τέτοιους αγώνες δεν επιτρέπεται η αποτυχία. Όσοι
επιθυμούν να επικρατήσει ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή πρέπει να
στραφούν προς την πηγή της ανωμαλίας που είναι η τουρκική
επιθετικότητα. Με την ανοχή που επιδεικνύουν προς την Τουρκία ενισχύουν
την εγκληματική της συμπεριφορά, την αδιαλλαξία και την άκρατη
αρνητικότητά της. Σε τυχόν αποσταθεροποίηση στην περιοχή η ευθύνη τους
θα είναι τεράστια ενώ είναι βέβαιο ότι θα πληγούν και τα δικά τους
στρατηγικά συμφέροντα. Η συνταγή της ειρήνης είναι απλή. Να πείσουν την
Τουρκία να συμφωνήσει σε μια λύση όπως την περιγράφει η πολιτισμένη
ανθρωπότητα. Να την πείσουν να αποσύρει τα στρατεύματα της από την
Κύπρο και να δεχθεί το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Τώρα βρισκόμαστε σε σταυροδρόμι της
ιστορίας. Χρέος μας να μην ολιγωρήσουμε και να μη φανούμε κατώτεροι των
περιστάσεων. Εμπνευσμένοι από τη θυσία των αθάνατων ηρώων του Πολεμίου,
ας εδραιώσουμε το ανίκητο μέτωπο της ελευθερίας. Όλοι μαζί για να
ανοίξουμε διάπλατα τη λεωφόρο της εθνικής δικαίωσης. Όλοι μαζί για να
ατενίσουμε την ιστορία, το έθνος, τους αγώνες και τους αγωνιστές με το
κεφάλι ψηλά.
Ελληνίδες και Έλληνες,
Οι ήρωες που τιμούμε σήμερα πίστευαν σε μια
Κύπρο και σε ένα λαό που να ξεχωρίζει για να βρίσκει τον αναντικατάστατο
ρόλο που δίνει νόημα και περιεχόμενο στη ζωή: Τον αγώνα για ελευθερία,
για πρόοδο της κοινωνίας, για την προκοπή του λαού και του έθνους.
Από τα πανάρχαια βάθη της ιστορίας του
Ελληνισμού εκπέμπουν στους αιώνες το παράγγελμα που απορρίπτει την
υποταγή, την αδράνεια, την παραίτηση μπροστά στα τείχη που υψώνουν
μπροστά μας οι κάθε λογής κήρυκες της ενσωμάτωσης και της ήττας: «Εις
οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης». Όμοια και εμείς. Ακούμε το
παράγγελμά τους. Διαβάζουμε τους οιωνούς της νέας εποχής. Αλλά και
ανταποκρινόμαστε στο πολύβουο κάλεσμα της ιστορίας. Όχι για να
σταματήσουμε περιδεείς και παράλυτοι μπροστά στα τείχη, μπροστά στις
δυσκολίες που συναντούμε, αλλά για να τραβήξουμε κατά πάνω τους, να τα
γκρεμίσουμε, να τα ξεπεράσουμε. Να κτίσουμε το καινούριο, με όραμα και
πυξίδα πλεύσης τις άφθορες διαχρονικά αξίες της ελευθερίας, της
δημοκρατίας και της δικαιοσύνης.
Αυτό είναι το καλύτερο μνημόσυνο, η μέγιστη
τιμή για τους τιμώμενους σήμερα ήρωες. Τους το χρωστούμε! Το χρωστούμε
στις μελλοντικές γενιές!
|
|
