Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Κίκη Καζαμία στο 34ο ετήσιο ξενοδοχειακό συνέδριο με θέμα: «Ανοίγοντας τους αιθέρες για ένα ευρύτερο ορίζοντα – Πώς θα ξεπεραστούν τα υφιστάμενα εμπόδια για να αξιοποιηθεί η μεγάλη δυναμική που προσφέρεται γύρω μας», στη Λευκωσία
02/02/2012
Είναι με μεγάλη ευχαρίστηση που βρίσκομαι σήμερα εδώ, με την ευκαιρία του 34ου ετήσιου ξενοδοχειακού συνεδρίου, για μια συζήτηση γύρω από τα θέματα του τουρισμού. Ο τομέας του τουρισμού αποτελεί παραδοσιακά για την Κύπρο σημαντική πηγή ανάπτυξης και απασχόλησης και εν όψει των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε επιβάλλεται να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ενίσχυσής του ώστε να αποδώσει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για την οικονομία του τόπου.
Ομολογουμένως μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2008 ο διεθνής τουρισμός ήταν από τους τομείς που επηρεάστηκαν πολύ αρνητικά. Η περιοχή της Μεσογείου και ιδιαίτερα η Κύπρος ήταν από τους πιο αρνητικά επηρεασμένους προορισμούς. Το 2010 άρχισε να παρατηρείται μερική ανάκαμψη στον διεθνή τουρισμό και το 2011 συνεχίστηκε ακόμη πιο δυναμικά η ανάκαμψη στον τομέα. Οι τάσεις που βλέπουμε τώρα υποδεικνύουν ότι οι τουρίστες δίνουν ιδιαίτερη σημασία στη σχέση κόστους και ποιότητας του τουριστικού προϊόντος που τους προσφέρεται και, επίσης, ταξιδεύουν πιο πολλές φορές τον χρόνο για μικρότερες περιόδους κάθε φορά.
Είναι γεγονός ότι τη χρονιά που μας πέρασε ο τουρισμός αποτέλεσε μοχλό ανάπτυξης σε πολλές οικονομίες της ευρωζώνης, ανάμεσα τους και η Κύπρος που είχε μια ιδιαίτερα καλή χρονιά τόσο από άποψης αφίξεων όσο και από άποψης εσόδων. Μια σημαντική παράμετρος των τουριστικών αφίξεων το 2011 είναι η αγορά της Ρωσίας, από την οποία η αύξηση στις αφίξεις έφθασε σχεδόν το 50%, σε σύγκριση με το 2010.
Οι προοπτικές για τον τουρισμό το 2012 συνεχίζουν να διαγράφονται ευνοϊκές με αναμενόμενη μια οριακά θετική αύξηση στις αφίξεις, παρόλο που οι μακροοικονομικές προβλέψεις δείχνουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται ξανά σε περίοδο ύφεσης. Στην Κύπρο υπάρχουν θετικές ενδείξεις για συνέχιση της αύξησης του τουρισμού από τη Ρωσία, γεγονός που είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό και για τα αναμενόμενα έσοδα από τον τουρισμό, παρόλο που η αύξηση των επισκεπτών από τη Ρωσία προβλέπεται να κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι το 2011. Το καλύτερο σενάριο για τις αφίξεις από ευρωπαϊκούς προορισμούς προβλέπει οριακή αύξηση από τη Γερμανία και τις Σκανδιναβικές χώρες αλλά στασιμότητα από το Ηνωμένο Βασίλειο. Βέβαια, οποιεσδήποτε προβλέψεις πρέπει να γίνονται με κάθε επιφύλαξη λόγω του εξαιρετικά αβέβαιου παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος που θα επικρατήσει.
Πρόσφατα η Κυβέρνηση, στο πλαίσιο εξεύρεσης τρόπων στήριξης του τουρισμού, υπέγραψε συμφωνία με την Hermes για προσέλευση τουριστών από νέους προορισμούς. Η συμφωνία συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος της προσβασιμότητας της Κύπρου και επιτεύχθηκε μετά από διαβουλεύσεις της Hermes με τα Υπουργεία Συγκοινωνιών και Οικονομικών για παροχή κινήτρων μέσω της μείωσης των αεροπορικών τελών. Αποτελεί, κατά την άποψή μας, ένα ακόμη παράγοντα που δημιουργεί συνθήκες ανάπτυξης στον τουρισμό το 2012. Οι προοπτικές που ανοίγονται προβλέπεται να αντισταθμίσουν τη στασιμότητα ή και τις μειώσεις στις αφίξεις που αναμένονται.
Την ίδια στιγμή, όπως έχω ήδη αναφέρει, το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον παραμένει δύσκολο και ασταθές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αντιμέτωπη με την κρίση χρέους και τα περισσότερα κράτη μέλη εφαρμόζουν πολιτικές δημοσιονομικής πειθαρχίας, ενώ συγχρόνως η ανεργία παραμένει πρόβλημα. Η απόφαση των ατόμων για δαπάνη για τουρισμό δεν θα είναι εύκολη και είναι αναμενόμενο ο παράγοντας κόστος να είναι, ίσως, ο πλέον καθοριστικός. Οι συνθήκες αυτές καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να γίνει το τουριστικό προϊόν της Κύπρου πιο ανταγωνιστικό, με έμφαση στην ποιότητα, το κόστος και την προσβασιμότητα.
Γνωρίζουμε όλοι ότι η Κύπρος έχει παραδοσιακά στηρίξει την ανάπτυξη του τουρισμού στον ήλιο και τη θάλασσα, συνδυασμένα με την κυπριακή φιλοξενία. Αναμφίβολα αυτά αποτελούν μεγάλα πλεονεκτήματα που πρέπει να διαφυλάξουμε, όπως είναι και το υψηλό επίπεδο υποδομής της Κύπρου σε δίκτυα επικοινωνίας, οδικά δίκτυα και σύγχρονα αεροδρόμια. Με το πέρασμα του χρόνου, όμως, ο ανταγωνισμός που αντιμετωπίζουμε ολοένα αυξάνεται, χωρίς η Κύπρος να έχει καταφέρει μέχρι τώρα να διαφοροποιήσει σε ικανοποιητικό βαθμό το τουριστικό της προϊόν ώστε να προσφέρει στον τουρίστα μια μοναδική ανάμνηση. Αποτέλεσμα είναι το τουριστικό μας προϊόν να υποφέρει από μεγάλο βαθμό εποχικότητας και να υστερεί στην ποικιλία των εμπειριών που προσφέρει στον τουρίστα.
Επομένως, οι πολιτικές που προωθούν τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Στο πλαίσιο αυτό, η Κυβέρνηση ήδη προωθεί τη δημιουργία μαρίνων και γηπέδων γκολφ. Ο δυνητικός αριθμός επισκεπτών που μπορεί να αντληθεί από τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος είναι μεγάλος, και θα αντιμετωπίσει παράλληλα το θέμα της εποχικότητας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στο θέμα της προσβασιμότητας της Κύπρου ως τουριστικός προορισμός. Η Κύπρος έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι είναι προσβάσιμη μόνο αεροπορικώς. Το άνοιγμα της Κύπρου σε νέους προορισμούς και η αντιμετώπιση του κόστους μεταφοράς είναι, επομένως, κλειδιά στη συνολική αντιμετώπιση του θέματος της ανταγωνιστικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, θα ήταν επωφελές για τη βιομηχανία του τουρισμού στην Κύπρο να ακολουθείται μια ευέλικτη πολιτική για αύξηση των επιλογών προσβασιμότητας και, παράλληλα, μείωση του μεταφορικού κόστους. Η συμφωνία που ανέφερα με την Hermes για προσέλκυση τουριστών από νέους προορισμούς, μέσω κινήτρων για μείωση των αεροπορικών τελών, αντιμετωπίζουν εν μέρει αυτό το θέμα. Άλλες πολιτικές που σχετίζονται με αυτό είναι οι συμφωνίες «ανοικτών αιθέρων» που θα ανοίξουν τον δρόμο για προσέλκυση τουρισμού από τρίτες χώρες.
Θα ήθελα να σταθώ στο γεγονός ότι για να επιτύχουν οι στόχοι που θα βάλουμε και οι πολιτικές που θα εφαρμόσουμε πρέπει να υπάρχει συναντίληψη σε ό,τι αφορά στα πλεονεκτήματά και τις αδυναμίες μας. Όμοια, πρέπει να υπάρχει γνώση των διεθνών τάσεων που παρατηρούμε στον διεθνή τουρισμό, του προϊόντος που προσφέρουν οι ανταγωνιστές αλλά και των προκλήσεων που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ κάθε επιτυχία στο συνέδριο και προσβλέπω σε μια γόνιμη συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.
