Παρέμβαση του Υπουργού Οικονομικών κ. Κίκη Καζαμία σε δημοσιογραφική συνάντηση με θέμα: «Η νέα οικονομική διακυβέρνηση στην κορυφή της ευρωπαϊκής ατζέντας – Προεκτάσεις στην κυπριακή οικονομία και την επικείμενη Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ», στη Λεμεσό
20/12/2011
Με ευχαρίστηση αποδέχτηκα την πρόσκληση να συμμετάσχω σε συνάντηση με δημοσιογράφους, για συζήτηση ενός πολύ επίκαιρου θέματος τo οποίο αναμένεται να μας απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό το 2012.
Είναι γεγονός ότι η Ευρωζώνη διέρχεται μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο που πολύ πιθανόν να κρίνει και την ίδια την επιβίωσή της. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει ομολογουμένως αναγνωριστεί η κρισιμότητα της κατάστασης, γι’ αυτό και έχουν δρομολογηθεί πολύ σημαντικές αλλαγές στο πλαίσιο της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ.
Οι αλλαγές αυτές θεωρούνται αναγκαίες, αφού η παγκόσμια οικονομική κρίση ανέδειξε την ανεπάρκεια του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, όπως αντικατοπτρίστηκε στην αποτυχία του προληπτικού και διορθωτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης να αποτρέψει την εκτίναξη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους. Επίσης, λόγω της κρίσης φανερώθηκαν σημαντικές διαφορές στην ανταγωνιστικότητα χωρών όπως η Γερμανία και οι Σκανδιναβικές χώρες σε σχέση με τις χώρες του Νότου. Ακόμη, η κρίση κατέδειξε ότι υπάρχει μεγάλη αλληλεξάρτηση μεταξύ των οικονομιών της ΕΕ, ειδικά στο χώρο της Ευρωζώνης.
Για τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης έχουν ληφθεί μια σειρά αποφάσεων για τις οποίες θα αναφερθώ σε συντομία.
Καταρχήν, το Μάρτιο του 2011 οι Αρχηγοί των κρατών μελών της Ευρωζώνης επικύρωσαν, μεταξύ άλλων, την εισαγωγή του νέου «Συμφώνου για το Ευρώ». Το Σύμφωνο αυτό αποτελεί ένα συμπληρωματικό πλαίσιο με επίκεντρο τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, το οποίο συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης και στο οποίο συμμετέχουν ακόμη έξι χώρες εκτός Ευρωζώνης. Οι χώρες που συμμετέχουν, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου, έχουν δεσμευθεί να εφαρμόσουν συγκεκριμένα μέτρα στους τομείς της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών και της ενίσχυσης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Μόλις πρόσφατα έχει, επίσης, ολοκληρωθεί η διαδικασία συναπόφασης μεταξύ του Συμβουλίου των Υπουργών Οικονομικών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα έξι νέα νομοθετήματα για βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ. Όπως είναι γνωστό, το νέο νομοθετικό πλαίσιο ενδυναμώνει περαιτέρω τη δημοσιονομική πειθαρχία μέσω της ενίσχυσης του αποτρεπτικού και του διορθωτικού μέρους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, της ενίσχυσης των εθνικών δημοσιονομικών κανόνων και της ενίσχυσης του πλαισίου εποπτείας για θέματα ανταγωνιστικότητας. Οι δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την υποχρεωτική υιοθέτηση ενός μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού πλαισίου με δεσμευτικές οροφές για αύξηση των δαπανών και την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα δύο νέες νομοθετικές προτάσεις, οι οποίες είναι αυστηρότερες σε σύγκριση με τη δέσμη για την οικονομική διακυβέρνηση που υιοθετήθηκε στο προηγούμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Μεταξύ άλλων, υπάρχει πρόνοια που αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την δικαιοδοσία να ελέγχει τα προσχέδια των εθνικών προϋπολογισμών των χωρών μελών της Ευρωζώνης και να εκδίδει σχετική Γνωμοδότηση αναφορικά με τον βαθμό συμμόρφωσης με τις πρόνοιες του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας.
Επίσης, όπως είναι γνωστό, στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 9ης Δεκεμβρίου 2011 αποφασίστηκε η δημιουργία ενός νέου Δημοσιονομικού Συμβολαίου. Το Δημοσιονομικό Συμβόλαιο προνοεί, μεταξύ άλλων, ότι οι προϋπολογισμοί των κυβερνήσεων πρέπει να είναι ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί. H αρχή αυτή θα θεωρείται ότι τηρείται αν, κατά γενικό κανόνα, το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα δεν υπερβαίνει το 0,5% του ονομαστικού ΑΕΠ. Ο κανόνας αυτός θα περιληφθεί στα εθνικά νομικά συστήματα των κρατών μελών σε συνταγματικό ή ισοδύναμο επίπεδο. Ακόμη, ο κανόνας θα περιλαμβάνει αυτόματο διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος θα ενεργοποιείται σε περίπτωση απόκλισης και θα καθορίζεται από το κάθε κράτος μέλος.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε, επίσης, ότι, μόλις η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ένα κράτος μέλος έχει παραβιάσει το ανώτατο όριο του 3%, θα ακολουθούν αυτομάτως συνέπειες, εκτός εάν αυτό απορριφθεί από ειδική πλειοψηφία των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ.
Θέλω σε αυτό το σημείο να επισημάνω ότι ως Υπουργείο Οικονομικών και ως Κυβέρνηση είχαμε μία εποικοδομητική συμμετοχή στο διάλογο για ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης, αναγνωρίζοντας ότι για να ξεπεράσουμε την κρίση απαιτείται ενδυνάμωση των δημοσιονομικών κανόνων πειθαρχίας υποστηρίζοντας, όμως, παράλληλα ότι οι πολιτικές που αφορούν κοινωνικά θέματα και θέματα άμεσης φορολογίας πρέπει να παραμείνουν εθνική αρμοδιότητα.
Συμπερασματικά, όλες αυτές οι αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πολύ πιο αυστηρού πλαισίου άσκησης δημοσιονομικής πολιτικής, ιδιαίτερα για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης. Ως εκ τούτου, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να διαμορφώνει τη δημοσιονομική της πολιτική λαμβάνοντας υπόψη το νέο αυτό πλαίσιο. Είναι, επίσης, αναγκαίο το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης να γίνει κατανοητό από το πολιτικό σύστημα, τους κοινωνικούς εταίρους, αλλά και από τους πολίτες, αφού η ύπαρξη κοινωνικής συναίνεσης και κατανόησης του νέου περιβάλλοντος αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για αποφυγή δημιουργίας προβλημάτων στο μέλλον.
Τονίζω, επίσης, ότι το νέο αυτό πλαίσιο διακυβέρνησης θα έχει και προεκτάσεις για την Κυπριακή Προεδρία μέσω της, εκ των πραγμάτων, προώθησης, μέσω εντατικού διαλόγου, των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η μικρή Κύπρος θα κληθεί να συμβάλει στην επιτυχή διαχείριση της κρίσης και να προωθήσει με πρακτικό τρόπο την υλοποίηση των αποφάσεων που σκιαγράφησα πιο πάνω. Σε αυτό το πλαίσιο, οι κύριες προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας σε σχέση με τα οικονομικά θέματα θα είναι η προώθηση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη βελτίωση της οικονομικής διακυβέρνησης. Σημαντική προτεραιότητα για την Κυπριακή Προεδρία θα είναι επίσης η διαχείριση θεμάτων που αφορούν τον χρηματοπιστωτικό τομέα και που κυρίως έχουν προκύψει λόγω της διεθνούς κρίσης.
Θέλω, τέλος, να τονίσω ότι η αυξημένη άσκηση πίεσης από τις Βρυξέλλες για αυστηρή δημοσιονομική πολιτική θα είναι προς το συμφέρον της Κύπρου, αφού αναμένεται να βελτιώσει το επίπεδο οργάνωσης και πειθαρχίας μας. Ευχαριστώ ξανά για την πρόσκληση.
