Χαιρετισμός του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νεοκλή Συλικιώτη στη διημερίδα του Δήμου Λεμεσού για τη βιομηχανική κληρονομιά στο Δημοτικό Πολιτιστικό Κέντρο «Πάνος Σολωμονίδης», στη Λεμεσό
17/06/2011Να μη μεταδοθεί πριν τις 6 μ.μ.
Φίλε Δήμαρχε, ευχαριστώ για την πρόσκλησή σας στην πολύ αξιόλογη πρωτοβουλία που ανέλαβε ο Δήμος Λεμεσού με τη διοργάνωση αυτής της διημερίδας στον πραγματικά εντυπωσιακό αυτό χώρο. Μια διημερίδα που είναι αφιερωμένη στη βιομηχανική κληρονομιά και στη συμβολή της στην αρχιτεκτονική και στην ιστορία της τεχνολογίας στον τόπο μας, στην οικονομία, στην ανάπτυξη και στην πολεοδομική εξέλιξη των πόλεων μας, αλλά και στη διαμόρφωση της κοινωνικής και συλλογικής μας ταυτότητας.
Φίλες και φίλοι,
Είναι προφανές πως η βιομηχανική κληρονομιά δεν αποτελείται απλά από τα παραδοσιακά κτιστά κελύφη κτηρίων, αφού περιλαμβάνει ένα σύνολο από συνιστάμενες παραμέτρους μιας ολόκληρης εποχής και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των πόλεών μας.
Για την πόλη της Λεμεσού ιδιαίτερα, η βιομηχανία αποτελούσε σημαντικότατο τομέα απασχόλησης και ανάπτυξης, αλλά είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι βιομηχανικές μονάδες εξελίχτηκαν, πέραν από κέντρα παραγωγής, και σε κέντρα κοινωνικής, πολιτικής και πολιτιστικής δράσης. Για τον λόγο αυτό, η σημασία της βιομηχανικής κληρονομιάς δεν περιορίζεται μόνο στην υπόμνηση και ανάμνηση των κτηριακών μορφών των οικοδομών ή ακόμη και των κατάλοιπων του μηχανολογικού εξοπλισμού, αλλά επεκτείνεται και σε πολύ περισσότερα που έχουν άμεση σχέση με τη συλλογική, κοινωνική μνήμη των πολιτών της Λεμεσού.
Οι βιομηχανικές οικοδομές που αποτελούν σήμερα τη βιομηχανική μας κληρονομιά, όπως συμβαίνει συχνά και με άλλες παραδοσιακές και ιστορικές οικοδομές, βρίσκεται σε διαρκή κίνδυνο. Με τη μετάβαση της οικονομίας από την παραγωγή στην παροχή υπηρεσιών, τα παλιά βιομηχανικά κτίσματα έχουν ήδη εγκαταλειφθεί ή υπολειτουργούν ή φιλοξενούν χρήσεις πολύ μικρότερης σημασίας για τη ζωή των πόλεων. Παράλληλα, η αξία της γης σε περιοχές όπου σε προηγούμενες εποχές φιλοξενούνταν οι βιομηχανίες των πόλεων μας, έχει πολλαπλασιαστεί σημαντικά, λόγω της συχνής χωροθέτησής τους κοντά στη θάλασσα ή στο αστικό κέντρο. Οι αναπτυξιακές πιέσεις, η παγκοσμιοποίηση και η μετεξέλιξη της κοινωνίας με την υιοθέτηση νέων προτύπων και αξιών, δημιουργούν τις νέες προκλήσεις για την αναβίωση των κτισμάτων που συνεχίζουν να καταμαρτυρούν τη βιομηχανική μας κληρονομιά. Η προστασία της βιομηχανικής μας κληρονομιάς και η αξιοποίησή της σε πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, είναι επείγουσα και απόλυτα απαραίτητη, όχι μόνο για τη διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας και της συλλογικής μας μνήμης, αλλά και για την ορθολογική και αειφόρο ανάπτυξη της χώρας μας.
Με τη συνειδητοποίηση που έχει διαμορφωθεί τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στην Κύπρο αναφορικά με την αξία της πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, τα παραδοσιακά βιομηχανικά κτίσματα αναδεικνύονται σε χώρους αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού. Η πολιτεία και το κοινωνικό σύνολο αναγνωρίζουν πια την αξία και τη σημασία της κληρονομιάς αυτής και τη δυναμική που δημιουργεί ως στοιχείο ταυτότητας και προβολής των τοπικών ιδιαιτεροτήτων, ως πόλος έλξης επισκεπτών, αλλά και ως πόρος οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης. Σήμερα, σε συνεργασία, οι ιδιοκτήτες τέτοιων κτισμάτων και οι Δήμοι, επιδιώκουν να αξιοποιήσουν τα ιστορικά βιομηχανικά κτήρια με ευφάνταστους τρόπους και επωφελούνται των πλεονεκτημάτων που προκύπτουν.
Η επαναχρησιμοποίηση του ιστορικού κελύφους για να καλύψει σύγχρονες ανάγκες, όπως οικιστικές, εμπορικές, αναψυχής και πολιτισμού, αποτελεί ταυτόχρονα ευθύνη και πρόκληση για κάθε μελετητή. Εξ αντικειμένου, κάθε τέτοιο εγχείρημα θέτει ορισμένους περιορισμούς, ταυτόχρονα όμως, προσφέρει ευκαιρίες για ποιότητα που δύσκολα μπορεί να αναπαραχθεί με τις σύγχρονες συμβατικές κατασκευές. Αποτελεί πρόκληση για κάθε μελετητή η επιδίωξη της σωστής συντήρησης ενός παλαιού κελύφους, αλλά και η επίτευξη ισορροπίας και μέτρου σε κτήρια που είναι πράγματι μέρος της ιστορίας κάθε τόπου, εισάγοντας σύγχρονες μορφές και τεχνολογίες. Και είναι κανόνας αυταπόδεικτος πια, πως κάθε τέτοια παρέμβαση σε βιομηχανικό παραδοσιακό κτίσμα δημιουργεί δυναμικές αναβίωσης της περιοχής που το φιλοξενεί, φέρνοντας νέα πνοή και ελκύοντας επισκέπτες, χρήστες και επενδύσεις. Παράδειγμα της αξιόλογης αυτής προσπάθειας είναι το κτήριο όπου βρισκόμαστε σήμερα.
H προστασία, διατήρηση, ανάδειξη και αναβίωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αποτελεί σημαντικό στόχο της Κυβέρνησης μας και, ειδικότερα, του Υπουργείου Εσωτερικών. Στο πλαίσιο αυτό, στηρίζουμε και προάγουμε τη συντήρηση και αποκατάστασή και των βιομηχανικών διατηρητέων κτηρίων με γενναιόδωρες επιχορηγήσεις προς τους ιδιοκτήτες, μέσω των Σχεδίων Χορηγιών, αλλά και με την αξιοποίηση άλλων χρηματοδοτικών πηγών, όπως τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προσπάθειες αυτές με άμεσο ή έμμεσο τρόπο απαντούν στην πρόκληση της διατήρησης και της επαναχρησιμοποίησης της βιομηχανικής κληρονομιάς.
Ως καταληκτικό σχόλιο, δεν μπορώ παρά να συγχαρώ τον φίλο Δήμαρχο και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου γιατί κατάφεραν και πάλι να αποδείξουν πως η Λεμεσός πρωτοπορεί και σε αυτή την προσπάθεια για ανάδειξη της βιομηχανικής μας κληρονομιάς. Απέδειξαν και πάλι στην πράξη και στην καθημερινότητα πως μπορούν οι αρχές και οι θεωρίες να μετατραπούν σε ζώσα πραγματικότητα.
