Ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια στα αποκαλυπτήρια του μνημείου Ηρώων και Αγνοουμένων Γερίου και στα εγκαίνια του Πολιτιστικού Κέντρου «Μάκη Παμπόρη και Αντρέα Κουκουμά», στο Γέρι
27/03/2011
Είναι πραγματικά μεγάλη η τιμή να βρισκόμαστε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε τους ήρωες και αγνοούμενους της ακριτικής κοινότητας Γερίου. Εκφράζουμε σήμερα τον θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη μας στους ήρωες Ιωνά Νικολάου, Κυριάκο Κολοκάση και Κυριάκο Κακουλλή και στους αγνοούμενους Μάκη Παμπόρη και Αντρέα Κουκουμά που με τον ηρωισμό τους τιμούν τον τόπο μας. Τιμούν την Κύπρο και τον τόπο που τους γέννησε, την κοινότητα Γερίου.
Πλούσιο και μεγάλο το ιστορικό και πολιτιστικό παρελθόν της κοινότητας Γερίου που δήλωσε παρούσα σε όλους τους αγώνες της πατρίδας μας. Παρούσα ήταν κατά τον αντιαποικιακό αγώνα του λαού μας που κράτησε πολλές δεκαετίες, κατά τον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ, κατά τις διακοινοτικές ταραχές 1963-64 και κατά την τουρκική εισβολή του 1974, όταν τα παιδιά της ανταποκρίθηκαν με αυταπάρνηση στο κάλεσμα για την υπεράσπιση της Κύπρου.
Ο Ιωνάς Νικολάου και ο Κυριάκος Κολοκάση έπεσαν μαχόμενοι στις 15 Αυγούστου 1956 κατά την αποστολή απελευθέρωσης του κρατούμενου Πολύκαρπου Γιωρκάτζη από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου είχε μεταφερθεί από τους Άγγλους για ακτινολογική εξέταση. Ο Κυριάκος Κακουλλής σκοτώθηκε στις 19 Μαρτίου 1964, ευρισκόμενος σε διατεταγμένη υπηρεσία στη μάχη των Καζιβερών στην περιοχή Μόρφου. Παρά το νεαρό της ηλικίας τους, και οι τρεις ήρωες βοήθησαν στον αγώνα της ΕΟΚΑ.
Νέοι επίσης στην ηλικία και οι δύο αγνοούμενοι της κοινότητας, Μάκης Παμπόρης και Αντρέας Κουκουμάς, των οποίων η τύχη αγνοείται από τις 15 Αυγούστου 1974, κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο που έφερε τον πόνο και την καταστροφή. Και τα δύο αυτά παιδιά του Γερίου υπηρετούσαν ως έφεδροι στρατιώτες στο 305 Τάγμα Επιστράτευσης. Η 15η Αυγούστου ήταν η τελευταία μέρα που θεάθηκαν. Οι γονείς και των δύο μάταια τους περίμεναν. Έφυγαν δυστυχώς από τη ζωή με τον πόνο και την αγωνία να δουν τα παιδιά τους.
Σε αυτούς τους ηρωικούς μαχητές που έχασαν τη ζωή τους κατά τον απελευθερωτικό αγώνα και κατά τα γεγονότα 1963-64 και σε αυτούς που χάθηκαν τα ίχνη τους αγωνιζόμενοι ενάντια στον Αττίλα εισβολέα, απονέμεται σήμερα η πρέπουσα τιμή και ο οφειλόμενος σεβασμός. Οι οικογένειες και οι συγγενείς τους μπορούν να είναι παντοτινά υπερήφανοι.
Μέσα από τη σύντομη ζωή τους ο Νικολάου, ο Κολοκάσης και ο Κακουλλής έζησαν όλο το μεγαλείο και την υπέρτατη αρετή της ελευθερίας και της δημοκρατίας, κερδίζοντας την αθανασία τους. Γνωρίζουμε και αναγνωρίζουμε τη συμβολή τους. Γι’ αυτό και το ελάχιστο που τους οφείλουμε είναι ένα διαρκές μνημόσυνο τιμής.
Συμμεριζόμαστε το πολύχρονο δράμα των οικογενειών του Μάκη και του Αντρέα, που δυστυχώς για τρεις δεκαετίες δεν αντιμετωπίστηκε όπως θα έπρεπε. Όλα αυτά τα χρόνια οι πολλές προσπάθειες της δικής μας πλευράς για τη διευθέτηση του θέματος προσέκρουσαν στην αρνητική στάση της τουρκικής πλευράς. Βελτίωση της κατάστασης γύρω από το θέμα επιτεύχθηκε μόνο τα τελευταία χρόνια οπόταν η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε την επαναδραστηριοποίηση της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους.
Η επαναλειτουργία της Διερευνητικής Επιτροπής είναι ένα θετικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και οι εκταφές που έγιναν και συνεχίζονται δημιουργούν ένα κλίμα αισιοδοξίας. Είναι ανάγκη η διαδικασία εκταφών και ταυτοποίησης να επιταχυνθεί και λαμβάνονται όλα τα μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση. Όμως οι οικογένειες των αγνοουμένων θα νιώσουν πραγματικά δικαιωμένες όταν η Τουρκία αποδεχθεί να αρχίσει η ουσιαστική διερεύνηση του θέματος που εξυπακούει την εξατομικευμένη έρευνα.
Επαναλαμβάνω για μια ακόμη φορά ότι το θέμα των αγνοουμένων αποτελεί για μας θέμα υψίστης σημασίας και ότι θα βοηθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις για την ουσιαστική προώθηση του θέματος. Για ακόμη μια φορά διαβεβαιώνω τα αδέλφια του Μάκη Παμπόρη και τα παιδιά και τα αδέλφια του Αντρέα Κουκουμά όπως και τις οικογένειες των υπόλοιπων αγνοουμένων ότι δίνουμε στη Διερευνητική Επιτροπή κάθε δυνατή βοήθεια και διευκόλυνση για να φέρει εις πέρας την αποστολή της.
Καταβάλλουμε προσπάθειες ώστε η Τουρκία, με βάση και την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην 4η Διακρατική Προσφυγή της Κύπρου, να υποχρεωθεί να ανοίξει τα αρχεία του τουρκικού στρατού και των άλλων Υπηρεσιών για να δοθούν οι αναγκαίες πληροφορίες και στοιχεία που θα βοηθήσουν την όλη αποστολή. Το θέμα των αγνοουμένων είναι ανθρωπιστικό και πρέπει επιτέλους ως τέτοιο να αντιμετωπιστεί. Οι οικογένειες των αγνοουμένων έχουν αναφαίρετο δικαίωμα να ενημερωθούν για την τύχη των δικών τους, για την τύχη ενός έκαστου από αυτούς.
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,
Ύψιστη προτεραιότητα για μας είναι η επανένωση του τόπου μας, η επανένωση του λαού μας, η επανένωση της πατρίδας μας, η αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων και η ειρηνική συνύπαρξη Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Το έργο μας είναι δύσκολο αλλά, αν και η άλλη πλευρά επιδείξει καλή θέληση - προς το παρόν δεν το κάνει - και εμείς πορευθούμε με ενότητα και ομοψυχία, μπορούμε να ξεπεράσουμε τα όποια εμπόδια και να επιτύχουμε την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Να επιτύχουμε λύση στα πλαίσια μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων, όπως αυτή καθορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, ένα κράτος με μια και μόνη αδιαίρετη κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Η λύση θα πρέπει να στηρίζεται επίσης στο διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Η εξεύρεση λύσης σύντομα θα βοηθήσει ώστε να ενταθεί η διαδικασία διακρίβωσης της τύχης όλων των αγνοουμένων και να τερματιστεί το δράμα που περνούν οι οικογένειες τους.
Στην παρούσα φάση βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη καμπή του κυπριακού προβλήματος και θα πρέπει να λειτουργήσουμε συντονισμένα και αποφασιστικά. Για να το επιτύχουμε χρειάζεται ομοψυχία στο εθνικό μας μέτωπο. Άλλωστε το οφείλουμε στους ήρωές μας.
Οι ήρωες μας και οι αγνοούμενοι μας πολέμησαν με αυταπάρνηση υπερασπιζόμενοι την ελευθερία της πατρίδας μας, πολέμησαν για όλους εμάς. Η θυσία τους αποτελεί τη δωρεά τους σε όλες τις επόμενες γενιές που ακολούθησαν και θα ακολουθήσουν.
Το χρέος μας απέναντι τους είναι μεγάλο και οφείλουμε να το εκπληρώσουμε. Εμείς είμαστε έτοιμοι για την επίτευξη λύσης του κυπριακού προβλήματος που ταλανίζει τον τόπο μας για 36 και πλέον χρόνια. Μια λύση που θα αίρει την κατοχή και τη διχοτόμηση. Μια λύση που θα στηρίζεται στο διεθνές και στο ευρωπαϊκό δίκαιο, θα σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων πολιτών και θα διασφαλίζει την ενότητα του κράτους, την ενότητα του λαού και την ενότητα των θεσμών και της οικονομίας.
Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στα πλαίσια του διακοινοτικού διαλόγου, δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τη στάση της τουρκικής πλευράς, ιδιαίτερα με τον νέο ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Οι θέσεις που καταθέτει ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων αφίστανται πολλές φορές βασικών αρχών και αναιρούν συμφωνηθέντα με τον κ. Ταλάτ.
Τις τελευταίες βδομάδες συζητείται στις συνομιλίες το θέμα της ιθαγένειας, με ακανθώδη πτυχή του τον εποικισμό. Για την αντιμετώπιση του θέματος του εποικισμού στη βάση του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συμβάσεων που αφορούν σε αυτό το θέμα, η δική μας πλευρά κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση για την πραγματοποίηση απογραφής πληθυσμού σε ολόκληρη την Κύπρο σε συνεργασία και υπό την επιτήρηση του ΟΗΕ και άλλων οργανισμών. Η πρόταση μας έχει ως εξής: Οι δύο κοινότητες θα καλέσουν το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τη Δημογραφία (United Nations Population Fund) ή άλλο διεθνή οργανισμό που θα συμφωνηθεί (όπως ο ΟΑΣΕ ή το Συμβούλιο της Ευρώπης) να οργανώσει, εποπτεύσει και εκτελέσει ταυτόχρονη απογραφή για ολόκληρη την Κύπρο. Η απογραφή θα διεξαχθεί με βάση τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα και τις προδιαγραφές του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τη Δημογραφία. Οι δύο κοινότητες θα ορίσουν εκπαιδευμένο προσωπικό το οποίο θα διενεργήσει την απογραφή. Τα άτομα που θα οριστούν από τις δύο κοινότητες θα εργαστούν υπό την ιδιότητα τους ως εμπειρογνώμονες χωρίς να εκπροσωπούν οποιαδήποτε Υπηρεσία ή Αρχή. Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τη Δημογραφία θα επιβεβαιώσει και θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα της απογραφής.
Γιατί το θέλουμε αυτό; Για να φανεί πόσες δεκάδες χιλιάδες ξένοι έχουν λάβει τη λεγόμενη υπηκοότητα του ψευδοκράτους. Διότι τα στοιχεία που δίνει η Τουρκία και η ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν είναι αξιόπιστα, κατ’ εμάς, στοιχεία.
Δυστυχώς η τουρκοκυπριακή πλευρά θέλοντας να υπογραμμίσει την ύπαρξη και λειτουργία παράνομου, από όλες τις απόψεις, «κράτους» στην κατεχόμενη περιοχή, αρνείται να αποδεχθεί κάθε πρόταση η οποία προβλέπει τη διενέργεια απογραφής σε ολόκληρη την Κύπρο. Η στάση αυτή είναι καιρός να προβληματίσει τόσο τα Ηνωμένα Έθνη όσο και ευρύτερα τη διεθνή κοινότητα γιατί μια τέτοια στάση οδηγεί σε αδιέξοδο.
Εμείς θα εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα που προσφέρει ο διακοινοτικός διάλογος. Θα πράξουμε ό,τι είναι δυνατό, στο πλαίσιο της διαδικασίας που έχουμε επιτύχει - μια διαδικασία κυπριακής ιδιοκτησίας χωρίς επιδιαιτησία και τεχνητά χρονοδιαγράμματα - για να εξευρεθεί λύση. Μόνον έτσι θα επιτύχουμε τη δικαίωση των ηρώων και των αγνοουμένων μας.
Με αυτές τις σκέψεις και με την ελπίδα και την ευχή οι διαπραγματεύσεις που αρχίσαμε να καταλήξουν σε μια συμφωνημένη λύση του προβλήματος, τελούμε τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Ηρώων και των Αγνοουμένων Γερίου και εγκαινιάζουμε το Πολιτιστικό Κέντρο «Μάκη Παμπόρη και Αντρέα Κουκουμά», ως ένδειξη ελάχιστης τιμής στους ήρωες και αγνοούμενους της φιλοπρόοδης κοινότητας Γερίου.
Εκφράζω τα θερμά μου συγχαρητήρια στην κοινότητα, στον Πρόεδρο, τα μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου και σε όλους τους κατοίκους της ακριτικής κοινότητας για την πρωτοβουλία της να τιμήσει τα ηρωικά παιδιά της.
