Είναι για μένα πραγματική χαρά να χαιρετίσω το φετινό συνέδριο που οργανώνεται από το Ίδρυμα Muhanna με θέμα τη διαχείριση κινδύνων των ταμείων συντάξεων, προνοίας και κοινωνικών ασφαλίσεων.
Ένα από τα σημαντικότερα διδάγματα της χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι η ανάγκη σωστής, συνετής και συντηρητικής, θα έλεγα, διαχείρισης των επενδύσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων. Η έκθεση σε υψηλού κινδύνου επενδύσεις είχε ως αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να μείνουν εκτεθειμένοι, χωρίς επαρκή συνταξιοδοτικά ωφελήματα και να δουν τις οικονομίες μιας ζωής να εξανεμίζονται.
Ευτυχώς αυτό το πρόβλημα δεν παρουσιάστηκε στην Κύπρο. Τα διάφορα ταμεία δεν ήταν εκτεθειμένα σε επενδύσεις μεγάλου κινδύνου και αυτό απέτρεψε τις απώλειες. Αυτό το γεγονός όμως δεν μας εφησυχάζει. Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα επενδυτικά θέματα και στην ορθή διαχείριση των ταμείων ούτως ώστε να μειωθούν ή και να αποφευχθούν οποιοιδήποτε πιθανοί κίνδυνοι που μπορούν να επηρεάζουν τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα των εργαζομένων. Εκπληρώνοντας τον σκοπό αυτό, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει προβεί σε σειρά ενεργειών ώστε να διασφαλιστεί η επάρκεια και βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών παροχών του πρώτου αλλά και του δεύτερου συνταξιοδοτικού πυλώνα.
Για την ορθότερη λειτουργία των Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών και τη διασφάλιση των συνταξιοδοτικών κεκτημένων των εργαζομένων, έχει θεσπιστεί ο Νόμος περί της Ίδρυσης, των Δραστηριοτήτων και της Εποπτείας των Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών (Ν.146(Ι)/2006) ο οποίος εμπερικλείει τις πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2003/41/ΕΚ. Η εν λόγω Ευρωπαϊκή Οδηγία εισήγαγε αυστηρότερα εποπτικά και επενδυτικά πρότυπα με απώτερο σκοπό τη διασφάλιση και κατοχύρωση των επαγγελματικών συντάξεων.
Η Αρμόδια Αρχή Ταμείων Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών έχει την ευθύνη της πλήρους εφαρμογής του Νόμου 146(Ι)/2006 και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη εποπτεία των Ταμείων και τον ορθότερο έλεγχο των επενδύσεών τους. Ο Νόμος 146(Ι)/2006 καθορίζει ότι η Διαχειριστική Επιτροπή κάθε Ταμείου θα πρέπει να αποτελείται από έντιμα άτομα τα οποία είτε τα ίδια διαθέτουν τα κατάλληλα επαγγελματικά προσόντα και εμπειρία είτε επικουρούνται από προσληφθέντες συμβούλους με τα κατάλληλα προσόντα και εμπειρία. Επιπλέον, τα άτομα της Διαχειριστικής Επιτροπής δεν πρέπει να έχουν καταδικαστεί ή πτωχεύσει. Επίσης, κάθε Ταμείο οφείλει να καταρτίζει και να υποβάλλει προς την αρμόδια Αρχή τη δήλωση αρχών επενδυτικής πολιτικής, ετήσιους λογαριασμούς και αναλογιστική μελέτη. Πέραν τούτου, η αρμόδια Αρχή μπορεί ανά πάσα στιγμή να ζητήσει από το Ταμείο επιπρόσθετα στοιχεία αναφορικά με την ορθή εφαρμογή της επενδυτικής πολιτικής, τα πάγια και τις υποχρεώσεις του Ταμείου, την καταβολή των εισφορών και άλλα στοιχεία που θα ήταν χρήσιμα για καλύτερη εποπτεία.
Επιπρόσθετα, έχουν εκδοθεί τρεις Οδηγίες οι οποίες ρυθμίζουν πρώτον, τον χρόνο και τρόπο καταβολής των εισφορών προς τα Ταμεία, δεύτερον, τα προσόντα και εμπειρία των μελών των Διαχειριστικών Επιτροπών και τρίτον, το επενδυτικό πλαίσιο συνετής διαχείρισης των αποθεματικών των Ταμείων. Η διατήρηση επαρκών περιουσιακών στοιχείων για κάλυψη των εκάστοτε υποχρεώσεων του Ταμείου, η διατήρηση υγιών διοικητικών και λογιστικών διαδικασιών και κατάλληλων εσωτερικών μηχανισμών ελέγχου, η περιεκτική ενημέρωση και πλήρης διαφάνεια στην πληροφόρηση των μελών είναι, μεταξύ άλλων, κάποιες από τις αλλαγές που εισήγαγαν οι εν λόγω Οδηγίες οι οποίες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη εφαρμογή του Νόμου. Παράλληλα, η αρμόδια Αρχή έχει προχωρήσει και στην ετοιμασία κανονισμών για τα Ταμεία τα οποία επιθυμούν να διαχειριστούν συνταξιοδοτικά συστήματα σε διασυνοριακή βάση.
Για την περαιτέρω βελτίωση και εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου, η αρμόδια Αρχή έχει ετοιμάσει προσχέδιο Νόμου στο οποίο έχει ενσωματωθεί ο περί Ταμείων Προνοίας Νόμος Ν.44/81 με το Νόμο Ν.146(Ι)/2006. Στο εν λόγω προσχέδιο, το οποίο έχει συζητηθεί στο Συμβούλιο Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Ταμείων, έχουν επιπλέον προστεθεί σημαντικές βελτιώσεις όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα του Νόμου. Το προσχέδιο του ενοποιημένου Νόμου βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο και αναμένεται να ψηφιστεί στις αρχές του νέου χρόνου. Έχει επίσης προετοιμαστεί από την αρμόδια Αρχή η έκδοση των Κανονισμών για την ενοποιημένη νομοθεσία έτσι που με την ψήφιση της νέας νομοθεσίας αυτή να μπορεί να λειτουργήσει.
Η διασφάλιση της βιωσιμότητας και οικονομικής ευρωστίας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) είναι εξίσου σημαντική και έχουν ήδη ληφθεί σημαντικά μέτρα για τη διασφάλισή του. Στις 5 Μαρτίου 2009 έχει ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων ο τροποποιητικός Νόμος περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Ν. 22(Ι)/2009) του οποίου οι βασικές πρόνοιες αφορούν στην αύξηση των ποσοστών εισφοράς στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και στην υιοθέτηση αυστηρότερων προϋποθέσεων εισφοράς για τη σύνταξη γήρατος που καταβάλλεται από το Ταμείο. Οι αυξήσεις στα ποσοστά εισφοράς των ασφαλισμένων θα κατανέμονται ανάμεσα σε εργοδότη, εργοδοτούμενο και κράτος με την ίδια αναλογία που ισχύει σήμερα. Το συνολικό ποσοστό εισφοράς των μισθωτών, που ίσχυε μέχρι τέλος Μαρτίου 2009 με ποσοστό 16,6%, θα αυξάνεται ανά πενταετία κατά 1,3% κάθε φορά για τα επόμενα 30 χρόνια, έχοντας ήδη αρχίσει από την 1η Απριλίου 2009, και θα καταλήξει το 2039 σε 25,7%. Το συνολικό ποσοστό εισφοράς των αυτοεργοδοτουμένων, που ίσχυε μέχρι το τέλος Μαρτίου 2009, με ποσοστό 15,6% επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τους, θα αυξάνεται ανά πενταετία κατά 1,3% κάθε φορά για τα επόμενα 30 χρόνια, έχοντας επίσης αρχίσει από τις 6 Απριλίου 2009, και θα καταλήξει το 2039 σε 24,7%. Το συνολικό ποσοστό εισφοράς των προαιρετικά ασφαλισμένων, που ίσχυε μέχρι το τέλος Μαρτίου 2009 με ποσοστό 13,5%, θα αυξάνεται ανά πενταετία κατά 1,3% κάθε φορά για τα επόμενα 30 χρόνια καταλήγοντας το 2039 σε 22,6%.
Στο σημείο αυτό θέλω για ακόμη μια φορά να υπογραμμίσω ότι όλες οι αλλαγές που έγιναν στο ΤΚΑ είναι αποτέλεσμα κοινωνικού διαλόγου. Πρόσθετα αυτές οι αλλαγές έχουν ελεγχθεί στο σκέλος που αφορά την επίδρασή τους για την επίτευξη του στόχου της βιωσιμότητας του ΤΚΑ με βάση αναλογιστικές αρχές και αναλογιστικά πρότυπα. Επειδή έχουν εκφραστεί ανησυχίες ή και εκτιμήσεις ότι η σημερινή οικονομική κρίση ανατρέπει τις προβλέψεις για τη βιωσιμότητα του ΤΚΑ, θέλω και αυτό το σημείο να το διασαφηνίσω υπογραμμίζοντας για ακόμη μια φορά ότι ο μηχανισμός των περιοδικών αναλογιστικών επισκοπήσεων που προβλέπεται στον Νόμο είναι η απάντηση σ΄ αυτές τις ανησυχίες. Οι περιοδικές αναλογιστικές μελέτες τις οποίες αξιοποιήσαμε και θα αξιοποιούμε είναι, μαζί με τον κοινωνικό διάλογο και τους συνδημιουργούς του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, τα εργαλεία τα οποία με σύνεση και υπευθυνότητα αξιοποιούμε για να έχουμε ένα δυνατό και βιώσιμο ΤΚΑ όπως επιβάλλει η κοινωνική μας ευθύνη έναντι των εισφορέων του ΤΚΑ.
Προχωρούμε ταυτόχρονα αυτήν την περίοδο και σε ένα άλλο σημαντικό βήμα όσον αφορά τη βελτίωση της βιωσιμότητας του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Βρισκόμαστε σε προχωρημένο στάδιο διαβουλεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους αναφορικά με το νομοθετικό πλαίσιο που θα ρυθμίζει την επενδυτική πολιτική του πραγματικού αποθεματικού του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων που άρχισε να δημιουργείται. Με τις πρόνοιες που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο, η επενδυτική πολιτική θα αποφασίζεται από επιτροπή, στην οποία μετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι, ακολουθώντας σωστές αρχές επενδυτικής πολιτικής όπως αυτές ορίζονται από τη διεθνή πρακτική. Σε μια εποχή όπου ο πληθυσμός των ατόμων που εξαρτώνται από τα συνταξιοδοτικά τους ωφελήματα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο δεν είναι καθόλου τυχαίο που το θέμα των συντάξεων βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Η Κυβέρνηση δίνει μεγάλη προτεραιότητα στη διασφάλιση επαρκούς κοινωνικής προστασίας για τους εργαζόμενους. Το ΤΚΑ είναι ο πυλώνας εκείνος που έχει όλα τα εχέγγυα να δώσει αυτήν την απαραίτητη κοινωνική προστασία σ΄ όλα τα στάδια του εργασιακού βίου του πολίτη, περιλαμβανομένης και της συνταξιοδότησης. Στηρίζεται σε υγιείς αρχές όπως την αναλογικότητα εισφορών και παροχών, την αρχή της αλληλεγγύης και στις αρχές της καθολικότητας των συνεισφορών.
Καταλήγοντας, εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας και είμαι πεπεισμένη ότι το πολύ περιεκτικό πρόγραμμά του θα εμπλουτίσει τις γνώσεις σας αναφορικά με τη συνετή διαχείριση των Ταμείων.
Με την ευκαιρία των γιορτών εύχομαι σε όλους Καλά Χριστούγεννα και κάθε ευτυχία για το νέο χρόνο.
