06/08/2010
Να μη μεταδοθεί πριν τις 8.00 μ.μ.
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στην εναρκτήρια τελετή του 30ού Φεστιβάλ Λευκάρων. Ενός Φεστιβάλ πολύπτυχου, στο οποίο δεσπόζουν το θέατρο, η μουσική, ο χορός, η χειροτεχνία, η ζωγραφική, η λαϊκή τέχνη, γενικά ο πολιτισμός. Τελούμε απόψε τα εγκαίνια ενός Φεστιβάλ που περιλαμβάνει όλα τα συστατικά στοιχεία μέσα από τα οποία ένας λαός αντλεί τη δύναμη να αγωνίζεται και να προοδεύει, να χαλυβδώνει την αισιοδοξία του για τη ζωή και το μέλλον.
Η δύναμη της ιστορίας και των παραδόσεων κρατά το λαό μας, όπως και κάθε λαό, όρθιο μέσα στους αιώνες. Οι παραδόσεις αποτελούν το συνεκτικό προζύμι που ενώνει το παρελθόν με το σήμερα και μας οδηγεί στο μέλλον. Συνιστούν οι παραδόσεις το αποκούμπι και το στήριγμά μας στους δύσκολους καιρούς. Εμείς, θέλουμε την παράδοση του λαού μας να είναι συμμέτοχη στην ιστορική μας πορεία και ανάπτυξη και όχι απλά μια καθηλωμένη στο χρόνο ιστορική και απόμακρη αφήγηση. Οι παραδόσεις μας είναι ζωντανό κομμάτι της ζωής μας. Ισχυροποιούνται και εμπλουτίζονται, εκτός πολλών άλλων, με εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής, ομορφαίνουν και λαμπρύνονται με τους αγώνες και τις δημιουργίες των απλών ανθρώπων. Οι λαϊκές παραδόσεις αντλούν τα θέματά τους από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τα ήθη και τα έθιμά τους, το φυσικό περιβάλλον, αλλά και τις χαρές, τις λύπες και τις προσδοκίες τους. Διαμορφώνονται μέσα από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα μιας περιοχής, εκφράζουν την κοινωνικοοικονομική θέση των ανθρώπων, αντικατοπτρίζουν την πορεία του λαού μας μέσα στο χρόνο.
Όπως κάθε γωνιά της Κύπρου έχει τα δικά της παραδοσιακά χαρακτηριστικά που εκφράζουν την ταυτότητα της περιοχής και των κατοίκων της, έτσι και τα Λεύκαρα έχουν τη δική τους παράδοση. Οι αμέτρητες ανώνυμες γυναίκες των Λευκάρων, Ελληνοκύπριες και Τουρκοκύπριες, όταν ακόμα ζούσαν ειρηνικά μαζί σε αυτό το χώρο, συνεχίζουν από τον 14ο αιώνα καθημερινά, μέσα στα στενά δρομάκια και τις γραφικές εσωτερικές αυλές των σπιτιών τους, να αποτυπώνουν την τέχνη και τις ευαισθησίες τους πάνω στο κέντημα. Το λευκαρίτικο κέντημα, το πλουμί, είναι μια από τις πιο αυθεντικές μορφές της παραδοσιακής τέχνης στην Κύπρο και αναγνωρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα είδη παραδοσιακής τέχνης σε διεθνές επίπεδο. Μια τέχνη που διατηρείται και εξελίσσεται μέσα από τους αιώνες και που συμβολίζει την ταυτότητα των Λευκάρων. Το λευκαρίτικο κέντημα αντιπροσωπεύει το πιο χαρακτηριστικό και καθοριστικό συστατικό στοιχείο της αισθητικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Λευκάρων. Η μακρόχρονη παράδοση και ο τρόπος που μεταδίδεται συμβάλλουν στη διατήρηση και στην εξέλιξη της τέχνης αυτής. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου το γεγονός ότι, το 2009, η ΟΥΝΕΣΚΟ κατέταξε το λευκαρίτικο κέντημα στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Το λευκαρίτικο κέντημα δεν είναι μια απλή χειρονακτική πράξη. Είναι η έκφραση του πλούσιου εσωτερικού κόσμου, της δημιουργικής φαντασίας και των πηγαίων και ανόθευτων αισθημάτων των κεντήτριων. Το κέντημα, το πλουμί, είναι η έντεχνη έκφραση της αισθητικής υπόστασης των Λευκάρων και του λαού μας.
Με πραγματική χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση να κηρύξω την έναρξη του φετινού Φεστιβάλ Λευκάρων και να τελέσω τα εγκαίνια των εκθέσεων λευκαρίτικου κεντήματος, αργυροχοίας και ζωγραφικής στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Λευκάρων.
Στη Λεύκαρα, απόψε δίνεται σε όλους εμάς η ευκαιρία να επιστρέψουμε στις ρίζες μας και στις παραδόσεις μας. Να θαυμάσουμε τη λαϊκή μας τέχνη και να ψυχαγωγηθούμε. Πέραν της όμορφης τοπογραφίας και του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, των μνημείων που τιμούν την ίδια την περιοχή, αλλά και τον τόπο μας γενικότερα, τα Λεύκαρα υμνούν απόψε τον πολιτισμό μας.
Συγχαίρω τον Δήμο Λευκάρων για τη συμβολή του στη διατήρηση της παράδοσής μας όπως και για το συνολικό έργο που επιτελεί. Συγχαίρω τον Δήμο Λευκάρων που ως υπεύθυνη Αρχή Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει πάντοτε στις προτεραιότητές του τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός ασκεί μια ουσιαστική επίδραση στην καθημερινή ζωή, αλλά και την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Ο πολιτισμός προσφέρει χαρά και αισιοδοξία, δίνει διεξόδους ελπίδας, συνθέτει μέσα από ήχους, χρώματα και κίνηση την ιστορία, το παρόν και το μέλλον κάθε τόπου.
Μέσα σε μια εποχή όπου μια μικρή κοινωνία όπως η κυπριακή μετατρέπεται σε παγκόσμια, όπου οι πολίτες είναι αντιμέτωποι με τις προκλήσεις των ξένων προτύπων και της πολυπολιτισμικότητας, η διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι περισσότερο από επιβεβλημένη.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια εμείς έχουμε εντάξει τον πολιτισμό στις προτεραιότητές μας. Για το σκοπό αυτό προωθούμε σειρά μέτρων για την πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας και για την υλοποίηση όλων των προγραμματικών μας δεσμεύσεων. Επιδιώκουμε την οικονομική ενίσχυση του τομέα του πολιτισμού μέσα από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, τα κοινοτικά και άλλα διεθνή ταμεία. Εμείς αναγνωρίζουμε το σημαντικό ρόλο που η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαδραματίζει στην ανάπτυξη του πολιτισμού και για το σκοπό αυτό ενθαρρύνουμε τη συνεργασία με τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων πολιτιστικής δραστηριότητας. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με τη συνδρομή της πολιτείας, έχει το βαρύ καθήκον της πολιτισμικής ενδυνάμωσης των τοπικών κοινωνιών.
Κατά την αποψινή εκδήλωση, και μέσα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, ο Δήμος Λευκάρων υλοποιεί, επίσης, την απόφασή του να τιμήσει την Άννα Τιγγιρίδου με την μετονομασία της πλατείας Κωμοδρομιού σε πλατεία Άννας Τιγγιρίδου. Η Άννα Τιγγιρίδου γεννήθηκε στα Λεύκαρα το 1901. Έζησε στην Τεργέστη, με τους γονείς της Ελένη και Σπύρο Χατζηχαραλάμπους όπου φοίτησε στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου. Συμπλήρωσε τον κύκλο της στοιχειώδους εκπαίδευσής της όταν γύρισε στην Κύπρο φοιτώντας στις τρεις τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου Λευκάρων. Ακολούθως φοίτησε στο Γυμνάσιο Φανερωμένης για τρία χρόνια με άριστη επίδοση και στη συνέχεια παρακολούθησε για ένα χρόνο μαθήματα στο Ιεροδιδασκαλείο. Με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου αποφάσισε, με την ενθάρρυνση των γονιών και των καθηγητών της, να σπουδάσει οδοντιατρική και οδοντοτεχνική στη Σχολή Οδοντιατρικής του Παρισιού. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1923 και είναι η πρώτη Ελληνοκύπρια γυναίκα οδοντίατρος που το 1926 καταχωρήθηκε στο μητρώο των οδοντιάτρων. Είναι δε, σύμφωνα με αρκετούς βιογράφους, και η πρώτη Κύπρια επιστήμων. Λειτούργησε αρχικά οδοντιατρείο στη Λάρνακα το 1939. Τη χρονιά εκείνη μετοίκησε στα Λεύκαρα όπου διατηρούσε το ιατρείο της μέχρι τα βαθειά της γηρατειά. Υπηρέτησε την οδοντιατρική επιστήμη για πάνω από 65 χρόνια. Προσέφερε τις υπηρεσίες της σε φτωχούς Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους αφιλοκερδώς. Υπήρξε Πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Λευκάρων για πολλά χρόνια, προσφέροντας παράλληλα πλούσιο φιλανθρωπικό έργο.
Σε μια εποχή, όπου οι γυναίκες είχαν σαν κύριο προορισμό τα οικιακά και οι προκαταλήψεις σε βάρος των γυναικών που έσπαζαν τα κοινωνικά κατεστημένα ήσαν αξεπέραστες, η Άννα Τιγγιρίδου τόλμησε, όχι μόνο να πάει ενάντια στο ρεύμα, αλλά κατάφερε να ανοίξει νέους δρόμους για τις γυναίκες που ακολούθησαν.
Η Άννα Τιγγιρίδου τίμησε τη γενέτειρά της με το επιστημονικό, αλλά και κοινωνικό της έργο και απόψε μια δίκαιη τιμή επιστρέφεται και αποδίδεται στην επιστήμονα από τη γενέτειρα της, τα Λεύκαρα. Συγχαίρω τον Δήμο Λευκάρων για την απόφασή του να μετονομάσει την πλατεία Κωμοδρομιού σε πλατεία Άννας Τιγγιρίδου. Με την πράξη του αυτή, ο Δήμος Λευκάρων τιμά όχι μόνο την Άννα Τιγγιρίδου, αλλά στο πολλαπλάσιο και τον ίδιο τον εαυτό του.
Με αυτές τις σκέψεις, κηρύσσω την έναρξη του 30ού Φεστιβάλ Λευκάρων και εύχομαι σε όλους μια όμορφη βραδιά.
