Δηλώσεις Υπουργού Οικονομικών κ. Κωνσταντίνου Πετρίδη στο Πρωινό Δρομολόγιο του ΡΙΚ
Ερώτηση: Το κλείσιμο της κουβέντας με με τον κ. Κυπριανού το ακούσατε. Μπορείτε να μας δώσετε κάποιες διευκρινήσεις;
Απάντηση: Να ρίξουμε τους τόνους και να μην χρησιμοποιούμε και εκφράσεις, οι οποίες δεν ενδείκνυνται υπό τις περιστάσεις. Από πλευράς Κυβέρνησης, δεν είπαμε παραμύθια.
Ερώτηση: Και εσείς οι πολιτικοί πρέπει να ηρεμήσετε λίγο και να μην κατακρίνετε συνεχώς τους δημοσιογράφους. Τη δουλειά μας κάνουμε όπως την κάναμε πάντα. Ο ένας μας κατηγορεί ότι υποτιμούμε την νοημοσύνη του, ο άλλος ότι έχουμε μηδενιστική προσέγγιση, να δούμε που θα πάει.
Απάντηση: Ας ηρεμήσουμε όλοι, να δούμε τα πράγματα ψύχραιμα και να τα εξηγήσουμε. Πρώτα απ’ όλα, να πω για την νομοθεσία. Η νομοθεσία αυτή κατέστη εφικτή, μετά από πάρα πολλές προσπάθειες και του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου μέσω διαβούλευσης με τις ευρωπαϊκές αρχές. Στόχος ήταν η σύνταξη και ψήφιση μιας νομοθεσίας που θα υποχρέωνε τις τράπεζες να αναστείλουν για περίοδο 9 μηνών μια αρκετά μεγάλη περίοδο, τους τόκους και δόσεις των δανείων χωρίς να θεωρηθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Σας λέω με πλήρη εντιμότητα ότι αν δεν περνούσε αυτή η νομοθεσία, θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε πάρα πολλά προβλήματα.
Ερώτηση: Μπορούσε να το κάνει από μόνη της μια συστημική τράπεζα;
Απάντηση: Πρέπει να μπει μορατόριουμ. Αυτό που λέει το European Banking Association είναι πως πρέπει να τεθεί επίσημα είτε ιδιωτικό είτε δημόσιο μορατόριουμ. Το δημόσιο μορατόριουμ μπαίνει με τον νόμο.
Ερώτηση: Ο εποπτικός μηχανισμός απαιτούσε προκειμένου να το κάνει αυτό η τράπεζα να ψηφιστεί δηλαδή νόμος. Αυτό μου λέτε;
Απάντηση: Το δημόσιο μορατόριουμ γίνεται με βάση τον νόμο. Αυτό σημαίνει δημόσιο μορατόριουμ. Αν έρχονταν όλες οι τράπεζες και έλεγαν «εμείς το αναστέλλουμε», με μια συμφωνία μεταξύ μας, τότε ενδεχομένως και αυτό να μπορούσε να θεωρηθεί ως μη εξυπηρετούμενο δάνειο. Δεν είχε γίνει αυτό το πράγμα. Κατά συνέπεια, με τη νομοθεσία υποχρεώσαμε τις τράπεζες, χωρίς να το αφήσουμε στη δική τους την ευχέρεια, να το πράξουν δια νόμου. Διασφαλίσαμε παράλληλα με τις ευρωπαϊκές αρχές ότι όλα τα δάνεια των 16 δισεκατομμυρίων, όχι μισού εκατομμυρίου που είπε ο κ. Κυπριανού ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, δεν θα θεωρούνται μη εξυπηρετούμενα δάνεια, για να μην καταλήξουμε όπως καταλήξαμε το 2013.
Ερώτηση: Χρειαζόταν, ήταν απαραίτητος ο νόμος μου λέτε; Μπορεί η μια τράπεζα που το έκανε από μόνη της να μην ήταν και καλυμμένη;
Απάντηση: Εγώ αυτό που λέω είναι ότι θα μπορούσαν όλες οι τράπεζες, μαζί ενδεχομένως, να το κάνουν αυτό το πράγμα. Επιλέξαμε να πάμε με νομοθεσία, η οποία θα το καθιστά υποχρεωτικό.
Ερώτηση: Σε συνεννόηση με τις τράπεζες το κάνατε αυτό;
Απάντηση: Φυσικά και διαβουλευτήκαμε με τις τράπεζες και πολύ περισσότερο με το Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Αλλά το καταλυτικό ήταν αυτό που διεκδίκησε και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας. Η χαλάρωση από την ευρωπαϊκή εποπτεία των τραπεζών, ούτως ώστε να μην θεωρούνται ως μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ερώτηση: Την πήραν τη χαλάρωση πριν το νόμο; Πριν να θεσπίσει νόμο η πολιτεία την πήραν τη χαλάρωση;
Απάντηση: Δύο μέρες πριν. Θέλω να ξεκαθαρίσω για ακόμα μια φορά το εξής: Σε αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο αναστέλλεται η καταβολή των δόσεων και των τόκων μέχρι και για 9 μήνες, για αυτούς που νιώθουν ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν γιατί έχουν επηρεαστεί από την κρίση. Από εκεί και εκεί έπειτα, φυσικά και προβλέπεται επιμήκυνση ή αναδιάρθρωση, ούτως ώστε να μην πρέπει να τα πληρώσουν συσσωρευμένα.
Ερώτηση:Δεν το λέει ο νόμος δεν είναι υποχρεωμένες οι Τράπεζες ούτε τον ανατοκισμό να απορροφήσουν. Εσείς θεωρείτε ότι θα απορροφήσουν τον ανατοκισμό; Το διάταγμα δεν λέει τέτοιο πράγμα.
Απάντηση: Εγώ θεωρώ ότι πρέπει να απορροφήσουν τον ανατοκισμό. Είναι απόλυτα ξεκάθαρο και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και από τις ευρωπαϊκές οδηγίες, ότι δεν θα μπορούσε να μπει αυτό νομοθετικά καθώς θα οδηγούσε στη δημιουργία μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας έχει δώσει παράδειγμα ως προς το τι εννοούμε ανατοκισμό. Σε ένα δάνειο 100 χιλιάδων με 3% επιτόκιο μιλούμε για 50 με 60 ευρώ στο τέλος της περιόδου. Εδώ λέμε ότι παγιοποιούνται δόσεις 16 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ερώτηση: Τελικά αυτός ο ανατοκισμός είναι πολλά λεφτά ή λίγα;
Απάντηση: Είναι αυτό που σας έχω πει τώρα με το παράδειγμα που έδωσε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζα. Αυτό που θέλω να επαναλάβω για μια ακόμα φορά είναι πως αν δεν περνούσε η νομοθεσία θα μιλούσαμε για πολύ διαφορετικές καταστάσεις αυτή τη βδομάδα.
Ερώτηση: Αν δεν περνούσε θα πήγαιναν οι τράπεζες να το κάνουν από μόνες τους. Αυτά θα πρέπει να μας τα πει βεβαίως και ο Διοικητής. Τι λένε οι εποπτικές αρχές;
Απάντηση: Δηλαδή η πρόταση ήταν να μην περάσουμε νομοθεσία και να το αφήσουμε στις τράπεζες;
Ερώτηση: Όχι, το καλό ήταν να περνούσε ομόφωνα. Να βρίσκατε τον τρόπο να περνούσαν ομόφωνα αυτά τα πράγματα.
Απάντηση: Με τα κοινοβουλευτικά κόμματα είχα 5 ώρες διαβούλευση την ημέρα τις τελευταίες βδομάδες. Η απαίτηση ήταν να προχωρήσουμε νομοθετικά και να μην το αφήσουμε στις τράπεζες αυτό το πράγμα. Αυτή ήταν η απαίτηση και του ΑΚΕΛ. Τώρα που το πράξαμε, κάποιοι μας λένε πως έπρεπε να το αφήσουμε στην καλή θέληση των τραπεζών; Δεν κατανοώ.
Ερώτηση: Έπρεπε να τα βάλουμε όλα μέσα. Έχει στείλει τελεσίγραφο και το κυβερνών κόμμα και ο Πρόεδρος του. Μέχρι σήμερα δεν έχω καταλάβει την απορρόφηση του ανατοκισμού, γιατί τα άλλα λίγο πολύ είναι ξεκάθαρα, παρότι δεν ξέρω, μπορεί και να κάνω λάθος. Δεν είναι ξεκάθαρο, λέει ο κ. Κυπριανού. Θα μας τα πει και ο Διοικητής. Η επιμήκυνση δεν θα τίθεται άμεσα σε ισχύ. Έπρεπε να μπει πιο συγκεκριμένα μέσα στο νόμο.
Απάντηση: Αυτό είναι μέσα στο διάταγμα. Το διάταγμα έχει νομική ισχύ. Κάποια πράγματα πρέπει να γίνονται και με το σωστό τρόπο.
Ερώτηση: Ας αφήσουμε τις διαφωνίες σας και να δούμε στην πράξη τι θα ανακοινώσουν οι τράπεζες. Από εκεί θα κριθεί. Αλλά αν οι τράπεζες ανακοινώσουν ότι απορροφούν το ανατοκισμό τότε θα σημαίνει ότι τους κοροϊδεύατε, λέει ο κ. Κυπριανού.
Απάντηση: Και εγώ καλώ τις τράπεζες να απορροφήσουν τον ανατοκισμό. Απλώς είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορούσε να μπει αυτό νομοθετικά. Ρωτήστε και το Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Ο νόμος γράφει μέσα ότι είναι με τη σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου που λήφθηκαν οι αποφάσεις. Σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν παρέμβαση του κράτους στην Ανεξάρτητη Αρχή που διέπει την εποπτεία των τραπεζών. Δουλέψαμε πολύ σκληρά μαζί όλο αυτό το διάστημα και ήταν ξεκάθαρο και από πλευράς τους, ότι αν περιλαμβάνονταν οι πρόνοιες που αφορούν στον ανατοκισμό θα διακινδυνεύουμε να θεωρηθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να καταστεί ο νόμος άκυρος.
Ερώτηση: Πάντως κακώς αν είναι έτσι τα πράγματα. Είχαν κάποιοι πρόβλημα με τις τράπεζες ότι καθυστερούν και ότι δεν έκαναν αυτό που τους αναλογεί ανάμεσα στους οποίους και ο ίδιος ο κεντρικός τραπεζίτης. Από ότι φαίνεται περίμεναν το κράτος, αφού το κράτος έπρεπε να νομοθετήσει.
Απάντηση: Εμείς προχωρούμε νομοθετικά, υποχρεωτικά εκεί που μπορούμε ως κράτος με πλήρη σεβασμό στις αποφάσεις των ευρωπαϊκών θεσμών. Για αυτό είναι με έκπληξη που βλέπω να ασκείται κριτική. Προχωρήσαμε νομοθετικά στη βάση της απαίτησης όλων αυτό ήταν απαίτηση όλων και δεν το αφήσαμε στην διακριτική ευχέρεια του οποιουδήποτε.
Ερώτηση: Αν κάποιος έχει, δύο με τρεις δόσεις καθυστέρηση στα δάνειά του λόγω δυσκολιών δεν δικαιούται να κάνει αναστολή δόσεων; Ποιος έχει δάνεια χωρίς καθυστέρηση έστω ενός μηνός; Θα κάνουμε λέει αναστολή από μόνοι μας.
Απάντηση: Είναι απόλυτα καθαρός ο Νόμος. Είναι απόλυτα καθαρή η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου με βάσει τη συμφωνία του European Banking Authority. Αυτός ο Νόμος θέλει να προστατεύσει αυτούς οι οποίοι ήταν συνεπείς, αυτούς οι οποίοι πλήρωναν τις δόσεις τους. Δεν θα μπορούσαμε νομοθετικά να εκ φύγουμε αυτού του πλαισίου.
Ερώτηση: Πάμε στο άλλο πρακτικό, επειδή κάποιες τράπεζες προλάβανε και κόψανε ήδη τη δόση. 30-31 έχουμε τέλος του μήνα σήμερα.
Απάντηση: Από τη στιγμή που μπαίνει σε ισχύ το Διάταγμα τότε γίνεται και η αναστολή. Δόσεις αποκόπτονται κάθε μέρα από τις τράπεζες. Αν περνούσε αυτή η νομοθεσία τέσσερις μέρες πριν ενδεχομένως να γλίτωναν κάποιοι την καταβολή των δόσεων. Έπρεπε να γίνει διαβούλευση από την ημέρα ισχύος του Διατάγματος.
Ερώτηση: Προλαβαίνουν όλοι σήμερα να στείλουν μήνυμα στις τράπεζες;
Απάντηση: Δεν χρειάζεται να στείλουν όλοι σήμερα. Απλώς πρέπει να ενημερώσουν τις τράπεζες και από την ώρα που γίνεται αυτή η ενημέρωση/εκδήλωση ενδιαφέροντος τότε αρχίζει η αναστολή. Δεν είναι αίτημα το οποίο θα εγκριθεί είτε θα απορριφθεί από την τράπεζα. Μπορούν να το στείλουν και ηλεκτρονικά. Είναι εύκολη η διαδικασία.
Ερώτηση: Δεν το έχω δει. Δεν το είδα. ΄Έχει αναρτηθεί; Είναι έτοιμο το έντυπο; Πού το βρίσκει κάποιος;
Απάντηση: Είναι έτοιμο. Είναι αναρτημένο και στην ιστοσελίδα μας. Σίγουρα και οι τράπεζες οι ίδιες οφείλουν να ενημερώσουν τον κόσμο για το πού μπορούν να το βρουν. Είναι ένα πάρα πολύ εύκολο έντυπο μιας σελίδας η οποία σου δίνει και την ευχέρεια εάν δεν θέλεις να αναστείλεις τις δόσεις για ένα συγκεκριμένο δάνειο σου, να το δηλώσεις. Γιατί, ναι πρέπει να ενημερώσεις ότι «θέλω την αναστολή». Δεν θα μπορούσε να γίνει αυτό το πράγμα αντίστροφα, ούτε νομικά, ούτε θα ήταν συμμορφούμενο και με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Υπάρχει κόσμος που δεν θέλει να του αναστείλεις μονομερώς τις δόσεις του. Υπάρχουν δημόσιοι υπάλληλοι, υπεραγορές, επιχειρηματίες οι οποίοι νιώθουν ότι θέλουν να συνεχίσουν να πληρώνουν αυτές τις δόσεις.
Ερώτηση: Αυτοί είναι οι περισσότεροι ή λιγότεροι εκτιμάται;
Απάντηση: Δεν ξέρω αυτή τη στιγμή.
Ερώτηση: Μια εκτίμηση δεν έχετε;
Απάντηση: Εγώ προσωπικά δεν έχω εκτίμηση.
Ερώτηση: Γιατί αν είχατε εκτίμηση ότι πολλοί θα διακόψουν τις δόσεις τους τότε έπρεπε το αντίστροφο να γίνει.
Απάντηση: Επειδή γίνεται πολύ κουβέντα και για το αντίστροφο σίγουρα δεν έχουμε τους αριθμούς να ξέρουμε ποιοι θα επιλέξουν αυτό το μέτρο και ποιοι δεν θα επιλέξουν αυτό το μέτρο. Εάν κάποιος πληρώνει κανονικά τις δόσεις του και δεν θέλει να τις αναστείλει δεν μπορώ να του το επιβάλω. Για αυτό επιλέξαμε μια πολύ εύκολη διαδικασία. Ενημερώστε, κύριοι, στείλτε ένα email με αυτή τη φόρμα, στείλτε ένα fax με αυτή τη φόρμα και από την ημέρα που θα το στείλετε θα τεθεί σε εφαρμογή η αναστολή.
Ερώτηση: Δεν θα μπορούσε να γίνει πριν τη σημερινή μέρα.
Απάντηση: Πρέπει να βρει το Διάταγμα. Βγήκε χθες το Διάταγμα από σήμερα τίθεται σε εφαρμογή.
Ερώτηση: Από σήμερα, επομένως. Αν πήραν από τα standing orders σήμερα οι τράπεζες θα τα επιστρέψουν στους λογαριασμούς; Έτσι θα γίνει.
Απάντηση: Αν τα στείλει σήμερα ναι. Θέλω να πω και κάτι άλλο. Στο δεύτερο νομοσχέδιο που διέπεται και αυτό με διατάγματα για τις κρατικές εγγυήσεις έχουμε μεριμνήσει ούτως ώστε από τα 2 δις κρατικών εγγυήσεων τα οποία προτείνουμε, τα 250 εκ. να αφορούν εγγύηση τόκων. Εγγύηση τόκων για αυτούς που στο τέλος της περιόδου και μετά από την αξιολόγηση δεν θα είναι βιώσιμη με τα νέα δεδομένα. Απεύχομαι να γίνει αυτό. Ελπίζω να ανακάμψουμε γρήγορα αλλά έχουμε μεριμνήσει ούτως ώστε να ενεργοποιηθεί και αυτή η πρόνοια των 250 εκ. για αυτούς οι οποίοι δεν θα μπορέσουν να εξοφλήσουν τους τόκους τους.
Ερώτηση: Και οι τράπεζες μπορούν να συμβάλουν με αναδιαρθρώσεις και με μείωση επιτοκίου.
Απάντηση: Έχουν πει ότι θα συμβάλουν. Αναμένουμε να το δούμε στην πράξη.
Ερώτηση: Έχουν ρίσκο σ΄ αυτή την ιστορία οι τράπεζες τελικά; Θα πληρώσουν κάποιο κόστος; Έχουν κάποιο ρίσκο;
Απάντηση: Φυσικά και έχουν ρίσκο γιατί αν περάσει το νομοσχέδιο για τις εγγυήσεις τότε οι τράπεζες αυτόματα αναλαμβάνουν ένα ρίσκο πέραν του ½ δις ευρώ που αφορά τις δικές τους τις εγγυήσεις.
Ερώτηση: Το 30% από τα δάνεια.
Απάντηση: Το 30% μπορεί να είναι πέραν του ½ δις ευρώ. Αυτό είναι ένα ρίσκο. Κάποιες από αυτές τις ζημιές θα τις υποστούν. Και είναι για αυτό που δεν τα εγγυάται όλα το κράτος καθώς πρέπει να αναλαμβάνουν το αντίστοιχο ρίσκο και οι τράπεζες. Πρέπει να κάνουν και ορθές αξιολογήσεις για τους πελάτες τους, οι οποίοι μπορούν μεν να είναι βιώσιμοι αλλά χρειάζονται αυτή την έξτρα βοήθεια.
Ερώτηση: Όπως είναι τα πράγματα μέχρι στιγμής με το πρώτο το πακέτο αυτό, δεν έχουν κάποιο ρίσκο. Κέρδος βγάζουν;
Απάντηση: Γιατί να βγάζουν κέρδος;
Ερώτηση: Αν απορροφήσουν τον ανατοκισμό δεν βγάζουν κέρδος; Από τα επιτόκια των εννέα μηνών είναι με τη λήξη του δανείου.
Απάντηση: Είναι με τη λήξη. Δεν μπορεί να πει κάποιος ότι βγάζουν κέρδος οι τράπεζες. Απλώς, αυτό που αναμένουμε είναι να απορροφήσουν περισσότερες ζημιές με τα όπλα τα νομισματικά τα οποία έχουν στη διάθεσή τους και τα οποία έχει σημειώσει ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας. Εμείς ως κράτος έχουμε ξεκαθαρίσει, την βοήθεια την οποία μπορούμε να δώσουμε είτε νομοθετικά είτε μέσω εγγυήσεων είτε με το δημοσιονομικό πακέτο.
Ερώτηση: Μπορεί κάποιος να δοκιμάσει να τα βγάλει πέρα, έχει επηρεαστεί λίγο και λέει δεν θέλω να κάνω αναστολή, θα προσπαθήσω ένα-δύο μήνες να τα καταφέρω, να μην σταματήσω τις δόσεις μου και στους δύο μήνες καταλάβει ότι δεν τα βγάζει πέρα, μπορεί τότε να κάνει την αναστολή;
Απάντηση: Η απάντηση είναι ναι. Κατά την περίοδο ισχύος του Διατάγματος μπορεί να ενημερώσει την τράπεζα ότι δεν τα βγάζει πέρα.
Ερώτηση: Αλλά δεν θα είναι για εννέα μήνες θα είναι για τους επτά.
Απάντηση: Ναι, θα είναι για το υπόλοιπο του Διατάγματος.
Ερώτηση: Λήγει τέλος του χρόνου αυτή η ιστορία.
Απάντηση: Ναι.
Ερώτηση: Είναι σημαντικό. Κάτι άλλο. Ποιες είναι οι δυνατότητες του κράτους σε περίπτωση που τραβήξει αυτή η ιστορία; Μπορούμε να δανειστούμε; Υπάρχει θέμα εξόδου στις αγορές σ΄ αυτές τις συνθήκες;
Απάντηση: Το απαντήσατε και μόνη σας. Ουδείς μπορεί να προβλέψει. Όπως κανένας επιδημιολόγος αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να προβλέψει την έκταση και το βάθος της κρίσης, όπως κανένας γιατρός δεν μπορεί να προβλέψει τι ανάγκες θα έχει σε δύο εβδομάδες ή σε ένα μήνα το σύστημα υγείας της Κύπρου έτσι και κανένας οικονομολόγος ή Υπουργός Οικονομικών δεν μπορεί να προβλέψει την πραγματική έκταση της οικονομικής επίπτωσης. Αυτό που κάναμε, είναι μια δυναμική παρέμβαση με το δημοσιονομικό πακέτο αλλά και με το πακέτο για τη ρευστότητα στην αγορά, ούτως ώστε τους επόμενους μήνες, να μην οδηγηθούν πάρα πολλές επιχειρήσεις σε χρεοκοπίες και να μην γίνουν μαζικές απολύσεις. Χρησιμοποιούμε ένα μεγάλο μέρος των πολεμοφοδίων μας. Ευτυχώς έχουμε κάποιο μαξιλαράκι λόγω του ότι έχουμε εφαρμόσει μια συνετή δημοσιονομική πολιτική τα περασμένα χρόνια. Θα χρειαστούμε ωστόσο, επιπλέον δανεισμό. Κάνουμε τις ενδεδειγμένες ενέργειες υπό δύσκολες συνθήκες επειδή οι ευχέρειες δανεισμού τώρα δεν είναι οι ίδιες όπως ήταν πριν δύο και τρεις μήνες. Σκοπός μας είναι να εξασφαλίσουμε αυτή την επιπλέον ρευστότητα ούτως ώστε να μπορούμε να παρέμβουμε στην αγορά για όσο διάστημα χρειαστεί έστω και με αναθεωρημένα σχέδια. Πάμε για ύφεση, αυτό είναι δεδομένο. Μιλάμε για μια ύφεση η οποία θα είναι τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ.
Ερώτηση: Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία με το ευρωομόλογο. Γιατί εμείς δεν είμαστε στις εννέα χώρες που πήραν την πρωτοβουλία;
Απάντηση: Η Κύπρος έχει υποστηρίξει το ευρωομόλογο. Γίνεται μια μεγάλη συζήτηση ευρωπαϊκού επιπέδου αυτή τη στιγμή για το ευρωομόλογο. Εμείς το θεωρούμε ως αναγκαίο μέσο. Ένα αναγκαίο μέσο, το οποίο θα εξασφαλίσει κάποια επιπλέον ρευστότητα μέσω δανεισμού στις χώρες οι οποίες δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες της Γερμανίας και της Ολλανδίας και χρειάζονται αυτό το φθηνό δανεισμό για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν. Θα επιμείνουμε σ΄ αυτό και ελπίζω γρήγορα να υπάρχει μια κατάληξη. Δεν ήταν προετοιμασμένη η ΕΕ για αυτό το πράγμα, δεν υπάρχει ένας μηχανισμός ο οποίος να προβλέπει δανειοδότηση, αν και συζητείται εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ελπίζω ότι με αυτές τις συνθήκες θα κινηθεί γρήγορα και η ΕΕ για να μπορέσουμε έστω και με όρους, να λάβουμε το δικό μας το μερίδιο.
Ερώτηση: Για να δούμε αν έχουν δίκαιο οι πολύ σοβαροί επιστήμονες οικονομολόγοι που λένε είναι αναγκαίο πλέον. Είναι μονόδρομος το ευρωομόλογο;
Απάντηση: Είναι αναγκαίο υπό τις περιστάσεις. Το κράτος και ο κυβερνητικός τομέας θα απορροφήσουν μεγάλο μέρος των κραδασμών της οικονομίας. Θα αντανακλαστεί στο δημόσιο χρέος μακροπρόθεσμα. Όπως και στον τραπεζικό τομέα θα γίνει η αντανάκλαση σε ζημιές όσο αφορά τα provision των τραπεζών. Για να μπορέσουμε όμως να απορροφήσουμε αυτό τον κραδασμό, έστω ανατρέποντας και το δημοσιονομικό μας σχεδιασμό, θα πρέπει να υπάρχει αυτή η ευχέρεια, μέσω ενός μηχανισμού φθηνού δανεισμού της ΕΕ.
