Δηλώσεις του Υπ. Οικονομικών για μισθολογική αναβάθμιση νοσηλευτών και εφαρμογή ΓεΣΥ , στο Τρίτο Πρόγραμμα ΡΙΚ
Στο θέμα της μισθολογικής αναβάθμισης νοσηλευτών εργαζομένων στα δημόσια νοσηλευτήρια και στην ευρύτερη μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας με την μετεξέλιξη των δημόσιων νοσηλευτηρίων σε αυτονομημένους οργανισμούς και την εφαρμογή του ΓεΣΥ, αναφέρθηκε ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χάρης Γεωργιάδης κατά τη διάρκεια σημερινών δηλώσεων του στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο» του Τρίτου Προγράμματος του ΡΙΚ.
Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων ακολουθεί:
Ερώτηση: Πώς και τελικά έγινε εφικτή η ικανοποίηση του αιτήματος των νοσηλευτών;
Απάντηση: Την περασμένη άνοιξη είχαμε δίκαιο. Λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές και κάτω από την αφόρητη πίεση των πάντων, είχαμε βρεθεί αντιμέτωποι με ένα αίτημα για μια ισολογική αναβάθμιση. Δηλαδή, 3200 νοσηλευτές αντί να βρίσκονται στην κλίμακα Α5-7 να βρίσκονται στην Α8. Αυτό ήταν το αίτημα την περασμένη άνοιξη. Σας θυμίζω πως είχε λήξει εκείνη η πολύ μεγάλη απεργία που ταλαιπώρησε τον κόσμο με μια γραπτή συμφωνία: ότι μπαίνουμε σε διάλογο για να ρυθμίσουμε όλα αυτά τα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης και της επιστημονικής αναγνώρισης, σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μεταρρύθμισης.
Σήμερα τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά, επειδή έχουν μεσολαβήσει αποφάσεις που έχουν ενταχθεί σε αυτό το πλαίσιο που διαφοροποιούν ουσιαστικά τα δεδομένα χωρίς να αναιρείται η πολύ σημαντική παραχώρηση που έχει γίνει προς μια μερίδα εργαζομένων. Αυτή η παραχώρηση όμως έχει διασυνδεθεί σήμερα με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο και σε αντίθεση με την περασμένη άνοιξη, [έχει διασυνδεθεί] με 3-4 πολύ σημαντικά ζητήματα. Πρώτον, τώρα υπάρχει πλαίσιο αυτονόμησης που δεν υπήρχε τότε. Δεν ήταν τότε έτοιμος ο σχεδιασμός της αυτονόμησης. Εν τω μεταξύ, έχει οριστικοποιηθεί και αποτελεί τη βάση του σχεδιασμού. Δεύτερο, είδαμε στο διάστημα που μεσολάβησε το τί ισχύει σε άλλες σύγχρονες χώρες. Είδαμε, λοιπόν, ότι δεν είναι όλοι οι νοσηλευτές στα σύγχρονα συστήματα υγείας άλλων χωρών στην ίδια βαθμίδα, με την ίδια κατάρτιση – καθήκοντα – μισθό. Είδαμε ότι πράγματι υπάρχουν νοσηλευτές που βρίσκονται σε επιστημονική βαθμίδα. Είδαμε, επίσης, ότι υπάρχει και μια διαφορετική κατηγορία νοσηλευτικού μεν προσωπικού με διαφορετικά καθήκοντα, υποστηρικτικά. Προωθήσαμε αυτόν τον σχεδιασμό και έτσι δεν τους έχουμε όλους στην επιστημονική βαθμίδα. Ασφαλώς όμως είμαστε σε επαφή με το Υπουργείο Παιδείας για να αρχίσουν αμέσως τα διετή προγράμματα κατάρτισης. Έτσι, αντί να είναι όλοι οι νεοπροσληφθέντες νοσηλευτές στο σύνολό τους επιστημονικών προσόντων, καθηκόντων και βαθμίδων, να είναι μισοί-μισοί.
Ερώτηση: Ποιός θα κάνει αυτά τα προγράμματα;
Απάντηση: Πιθανότατα το ΤΕΠΑΚ. Είμαστε ήδη σε επαφή με το Υπουργείο Παιδείας για να ετοιμαστεί ξανά και να προσφέρεται στη χώρα μας αυτό που είχαμε και καταργήθηκε.
Ερώτηση: Δηλαδή, «κατοχυρώνουμε τους υφιστάμενους υψηλόμισθους και βάζουμε με άλλο στάτους φθηνό προσωπικό μέσα»;
Απάντηση: Μα και στο μέλλον θα προσλαμβάνονται νοσηλευτές επιστημονικής βαθμίδας, αλλά οι μισοί θα είναι επιστημονικής βαθμίδας και οι άλλοι μισοί όχι. Διαπιστώσαμε ότι αυτή η πρακτική εφαρμόζεται σε όλα τα σύγχρονα συστήματα υγείας στην Ευρώπη. Δηλαδή, να μην είναι όλοι επιστημονικό προσωπικό, αλλά ούτε και να μην υπάρχει κανένας που να είναι επιστημονικό προσωπικό. Να εφαρμόσουμε απλά αυτή την αναλογία. Φυσικά, δεν μπορούμε ακαριαία να εφαρμόσουμε αυτήν την αναλογία από τη μία ημέρα στην άλλη, αλλά αμέσως θα ξεκινήσει η εφαρμογή αυτής της ρητής ρύθμισης, η οποία περιορίζει με ουσιαστικό τρόπο και τις δημοσιονομικές επιπτώσεις, οι οποίες περιορίζονται επίσης και με την άλλη, σημαντική κατά την άποψή μου, συμφωνία όπως εξεταστεί εξ αρχής το ωράριο απασχόλησης του προσωπικού, συμπεριλαμβανομένου και του υφιστάμενου. Και εκεί θεωρούμε ότι υπήρχαν στρεβλώσεις που δεν επέτρεπαν την καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού. Συμφωνήθηκε να συζητηθεί και να συμφωνηθεί προς την κατεύθυνση να εργάζονται οχτάωρο. Δεν θέλω να επεκταθώ και να εκληφθούν πράγματα ως δεδομένα, αλλά θα εφαρμόσουμε τι ισχύει σε σύγχρονα νοσηλευτήρια στην Ευρώπη.
Το οχτάωρο θα σου επιτρέψει να αξιοποιείς καλύτερα το υφιστάμενο προσωπικό, ούτως ώστε να μην έχεις περισσότερο προσωπικό το πρωί και ελλείψεις το απόγευμα, όπου κατά τις απογευματινές ώρες θα πλήρωνες υπερβολικές υπερωρίες. Ναι μεν θα παίρνουν επίδομα βάρδιας, αλλά θα παίρνουν λιγότερο αν αλλάξει το σύστημα και λειτουργούμε με κυλιόμενο ωράριο όπου θα είναι ένα οχτάωρο [εργασίας] ο ένας και ακολουθεί άλλο οχτάωρο [εργασίας] άλλος.
Θα υπάρξει εξορθολογισμός και το σημαντικό είναι ότι στο πλαίσιο του αυτονομημένου οργανισμού, είναι πλέον δεδομένο και συμφωνημένο ότι οι νέες προσλήψεις δεν θα είναι στην κατηγορία των δημοσίων υπαλλήλων. Δεν είχαμε την προσδοκία ή την απαίτηση κάποιος μόνιμος δημόσιος υπάλληλος να εγκαταλείψει τη μόνιμη ιδιότητά του. Αν βέβαια νομίζετε ότι αυτός θα ήταν ένας εφικτός στόχος είναι σεβαστό, αλλά εμείς διαπιστώσαμε ότι δεν θα γινόταν. Τουλάχιστον όμως εξασφαλίσαμε πως από τώρα και στο εξής οι προσλήψεις δεν θα είναι με το καθεστώς του μόνιμου δημόσιου υπαλλήλου. Συμφωνώ πως είναι αυτονόητο ότι στα αυτονομημένα νοσηλευτήρια θα προσλαμβάνονται υπάλληλοι με καθεστώς ιδιωτικού δικαίου. Υπάρχει όμως μεγάλη δυσκολία έγκρισης αυτού του πλαισίου αυτονόμησης, ακόμη και του νομοσχεδίου που θα επιτρέψει την έναρξη της προπαρασκευαστικής περιόδου.
Αν και δεν ψηφίζουν οι νοσηλευτές γι’ αυτό το θέμα, εντούτοις επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων: όταν το σύνολο των εργαζομένων σε ένα τομέα δεν αποδέχεται κάτι και βάζει βέτο, η λήψη απόφασης επηρεάζεται. Δείτε για παράδειγμα, το θέμα με τη CYTA: η κυβερνητική πρόταση δεν πέρασε διότι υπήρχαν ενστάσεις από τους εργαζομένους. Είναι, λοιπόν, σημαντικό το γεγονός ότι με αυτή την τόσο μεγάλη μερίδα εργαζομένων υπάρχει πλέον συμφωνημένο πλαίσιο.
Ερώτηση: Λέγεται όμως ότι έγιναν αδικίες εν όψει προεδρικών εκλογών και ότι αυτές οι αδικίες θα είναι εις βάρος των ασθενών. Πώς το σχολιάζετε;
Απάντηση: Δυσκολεύομαι να καταλάβω πώς γίνεται να είναι εις βάρος των ασθενών μια ρύθμιση που εφαρμόζεται σε όλα τα νοσηλευτήρια στην Ευρώπη: δηλαδή, να μην είναι όλοι στην επιστημονική βαθμίδα, αλλά να υπάρχουν δύο κατηγορίες προσωπικού. Με τη λογική ότι έπρεπε όλοι να θεωρούνται το ίδιο, θα έπρεπε να δώσουμε την Α8 σε όλους. Μετά από μελέτη του ζητήματος καταλήξαμε ότι μπορεί να υπάρχει ένας μικρότερος αριθμός επιστημονικού προσωπικού –έτσι λειτουργούν και αλλού τα νοσοκομεία – και να υπάρχει και μια δεύτερη κατηγορία προσωπικού, που θα έχει μεν την κατάρτιση, αλλά δεν θα είναι επιστημονικής βαθμίδας και επιστημονικών καθηκόντων, οι οποίοι θα αμείβονται λιγότερο.
Αποδεικνύεται λοιπόν ότι την περασμένη άνοιξη είχαμε δίκαιο καθώς εκτός πλαισίου αυτονόμησης δεν μπορούσαμε να καταλήξουμε σε συμφωνία. Όσον αφορά στο κόστος: όταν αυτή η Κυβέρνηση εφάρμοζε στην πράξη μια εξίσου μεγάλη μεταρρύθμιση στην κοινωνική πολιτική με το ΕΕΕ, που δόθηκε σε μερικές δεκάδες χιλιάδες δικαιούχων που εντάχθηκαν κάτω από το δίχτυ προστασίας του κράτους, είχα κι εγώ να αντιμετωπίσω ως Υπουργός Οικονομικών το ίδιο ερώτημα: «και πώς θα τα βρείτε;» Μας έλεγαν ότι θα δημιουργήσουμε «μία τρύπα». Όταν αργότερα προωθήσαμε, με τα ίδια επιχειρήματα, μια εξίσου σημαντική μεταρρύθμιση στην Εθνική Φρυρά με τη μείωση της στρατιωτικής θητείας και την πρόσληψη επαγγελματικού προσωπικού, ακούγαμε ξανά ότι θα δημιουργηθούν ελλείμματα. Όταν αργότερα προωθούσαμε μια πολύ μεγαλύτερης δημοσιονομικής επίπτωσης φορολογική ελάφρυνση με καταργήσεις φόρων, είχαμε ξανά τα ίδια ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση –και όταν μεταρρυθμίζαμε την κοινωνική πολιτική, και όταν γινόταν η μεγάλη μεταρρύθμιση στην Εθνική Φρουρά, και όταν μειώναμε φόρους, και όπως προωθούμε σήμερα μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας– ακόμη και εκεί όπου σε μια πτυχή προκύπτει κόστος, έχουμε αποδείξει ότι κάνουμε σωστούς λογαριασμούς και δεν ξεφεύγουμε ποτέ από το πλαίσιο της βιωσιμότητας και του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού. Για όλα αυτά έχουμε ακούσει κατά καιρούς ότι θα οδηγήσουν σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Δεν βλέπει κανείς ότι μέχρι και το 2013 δαπανούσαμε μέχρι και ένα δισεκατομμύριο το χρόνο περισσότερα από τα έσοδά μας χωρίς να κάνουμε αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Από το 2014 συστηματικά, και το 2017 θα είναι η τέταρτη χρονιά, που λειτουργούμε με αυστηρά ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Συνεπώς, έχουμε επιβεβαιώσει στην πράξη ότι οι κινήσεις μας δεν ξεφεύγουν από τα όρια ασφαλείας. Προς όλους όσοι σήμερα ανησυχούν για δημοσιονομικό εκτροχιασμό έχω να πω ότι πολλοί από αυτούς δεν έβλεπαν δημοσιονομικό εκτροχιασμό όταν δαπανούσαμε χίλια εκατομμύρια τον χρόνο πέραν των δυνατοτήτων μας. Απευθύνομαι και σε πολιτικούς, και στα ΜΜΕ, και σε επαγγελματικές οργανώσεις, και σε συμπολίτες μας που ανησυχούν και επαναλαμβάνω ότι ως κυβέρνηση έχουμε προωθήσει μια σειρά τέτοιων μεταρρυθμίσεων που εκ πρώτης όψεως δημιουργούσαν ανησυχίες, αλλά αποδείχθη
κε στην πράξη ότι έχουν γίνει σωστοί υπολογισμοί.
Ερώτηση: Πόσο θα είναι τελικά το κόστος αυτής της παροχής;
Απάντηση: Εάν 3200 νοσηλευτές έπαιρναν όλοι την κλίμακα Α8, θα ήταν κατά μέσο όρο 30 εκατομμύρια τον χρόνο επιπρόσθετη δαπάνη. Αυτό το κόστος όμως ήταν με βάση το αίτημα και τα δεδομένα της περασμένης άνοιξης. Τώρα οι μισοί δεν θα είναι στην Α8, αλλά σε κλίμακα χαμηλότερη από αυτήν που είναι σήμερα. Θα αλλάξει επίσης το πλαίσιο σε σχέση με το ωράριο και οι νέες προσλήψεις δεν θα είναι [με το καθεστώς] δημοσίων υπαλλήλων, αλλά με άλλο καθεστώς. Στην Α8 θα πάνε οι υπηρετούντες μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν πτυχίο. Στη σύμβαση που έχουν υπογράψει δεν υπάρχει τίποτα σχετικά με τις προσλήψεις που θα κάνει στο μέλλον ο αυτόνομος οργανισμός, εκτός από το δεδομένο ότι δεν θα είναι όλοι επιστημονικό προσωπικό. Η Α8 προσδιορίζει μόνιμο δημόσιο υπάλληλο. Δεν θα δοθεί καθεστώς μόνιμου δημοσίου υπαλλήλου σε κανέναν που θα προσληφθεί αύριο από τον αυτόνομο/ημικρατικό οργανισμό, ο οποίος θα έχει την ευθύνη διαχείρισης των νοσοκομείων. Θα υπάρχουν άλλες κλίμακες για τους νεοεισερχόμενους αλλά θα υπάρχουν και νέες, ευέλικτες μορφές αμοιβής βάσει bonus-system, για να ενθαρρύνεται η παραγωγικότητα των εργαζομένων. Υπάρχει, δηλαδή, και η δυνατότητα κάποιος που δεν είναι σε καθεστώς Α8 να παίρνει και περισσότερα.
Πρέπει πάντως να λειτουργήσουμε με ένα δεδομένο που δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε: έχουμε 3000 δημόσιους υπαλλήλους. Εάν νομίζετε ότι με κάποιο τρόπο που δεν μπορεί να προσδιορίσει κανείς, θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από αυτές τις μερικές χιλιάδες δημοσίων υπαλλήλων, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Δεν μπορεί η κυβέρνηση να απολύσει δημόσιο υπάλληλο. Ούτε και θα αναμέναμε από δημόσιους υπαλλήλους να πάνε εθελοντικά σε διαφορετικό καθεστώς. Αν περιμένουμε να γίνει κάτι τέτοιο, η μεταρρύθμιση δεν θα γίνει ποτέ. Πάντως, αυτή η μεταρρύθμιση θα κοστίσει κάτω από 15 εκατομμύρια και θα τα παρουσιάσουμε στη Βουλή.
Ερώτηση: Πιστεύετε ότι το αυτονομημένο νοσηλευτήριο θα τα βγάλει πέρα με μισθούς του δημοσίου;
Απάντηση: Εάν μιλούσαμε για τους γιατρούς, η διαπίστωση θα ήταν διαφορετική: ότι τα δημόσια νοσοκομεία θα πρέπει να ανταγωνιστούν τα ιδιωτικά που πληρώνουν τους γιατρούς διπλά και τριπλά. Το ότι υπάρχουν «ακριβοί νοσηλευτές» και «φθηνοί γιατροί» στο δημόσιο και το αντίθετο στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια είναι κάτι που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί από τη μια μέρα στην άλλη, με μια απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας ή της Βουλής, αλλά μόνο εάν εφαρμοστεί στην πράξη ένα σωστό και λειτουργικό σύστημα υγείας. Αυτό πρέπει να καταλάβουμε. Έχουμε στα χέρια μας ένα σύστημα που είναι βαρυφορτωμένο με στρεβλώσεις οι οποίες δεν μπορούν να αρθούν άμεσα, αλλά μπορούν να αρθούν σταδιακά αν προχωρήσουμε με σωστές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση και λέω ότι αυτή είναι η προσπάθεια της Κυβέρνησης, χωρίς όμως να ισχυρίζομαι ότι δεν έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε και πολύ ουσιαστικές αποφάσεις να λάβουμε μετά από την έγκριση του πλαισίου που προδιαγράφεται στα νομοσχέδια. Και για τους γιατρούς έχουν ψηφιστεί ανάλογα μέτρα.
Ερώτηση: Τα αυτονομημένα νοσηλευτήρια θα φορτωθούν μισθολόγια του δημοσίου και όταν σε βάθος χρόνου απαλλαγούν από αυτά τα «βαριά μισθολόγια» τότε μπορεί και να γίνουν βιώσιμα;
Απάντηση: Αν δεν είναι βιώσιμα από την αρχή, θα κλείσουν. Είχα πει όμως κάποτε, και επέμενα εδώ και μερικούς μήνες, ότι δεν ισχύουν κάποιες παράμετροι του ΓεΣΥ όπως είχαν προσδιοριστεί τα προηγούμενα χρόνια από τις μελέτες που έγιναν. Για να έχουμε ΓεΣΥ πρέπει να φτιάξουμε τα δημόσια νοσηλευτήρια και να έχουμε τους μισθούς που πρέπει. Αυτές είναι προϋποθέσεις που υπάρχουν για να υπάρξει ΓεΣΥ, για να ψηφιστούν τα νομοσχέδια. Το ακούσαμε από τα κόμματα, τους κάλεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Προεδρικό ώστε να προσδιοριστεί τί επιτέλους θέλουμε και ποια θα ήταν η συναίνεση. Ήταν όρος, και από τις πολιτικές δυνάμεις και από τους εργαζόμενους, ότι για να υπάρξουν αποφάσεις προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει και οι μισθοί, και οι όροι εργασίας να βελτιωθούν. Γι’ αυτό και εμείς, ως Υπουργείο Οικονομικών, ζητήσαμε και εξηγήσαμε ότι έπρεπε να πραγματοποιήσουμε μια νέα μελέτη, όχι για να αναιρέσουμε ή να εκτροχιάσουμε τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί συλλογικά και από την κυβέρνηση και από όλα τα κόμματα, αλλά για να επιμετρήσουμε την οικονομική επίπτωση τέτοιων παραμέτρων, ώστε να δούμε πώς θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε το ΓεΣΥ.
Ερώτηση: Ένα ΓεΣΥ που θα είναι φορτωμένο με μισθούς του δημοσίου;
Απάντηση: Ναι, φορτωμένο με μισθούς του δημοσίου θα είναι. Τώρα το καταλάβαμε; Όταν όλοι φωνάζαμε «θέλουμε ΓεΣΥ!», δεν είχαμε συνειδητοποιήσει ότι θα εδράζεται πάνω σε αυτά τα δεδομένα; Τί νομίζαμε πως είναι; Μια καραμέλα να την αναμασούμε για να φαινόμαστε αρεστοί; Είναι μια μεγάλη και δύσκολη μεταρρύθμιση. Έχω έγνοια για την οικονομική βιωσιμότητα του ΓεΣΥ και γι’ αυτό θεωρώ πολύ σημαντικό τουλάχιστον να έχουμε σωστή εικόνα και καταγραφή των δεδομένων. Δηλαδή, να μην ξεκινήσουμε αύριο και να καταλήξουμε σε υποβάθμιση των υπηρεσιών, κάτι που είδαμε να γίνεται σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν ΓεΣΥ, αλλά ούτε και να διογκώσουμε το κόστος και τους φόρους με αποτέλεσμα να δημιουργήσουμε πρόβλημα στην οικονομία. Πάντως ήταν γνωστό ότι για να έχουμε ΓεΣΥ πρέπει να πληρώσουμε.
Όλοι θέλουμε το ΓεΣΥ. Στη Βουλή υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο. Αυτά είναι τα δεδομένα. Υποτίθεται ότι μέχρι το 2020 τα νοσοκομεία πρέπει να λειτουργούν διαφορετικά. Θα τιμολογούν για τις υπηρεσίες τους και θα λειτουργούν βάσει των εισπράξεών τους.
Ερώτηση: Κι αν τελικά φανεί ότι για παράδεισμα, μια αυτονομημένη μονάδα δεν είναι βιώσιμη;
Απάντηση: Μια μονάδα δεν θα ήταν πρόβλημα καθώς θα υπάρχει ένας οργανισμός, άρα ένας προϋπολογισμός. Εάν, δε, όλο το αυτονομημένο σύστημα αποτύχει, θα πρέπει να αυξηθούν οι φόροι. Σκεφτείτε για παράδειγμα, το ΡΙΚ. Είναι ένας ημικρατικός οργανισμός που όσο δεν νοικοκυρεύεται το πληρώνει ο φορολογούμενος. Δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα νοσοκομεία; Και στο ΓεΣΥ λοιπόν ο φορολογούμενος θα πληρώνει μέσω αυτής της συνεισφοράς – ασφάλισης.
Ξέρουμε ποιος είναι ο σχεδιασμός, αλλά για να υλοποιηθεί πρέπει να έχουμε πλήρη εικόνα του οικονομικού αντίκτυπου και των οικονομικών επιπτώσεων. Εδώ και αρκετό καιρό ζητάμε από τη Βουλή να μας δώσει το σχετικό κονδύλι για να κάνουμε μελέτη. Τώρα νομίζω είναι πιο κατανοητό σε όλους γιατί χρειάζεται να γίνει αυτή η μελέτη.
