Έκθεση Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τους υδάτινους πόρους της Κύπρου
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εξέδωσε ειδική έκθεσή της αναφορικά με τη Διαχείριση των Υδάτινων Πόρων της Κύπρου η οποία έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα, www.audit.gov.cy.
Βασικός στόχος του ελέγχου ήταν η αξιολόγηση της εθνικής στρατηγικής και πολιτικών στον τομέα των υδάτινων πόρων, υπό το πρίσμα της οικονομικότητας, αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των ενεργειών φορέων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα που εμπλέκονται, τόσο στην ποσοτική, όσο και στην ποιοτική διαχείριση του νερού.
Η έκθεση πραγματεύεται σωρεία θεμάτων που αφορούν στη διαχείριση των υδάτινων πόρων της Κύπρου, όπως την αξιολόγηση του θεσμικού πλαισίου, τον καθορισμό του υδατικού ισοζυγίου, την κατάρτιση και υλοποίηση των στρατηγικών για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη διαχείριση των φραγμάτων, τη διαχείριση του νερού που παράγεται από μονάδες αφαλάτωσης, την αξιολόγηση και παρακολούθηση των υπόγειων υδάτινων σωμάτων, θέματα γεωτρήσεων, ποιότητας πόσιμου νερού, παροχής νερού για άρδευση, αξιοποίησης νερού από την τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων και πολιτικές τιμολόγησης.
Από τον έλεγχο ήρθαν στην επιφάνεια αρκετά προβλήματα και υποβλήθηκαν σχετικές συστάσεις. Τα κυριότερα ευρήματα του ελέγχου συνοψίζονται πιο κάτω:
• Ελλείψεις και αδυναμίες σε σχέση με την παρακολούθηση της ασφάλειας των φραγμάτων, αφού δεν εφαρμόζεται ολοκληρωμένο σύστημα για την ασφάλεια των φραγμάτων. Ειδικά για το φράγμα Κούρη, δεν έχει προγραμματιστεί, από το ΤΑΥ, η ετοιμασία χάρτη κατάκλυσης, παρόλο που κατάντη του φράγματος βρίσκονται κοινότητες και ο αυτοκινητόδρομος Λεμεσού - Πάφου, ενώ στις εκβολές του βρίσκεται η μονάδα αφαλάτωσης Επισκοπής.
• Το Σχέδιο Διαχείρισης Ξηρασίας δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον καθορισμό της πολιτικής για κατανομή των αποθεμάτων νερού, με αποτέλεσμα η ετήσια απόληψη από τα φράγματα, σε περιόδους λειψυδρίας, να υπερβαίνει σημαντικά την καθορισμένη βάσει του Σχεδίου και να προκύπτει μεγαλύτερη εξάρτηση στη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης για κάλυψη των αναγκών ύδρευσης, με υψηλότερο κόστος.
• Η συμφωνία για αγορά νερού από την μονάδα αφαλάτωσης στο Βασιλικό, δεν παρέχει τη δυνατότητα μειωμένης παραγωγής. Λόγω του ότι δεν κατασκευάστηκε ακόμα το απαραίτητο δίκτυο μεταφοράς του πόσιμου νερού στα δίκτυα ύδρευσης, το μεγαλύτερο μέρος του αφαλατωμένου νερού, για το οποίο καταβάλλεται σημαντικό κόστος, διοχετεύεται στο δίκτυο του Νότιου Αγωγού και είτε περνά ξανά από το Διυλιστήριο της Τερσεφάνου, είτε καταλήγει για άρδευση, είτε αποθηκεύεται στα φράγματα.
• 16 από τα 21 Συστήματα Υπόγειου Ύδατος της Κύπρου ή ποσοστό 76% βρίσκονται σε κακή ποσοτική κατάσταση. Επιπλέον, εννέα σώματα έχουν υποστεί νιτρορύπανση ενώ σε 11 έχει διεισδύσει το θαλάσσιο μέτωπο, με αποτέλεσμα την υφαλμύρινσή τους.
• Αδυναμίες στην άσκηση ελέγχου ανόρυξης γεωτρήσεων και ανάληψης νερού.
• Τοπικές Αρχές προβαίνουν σε ύδρευση κοινοτήτων από γεωτρήσεις, ακόμη και όταν υπάρχουν διαθέσιμες ποσότητες στα φράγματα, για σκοπούς εξοικονόμησης κόστους, με ενδεχόμενες επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
• Αδυναμίες αναφορικά με την παρακολούθηση και διασφάλιση της ποιότητας του νερού από γεωτρήσεις που χρησιμοποιούνται από αρκετούς Δήμους και Κοινοτικά Συμβούλια για σκοπούς ύδρευσης.
• Περιορισμένη εκμετάλλευση ανακυκλωμένου νερού.
• Ελλιπής εποπτεία στα Αρδευτικά Τμήματα και Συνδέσμους.
• Αδυναμία στην εφαρμογή στρατηγικής ενθάρρυνσης καλλιέργειας προϊόντων που θα απέφεραν ορθολογιστική χρήση του νερού.
• Αδυναμίες στην πολιτική τιμολόγησης και ανομοιομορφία στα τέλη που επιβάλλονται για νερό ύδρευσης.
• Περιορισμένη χωρητικότητα δεξαμενών αποθήκευσης νερού Τοπικών Αρχών, ιδιαίτερα ορισμένων μεγάλων τουριστικών Δήμων, με σημαντικό κίνδυνο προβλημάτων σε περίπτωση διακοπής της παροχής νερού.
• Σημαντικό ποσοστό ατιμολόγητου νερού στα τοπικά συστήματα ύδρευσης.
