Τιμούμε
σήμερα, στην
ηρωομάνα κοινότητα της Αυγόρου, την
επέτειο της 1ης
Απριλίου 1955, ημέρας έναρξης του
απελευθερωτικού μας αγώνα που αποτελεί
σημαντικό ορόσημο στην ιστορία του
κυπριακού ελληνισμού.
Ο
ένοπλος αγώνας του 1955-1959 ενάντια στο
αποικιακό καθεστώς βασίστηκε σε πλατιά
λαϊκή υποστήριξη, και ιδιαίτερα στους
νέους και στις νέες μας. Οι Άγγλοι
αποικιοκράτες χρησιμοποίησαν κάθε
μέσο, φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξορίες,
απαγχονισμούς, για να κάμψουν το φρόνημα
και την αγωνιστικότητα του λαού μας.
Όμως τα νιάτα της Κύπρου δεν πτοήθηκαν.
Πολέμησαν και θυσιάστηκαν για τη λευτεριά
της πατρίδας, όπως οι αγωνιστές του
1821, και έγραψαν χρυσές σελίδες δόξας
στην ιστορία του τόπου μας.
Το
«μολών λαβέ» του Λεωνίδα και το «ελευθερία
ή θάνατος» των αγωνιστών του ’21
ξανακούστηκαν στα βουνά και στις πόλεις
της Κύπρου και μαζί με το «ου περί
χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί
αρετής» έγραψαν την εποποιία του
1955-’59. Μια εποποιία στην οποία η συμμετοχή
των Ελληνοκυπρίων ήταν σχεδόν καθολική,
η ενότητα του λαού αδιάσπαστη και η
αλληλεγγύη των αγωνιστών και του λαού
πρωτόγνωρα συγκινητική.
Πρώτος
νεκρός του Αγώνα, από την πρώτη κιόλας
νύχτα, ο Μόδεστος Παντελή από το Λιοπέτρι.
Ακολουθούν ο Χαράλαμπος Μούσκος στο
Μερσινάκι, ο Μιχαλάκης Καραολής στην
αγχόνη, ο Μάρκος Δράκος, του οποίου την
αναπαράσταση της θυσίας παρακολουθήσαμε
πριν λίγο, ο Στυλιανός Λένας, ο Πετράκης
Γιάλλουρος, ο σταυραετός του Μαχαιρά
Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης,
οι τέσσερις του Λιοπετρίου και όλοι οι
άλλοι αγωνιστές που θυσίασαν τη ζωή
τους για να μπορούμε σήμερα εμείς να
ζούμε ελεύθεροι.
Η
κοινότητα Αυγόρου πλήρωσε βαρύ φόρο
αίματος στους αγώνες του τόπου μας. Κατά
τη διάρκεια του απελευθερωτικού μας
αγώνα
έχασε τέσσερα παιδιά της, τη Λουκία
Παπαγεωργίου Λαουτάρη, τον Παναγιώτη
Ζαχαρία και τους Ανδρέα και Γεώργιο
Κάρυο.
Η
Λουκία Παπαγεωργίου Λαουτάρη ήταν
αγρότισσα και στο περιβόλι της στο
Αυγόρου διατηρούσε κρησφύγετο, όπου
μαζί με τον σύζυγό της φιλοξενούσε
καταζητούμενα πρόσωπα.
Στις
4 Ιουλίου 1958 η τοπική οργάνωση ΕΟΚΑ
Αυγόρου, στο πλαίσιο υλοποίησης εντολής
για γενικό ξεσηκωμό του άμαχου πληθυσμού,
τοποθέτησε συνθήματα στο κέντρο του
χωριού. Άγγλοι στρατιώτες ήλθαν και τα
κατέβασαν. Την επομένη αναρτήθηκαν νέα
συνθήματα και οι γυναίκες, μετά από
οδηγίες της οργάνωσης, ετοιμάστηκαν
για λιθοβολισμό των στρατιωτών.
Η συμπλοκή
εξελίχθηκε σε πραγματική μάχη. Οι Άγγλοι
στρατιώτες ταμπουρώθηκαν στα τεθωρακισμένα
οχήματά τους και άνοιξαν πυρ εναντίον
του άοπλου πλήθους, με αποτέλεσμα να
σκοτώσουν τη Λουκία και τον Παναγιώτη
Ζαχαρία και να τραυματίσουν δεκαοκτώ
άτομα.
Ο
Παναγιώτης Ζαχαρία εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ
με την έναρξη του Αγώνα και πρόσφερε
τις υπηρεσίες του μαζί με τα παιδιά και
τη σύζυγό του. Στο περιβόλι του φιλοξενούσε
καταζητούμενους, ενώ στο σπίτι του
διατηρούσε κρύπτη όπου φύλαγαν πολυγράφο
για την εκτύπωση φυλλαδίων της οργάνωσης,
που διανέμονταν στα γύρω χωριά.
Ο θάνατος του
Παναγιώτη και της Λουκίας συγκλόνισε
ολόκληρο τον κυπριακό λαό, ενώ συγχρόνως
φούντωσε την αγωνιστικότητα και τη
θέληση για ελευθερία.
Δύο
μήνες αργότερα, ένα ακόμα παλικάρι της
κοινότητας Αυγόρου, ο Ανδρέας Κάρυος,
έδωσε τη ζωή του για την ελευθερία. Την
1η Απριλίου 1955 έλαβε μέρος στην επιχείρηση
αποκοπής των ηλεκτρικών καλωδίων κοντά
στο χωριό Αυγόρου, κατά την οποία
σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία ο Μόδεστος
Παντελή. Ο ίδιος, που σήκωσε τον Μόδεστο
Παντελή στην πλάτη του, έπαθε σοβαρά
εγκαύματα.
Στις 2 Σεπτεμβρίου
1958 περικυκλώθηκε μαζί με τρεις συναγωνιστές
του στον Αχυρώνα του Λιοπετρίου, τον
οποίο, με τον ηρωικό τους θάνατο,
κατέστησαν μνημείο πανελλήνιας
ακτινοβολίας.
Μετά τον ηρωικό
θάνατο του Ανδρέα Κάρυου, ο αδερφός του
Γεώργιος μαθαίνοντας τα γεγονότα
δραπέτευσε από τα κρατητήρια
Κοκκινοτριμιθιάς και συνενώθηκε με την
ανταρτική ομάδα του τομέα Μόρφου. Ύστερα
από δεκαπέντε μέρες, η ομάδα περικυκλώθηκε
από αγγλικά στρατεύματα στον Αστρομερίτη
και έκαμε έξοδο θανάτου. Ο Κάρυος κρύφτηκε
και όταν οι Άγγλοι στρατιώτες τον
εντόπισαν, τους επιτέθηκε με το μοναδικό
περίστροφο που κρατούσε. Στη σύγκρουση
που ακολούθησε τον πλήγωσαν και τον
συνέλαβαν στις 19 Οκτωβρίου 1958. Πέθανε
μετά από εννέα μέρες στο Γενικό Νοσοκομείο
Λευκωσίας.
Άλλοι τέσσερις
ήρωες της Αυγόρου, οι Παναγιώτης Βρακάς,
Παναγιώτης Μαρίνου, Παναγιώτης Παφίτης
και Νικηφόρος Κάρυος, έπεσαν στο πεδίο
της τιμής μαχόμενοι εναντίον του Τούρκου
εισβολέα το 1974. Αποκορύφωμα του δράματος
η αδιευκρίνιστη τύχη των εφτά συγχωριανών
σας: των Αντώνη Παπαγεωργίου, Χριστόδουλου
Λαουτάρη, Κυριάκου Καλαθά, Ευαγόρα
Τυρίμου, Σέργη Ποΐζη, Γέωργιου Πιλάτου
και Κωστάκη Χατζηγιάννη, των οποίων τα
ονόματα παραμένουν ακόμα στον κατάλογο
των αγνοουμένων.
Τιμημένες
οικογένειες των ηρώων μας,
Έλληνίδες και
Έλληνες της Κύπρου,
O
Αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-1959, ως κορυφαίο
γεγονός της ιστορίας μας, φανερώνει την
πίστη και την προσήλωση του λαού μας σε
ηθικές αξίες. Η αγάπη προς την πατρίδα
και την ελευθερία, η ανιδιοτέλεια, η
αυταπάρνηση και η αυτοθυσία συνθέτουν
το ήθος και την αρετή των αγωνιστών του.
Ο αγώνας τους δεν δικαιώθηκε πλήρως,
οδήγησε όμως στην απαλλαγή από τον
αγγλικό ζυγό και στην ίδρυση της Κυπριακής
Δημοκρατίας, που αποτελεί ασπίδα και
στήριγμά μας.
Το
πιο σημαντικό μήνυμα που μπορούμε να
πάρουμε από τον αγώνα του 1955-59 είναι η
ανάγκη για ενότητα. Η ομοψυχία και η
ομόθυμη συστράτευση όλων μας αποτελεί
σήμερα επιτακτική αναγκαιότητα για να
μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους
του αντικατοχικού μας αγώνα που είναι
κοινοί για όλους, ανεξάρτητα από
κομματικές και ιδεολογικές διαφορές:
Να δούμε την Κύπρο μας επανενωμένη και
ελεύθερη, χωρίς στρατεύματα κατοχής,
όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των
νόμιμων κατοίκων γίνονται απόλυτα
σεβαστά, μέσα στη μεγάλη ευρωπαϊκή
οικογένεια.
Κλίνοντας
θα ήθελα να συγχαρώ τους διοργανωτές
της σημερινής εκδήλωσης, τον Πολιτιστικό
Σύλλογο Θ.Ο.Ι. Αυγόρου, τη Διδασκαλική
Παράταξη ΠΑΔΕΔ-ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ, την Κίνηση
Καθηγητών ΑΛΛΑΓΗ και την Ένωση Αγωνιστών
Αμμοχώστου ΕΟΚΑ ΄55-΄59.
-----------------
