Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω τη σημερινή ημερίδα και
ταυτόχρονα σας συγχαίρω για την πρωτοβουλία σας να συμβάλετε στην
ενημέρωση των νέων σχετικά με την αντιμετώπιση του προβλήματος της
ανεργίας που ταλανίζει περισσότερο από όλους την ηλικιακή αυτή ομάδα.
Διαχρονικά, ακόμα και πριν από την εμφάνιση της οικονομικής ύφεσης, η
ανεργία μεταξύ των νέων ήταν υψηλότερη από τη γενική ανεργία. Η
οικονομική κρίση επιδείνωσε κατά πολύ την κατάσταση, αφού έπληξε
υπερβολικά δυσανάλογα τους νέους σε σχέση με τις άλλες ομάδες του
πληθυσμού.
Σήμερα, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω από 5 εκατομμύρια νέοι είναι άνεργοι ενώ πάνω από 7,5 εκατομμύρια νέοι ηλικίας 15-24 ετών βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης.
Ακόμα και για τους νέους που εργάζονται η κατάσταση δεν είναι χωρίς προβλήματα. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν αύξηση του αριθμού των νέων που εργάζονται σε μη μόνιμες θέσεις εργασίας, που εργάζονται σε προσωρινές θέσεις, αλλά και επιδείνωση των συνθηκών εργασίας. Αυτοί είναι οι λόγοι που οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης χαρακτήρισαν την ανεργία των νέων ως απαράδεκτα υψηλή και δεσμεύθηκαν να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για την αντιμετώπισή της. Ο κίνδυνος να χάσουμε μια ολόκληρη γενιά νέων στην Ευρώπη είναι ορατός, γι’ αυτό χρειάζονται αποφασιστικά βήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς την ανάπτυξη.
Δυστυχώς, έχουμε εισέλθει στον πέμπτο χρόνο από την εμφάνιση της οικονομικής ύφεσης. Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν και τα μέτρα που λήφθηκαν, το πρόβλημα της ανεργίας των νέων, λόγω πρωτίστως της όξυνσης των οικονομικών προβλημάτων, έχει μεγαλώσει, ενώ οι προβλέψεις για το άμεσο μέλλον δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Το γεγονός αυτό παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι η πολιτική της λιτότητας που ακολουθήθηκε δεν μπορεί από μόνη της να δώσει λύσεις στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Αυτή ήταν και η διαπίστωση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κατά τη σύνοδο που διεξήχθη στα πλαίσια της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον περασμένο Οκτώβριο, επικυρώνοντας σχετικά συμπεράσματα για την ανεργία των νέων που ετοιμάστηκαν από την Κυπριακή Προεδρία.
Όσον αφορά στα δικά μας δεδομένα, με βάση τα στατιστικά στοιχεία του Τμήματος Εργασίας και της Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2012, ο αριθμός των άνεργων νέων ανήλθε στα 14.110 άτομα, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 26,4% του συνόλου των ανέργων. Αναλύοντας περαιτέρω τα στοιχεία της ανεργίας των νέων διαπιστώνεται ότι ο κίνδυνος ένας νέος να παραμείνει άνεργος και να περάσει στην ανεργία αυξάνεται αντιστρόφως ανάλογα των προσόντων, γνώσεων και δεξιοτήτων που κατέχει.
Παράλληλα, το σύνολο των κενών θέσεων που γνωστοποιήθηκαν στα Επαρχιακά Γραφεία Εργασίας τη χρονιά που πέρασε μειώθηκε κατά 23,5%, πράγμα που δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την απασχόληση των νέων.
Μπροστά σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην αγορά εργασίας, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων εφάρμοσε μια σειρά από δράσεις και προγράμματα με στόχο την ενθάρρυνση της απασχόλησης των νέων, τη βελτίωση των προσόντων και την κατάρτιση των νέων.
Συγκεκριμένα, από το 2009, με μια σειρά από σχέδια που εφαρμόζονται στο πλαίσιο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, εφαρμόζονται προγράμματα για στήριξη της απασχόλησης των νέων, και γενικότερα των ανέργων, τα οποία έχουν αποφέρει μέχρι στιγμής τα πιο κάτω αποτελέσματα:
Σχέδια Στήριξης της Απασχόλησης και Καταρτίσεις 2009 – 2012 Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΑνΑΔ) Καταρτίσεις: 24.664 άτομα Τοποθετήσεις σε θέσεις εργασίας που έγιναν μέσα από τα προγράμματα: 4.995 άτομα, εκ των οποίων οι 4.000 είναι νέοι.
Τμήμα Εργασίας Συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από το 2009: • Έκτακτο σχέδιο παροχής κινήτρων για απασχόληση ανέργων €6.000.000 • Έκτακτο σχέδιο παροχής κινήτρων για πρόσληψη ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες € 9.000.000 • Σχέδιο παροχής κινήτρων για πρόσληψη ατόμων με αναπηρία € 1.000.000 • Έκτακτο σχέδιο παροχής κινήτρων για την εργοδότηση των μακροχρόνια ανέργων και των νέων €8.000.000
Σύνολο προϋπολογισμού για όλα τα σχέδια : €24.000.000
Από τα σχέδια του Τμήματος Εργασίας 3.626 άτομα έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις εργασίας, εκ των οποίων 1.211 είναι νέοι.
Σύνολο τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας από τα προγράμματα της ΑνΑΔ και του Τμήματος Εργασίας: 8.621 άτομα, εκ των οποίων 5.211 είναι νέοι.
Σύνολο Καταρτίσεων: 25.648 άτομα.
Έχουν επίσης εγκριθεί νέα σχέδια όπως είναι το «Σχέδιο παροχής κινήτρων σε επιχειρήσεις για απασχόληση νέων μέχρι 29 ετών και των μακροχρόνια άνεργων», το οποίο εφαρμόζεται από το Τμήμα Εργασίας (και για το οποίο έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα 269 αιτήσεις), αλλά και το «Έκτακτο σχέδιο παροχής κινήτρων για την πρόσληψη νέων άνεργων πτυχιούχων από δικαιούχους των Σχεδίων νεανικής / γυναικείας επιχειρηματικότητας και επιχειρηματικής καινοτομίας» του Υπουργείου Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού. Το τελευταίο εγκρίθηκε πρόσφατα από το Υπουργικό Συμβούλιο και προνοεί την παροχή ενισχύσεων, υπό τη μορφή χορηγιών, σε επιχειρήσεις που έχουν ήδη ενταχθεί στα Σχέδια νεανικής / γυναικείας επιχειρηματικότητας και επιχειρηματικής καινοτομίας του Υπουργείου Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού προς διευκόλυνση της πρόσληψης ατόμων που ανήκουν στην ομάδα - στόχο, όπως αυτή ορίζεται στο Σχέδιο, που είναι άτομα ηλικίας μέχρι 29 ετών, εγγεγραμμένοι άνεργοι πτυχιούχοι για πάνω από έξι συνεχόμενους μήνες στα Γραφεία της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΑ). Με βάση αυτό το σχέδιο, θα παρέχεται κάλυψη μέχρι 80% του μισθολογικού κόστους για περίοδο ενός έτους.
Το Σχέδιο κατάρτισης ανέργων σε επαγγέλματα για τα οποία εντοπίζεται ότι υπάρχει ζήτηση και απαιτούνται ειδικές δεξιότητες,εφαρμόζεται από το Κέντρο Παραγωγικότητας (ΚΕΠΑ) σε συνεργασία με την ΔΥΑ και την ΑνΑΔ. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία Eurostat (βάση δεδομένων LMP), η Κύπρος είχε τα υψηλότερα ποσοστά δαπάνης για την παροχή κινήτρων για απασχόληση(71%).
Μια νέα καινοτόμος πολιτική που πολλαπλασιάζει τη δυνατότητα των νέων στην κατάρτιση και εκπαίδευση είναι η λειτουργία των Μεταλυκειακών Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΜΙΕΕΚ), τα οποία είναι Δημόσιες Σχολές οι οποίες προσφέρουν εξειδικευμένη και καινοτόμο επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση σε μεταλυκειακό επίπεδο.
Τα ΜΙΕΕΚ προσφέρουν σύγχρονα προγράμματα σπουδών τα οποία παρέχουν επιστημονικές, τεχνικές και επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες και ταυτόχρονα χαρακτηρίζονται από ευελιξία και προσαρμοστικότητα ως προς τις ραγδαία επιτελούμενες αλλαγές στην οικονομία. Κύριος γνώμονας για την εφαρμογή των προγραμμάτων είναι η άμεση επαγγελματική αποκατάσταση των σπουδαστών σε θέσεις ανώτερου τεχνικού.
Προϋπόθεση για συμμετοχή σε προγράμματα των ΜΙΕΕΚ είναι η κατοχή απολυτηρίου Μέσης Εκπαίδευσης. Η φοίτηση είναι δωρεάν και μέρος αυτής θα γίνεται υπό μορφή πρακτικής εξάσκησης στη βιομηχανία, σε επιχειρήσεις και σε άλλους οργανισμούς.
Οι εκπαιδευόμενοι που θα ολοκληρώνουν επιτυχώς τη φοίτησή τους σε μονοετή ή διετή προγράμματα θα λαμβάνουν Δίπλωμα Μεταλυκειακής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και θα είναι σε θέση, εάν επιθυμούν, να συνεχίσουν τις σπουδές τους φοιτώντας σε Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Στο ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 έχουν ενταχθεί στα ΜΙΕΕΚ 196 σπουδαστές.
Οι εμπειρίες των τελευταίων χρόνων υποδεικνύουν την ανάγκη πολυεπίπεδων ενεργειών για στήριξη της απασχόλησης των νέων που να επικεντρώνονται σε δύο βασικούς άξονες: τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αξιοποίησή τους για απασχόληση των νέων, με ταυτόχρονη θεσμοθέτηση μηχανισμών προσαρμογής των γνώσεων και δεξιοτήτων των νέων στις ανάγκες της οικονομίας και των νέων θέσεων εργασίας. Όπως διαπιστώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Πακέτο Απασχόλησης, το οποίο δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο, οι τομείς της Υγείας, της Παιδείας, της Κοινωνικής Οικονομίας, των Νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας και της Πράσινης Οικονομίας παρουσιάζουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και κατ’ επέκταση δημιουργίας θέσεων εργασίας, οι οποίες παρέχουν ευκαιρίες για απασχόληση των νέων και ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στον τομέα της Πράσινης Οικονομίας, στο ίδιο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμάται ότι μέχρι το 2020 θα δημιουργηθούν τρία εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ στην Κύπρο με βάση σχετική μελέτη της ΑνΑΔ – της οποίας βασική επιδίωξη ήταν η παροχή εκτιμήσεων των άμεσων αναγκών απασχόλησης σε ανθρώπινο δυναμικό – εκτιμάται ότι μέχρι το 2020, στον τομέα του φυσικού αερίου θα προκύψουν 5.000 νέες θέσεις εργασίας στους τομείς εξερεύνησης, εξόρυξης και μεταφοράς στη στεριά, επεξεργασίας και παραγωγής, και διανομής και εξαγωγής.
Θα ήθελα παράλληλα να επισημάνω ότι τώρα είναι η ώρα που κάθε νέος θα πρέπει να επιστρατεύσει τις οποιεσδήποτε γνώσεις και εμπειρίες έχει, αλλά κυρίως την εφευρετικότητά του για καλύτερη αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχονται με στόχο την εξασφάλιση απασχόλησης. Η απόκτηση όσο περισσότερων δεξιοτήτων και η διά βίου μάθηση είναι πλέον απαραίτητη για όλους. Το νέο οικονομικό-κοινωνικό και εργασιακό περιβάλλον και η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού σε κανένα. Η επιλογή επαγγέλματος σήμερα δεν είναι μια στατική απόφαση, αλλά αποτελεί διαδικασία που αναμένεται να επαναλαμβάνεται συχνότερα στον εργασιακό βίο του ατόμου, λόγω των ραγδαίων οικονομικών, τεχνο¬λογικών και κοινωνικών αλλαγών. Οι αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον επιβάλλουν μια πιο μελετημένη επιλογή στην αρχή της σταδιοδρομίας του ατόμου, ενώ δεν πρέπει να αποκλείεται η επαγγελματική αναπροσαρ¬μογή κατά διαστήματα. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι οφείλουμε να στηρίξουμε τους νέους μας με σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό και με την απαραίτητη πληροφόρηση και καθοδήγηση.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων απο¬δίδει ιδιαίτερη σημασία στον συνεχή εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών του με τη χρησιμο-ποί¬ηση σύγχρονων μεθόδων εξυπηρέτησης. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης, που είναι αρμόδια για την παροχή δωρεάν βοήθειας και καθοδήγησης στους ανέργους για εξεύρεση εργασίας, προσφέρει στα κατά τόπους Γραφεία Εργασίας εξειδικευμένη συμ¬βου¬λευτική και στήριξη. Σύμβουλοι Απασχόλησης, κατάλληλα καταρτισμένοι, συμβου¬λεύουν και καθοδηγούν τους ενδιαφερόμενους, χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως την εκτίμηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων και προσόντων των ατόμων και την εξεύρεση μεθόδων ενδυνάμωσης των δεξιοτήτων τους (κατάρτιση, εργασιακή πείρα), με τελικό στόχο την τοποθέτησή τους σε κατάλληλη θέση εργασίας.
Πρόσθετα, τα Τμήματα και Ινστιτούτα του Υπουργείου έχουν θέσει στη διάθεση των νέων δίκτυα μέσω των οποίων μπορούν να ενημερωθούν για ευκαιρίες μάθησης και κατάρτισης στην Ευρώπη, όπως είναι η πύλη ΠΛΩΤΕΑΣ, το Εθνικό Κέντρο EUROPASS Κύπρου και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Καθοδήγησης EUROGUIDANCE. Τέλος, το Δίκτυο EURES προσφέρει πληροφόρηση για εκατοντάδες χιλιάδες κενές θέσεις που υπάρχουν σε όλη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προωθεί την κινητικότητα των εργαζομένων με στόχο την καλύτερη αποκατάστασή τους. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι νέοι είναι πολύ πιο εύκολο να διακινηθούν από μια χώρα σε κάποια άλλη για εργοδότηση παρά άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με μεγαλύτερες υποχρεώσεις. Πληροφορίες για όλα τα πιο πάνω θα βρείτε στην ιστοσελίδα του Τμήματος Εργασίας. Είμαι σίγουρη ότι η ημερίδα αυτή θα συμβάλει στις προσπάθειες όλων μας για σωστή ενημέρωση των νέων μας, γι’ αυτό εκφράζω ξανά θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές και σε όλους όσοι συνέβαλαν στη διεξαγωγή της. Κλείνοντας, εύχομαι κάθε προσωπική και επαγγελματική πρόοδο σε όλους. ____________
Σημ.: Τον χαιρετισμό θα διαβάσει εκ μέρους της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων η κα Δέσπω Στυλιανού, Επαρχιακή Λειτουργός
