30/05/2011
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεν έχει πρόθεση να εγείρει, με βάση πληροφορίες και επαφές της πλευράς μας με τη Γραμματεία του ΟΗΕ, θέμα όποιου είδους διεθνούς διάσκεψης, κατά τη συνάντηση του με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στις 7 Ιουλίου στη Γενεύη, είπε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Δημήτρης Χριστόφιας, ο οποίος ολοκληρώνει την επίσημη επίσκεψη του στην Αυστραλία.Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στους εκπροσώπους των ομογενειακών ΜΜΕ στο Σίδνευ, με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης της επίσκεψης του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «είμαι εδώ κατόπιν επίσημης πρόσκληση από την Κυβέρνηση και τη Γενικό Κυβερνήτη της Αυστραλίας. Είναι η τρίτη μου επίσκεψη εδώ. Είμαι ευτυχής που είμαστε εδώ διότι οι σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Κυβέρνηση και τον λαό της Αυστραλίας είναι θερμές και παραδοσιακά φιλικές, υπάρχει αλληλοϋποστήριξη διαχρονικά και αυτό θέτει μπροστά μας το καθήκον πάρα πέρα ενδυνάμωσης των σχέσεων και μεγαλύτερου εμπλουτισμού πέραν από τον πολιτικό τομέα και του τομέα της οικονομίας και των εμπορικών ανταλλαγών. Συνεχίζει η Αυστραλία να διατηρεί το αστυνομικό απόσπασμα στην ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο και αυτό είναι και σημαντικό και θετικό. Μου δόθηκε η ευκαιρία να ευχαριστήσω την Κυβέρνηση για την απόφαση της να συνεχίσει το απόσπασμα.
Επίσης, ενημέρωσα όσο γίνεται πιο λεπτομερώς για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και τι αναμένουμε. Ο δεύτερος σημαντικός λόγος που κάνει ιδιαίτερη την επίσκεψη μου είναι η μεγάλη δύναμη της ομογένειας και η παρουσία εδώ εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων από την Ελλάδα και μερικών δεκάδων χιλιάδων Κυπρίων από την Κύπρο περιλαμβανομένων και Τουρκοκυπρίων. Η παρουσία μας εδώ είναι σημαντική και για τους ομογενείς φίλους μας διότι υλοποιείται η επιθυμία τους να είμαστε κοντά τους και μας δίνεται και μάς η ευκαιρία να ενημερώσουμε κόσμο και να τον ευχαριστήσουμε.
Ολοκληρώνεται σήμερα η επίσκεψη με πλήρη επιτυχία και στον πολιτικό και στον ευρύτερο κοινωνικό τομέα. Επιστρέφω μεταφέροντας θερμό μήνυμα ομογένειας. Σε όποια πόλη έχω πάει έχω γίνει δεκτός, τόσο εγώ όσο και η κυπριακή αντιπροσωπεία, με αισθήματα πραγματικά θερμά, αισθήματα φιλίας, αισθήματα αδελφικά και αυτό αποτελεί παράγοντα που συγκινεί. Στις συγκεντρώσεις υπήρχε μαζική προσέλευση. Ήταν μια αδελφική επαφή .
Δυστυχώς, δεν είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω πολύ αισιόδοξα γεγονότα που αφορούν τις εξελίξεις στο Κυπριακό χωρίς να παρουσιάζομαι και απαισιόδοξος. Η Τουρκία φαίνεται ότι δεν έχει αποφασίσει να κινηθεί πριν από τις εκλογές τουλάχιστον στα σίγουρα, προς την κατεύθυνση αλλαγής στάσης για να έχουμε καθοριστικής σημασίας εξελίξεις σο Κυπριακό. Αν αποφασίσει να το κάνει μετά τις εκλογές, αυτό είναι αίνιγμα που δεν μπορώ να απαντήσω αυτή τη στιγμή, να το εξηγήσω. Η όλη συμπεριφορά της Τουρκίας τους τελευταίους μήνες, έξι και παραπάνω, είναι αλαζονική, είναι του ‘έτσι θέλω’, της απόδοσης ευθυνών εκεί που δεν υπάρχουν στη δική μας πλευρά για τη σχετική στασιμότητα που παρατηρείται στο Κυπριακό, διότι η τουρκική πλευρά δια μέσου της τουρκοκυπριακής παραμένει προσκολλημένη σε θέσεις που δίνουν μήνυμα ότι επιδιώκεται λύση δύο κρατών, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να γίνει δεκτό από δική μας πλευρά με κανένα τρόπο. Εμείς επιμένουμε σε λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, εμμένουμε στις συμφωνίες με τον κ. Ταλάτ για ένα ομοσπονδιακό κράτος με μια και μόνη κυριαρχία και αδιαίρετη, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Από κει και πέρα συζητάμε για λεπτομέρειες σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων στη διακυβέρνηση, στην κεντρική εξουσία και ποιες είναι οι εξουσίες των τοπικών πολιτειών που θα συναποτελούν την ομοσπονδία, είναι τα ζητήματα της οικονομίας, που πρέπει να είναι ενιαία, διότι η Κύπρος είναι κράτος ΕΕ και οι υποχρεώσεις είναι πανεθνικές, είναι το θέμα εφαρμογής του ευρωπαϊκού κεκτημένου και στη σημερινή κατεχόμενη περιοχή και ποιες είναι οι διαδικασίες για να υλοποιηθεί αυτή η υποχρέωση και η δική μας και της ΕΕ, είναι τα θέματα ασφάλειας είτε είναι εσωτερική είτε ως κράτους της διεθνούς κοινότητας.
Αυτή τη στιγμή στις συνομιλίες συζητάμε την εσωτερική ασφάλεια, δηλαδή θέματα Αστυνομίας. Με τον κ. Ταλάτ είχαμε συμφωνήσει ότι η ενωμένη ομοσπονδιακή Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να είναι αποστρατιωτικοποιημένη με μια απαίτηση της τουρκοκυπριακής πλευράς να παραμείνουν τα αποσπάσματα, ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΔΥΚ, που προβλέπεται στις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου, και απαιτούν συνέχιση των εγγυήσεων, που είναι μια σημαντική μας διαφορά. Εμείς πιστεύουμε ότι επειδή η Κύπρος είναι κράτος μέλος της ΕΕ, αλλά και επειδή ο λαός της είναι ώριμος δεν χρειάζεται κηδεμόνες και εγγυητές και με κανένα δικαίωμα επέμβασης από έξω. Έχουμε πικράν πείρα από αυτές τις επεμβάσεις και θέλουμε να αποφύγουμε επανάληψη των δεινών του παρελθόντος.
Το θέμα είναι αν υπάρχει η καλή θέληση να προχωρήσουμε παρακάτω. Είναι υπό ερωτηματικό αυτό. Είναι υπό αμφισβήτηση αυτή η καλή θέληση της τουρκικής πλευράς και του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Επιστρέφοντας θα έχω συνάντηση με τον κ. Ερογλου για συνέχιση της συζήτησης στο θέμα της Αστυνομίας. Στις 7 Ιουλίου μετά τις εκλογές στην Τουρκία θα γίνει η τρίτη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, για να ανασκοπήσουμε την όλη πορεία των συνομιλιών και να καθορίσουμε τα πλαίσια των παραπέρα κινήσεων. Εμείς κάνουμε ξεκάθαρο ότι εμμένουμε στη συμφωνία μας με τον Γενικό Γραμματέα ότι οι συνομιλίες δεν θα ενταχθούν σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα, ότι δεν μπορεί να υπάρξει επιδιαιτησία, όπως στο παρελθόν, και ότι ο ρόλος του ΟΗΕ είναι διευκολυντικός ρόλος. Η άλλη πλευρά με απόφαση της τουρκικής Κυβέρνησης προωθεί τη λεγόμενη τετραμερή ή πενταμερή διάσκεψη με τη συμμετοχή των τριών εγγυητριών δυνάμεων, δέχονται και την ΕΕ, για να συζητήσει όλα τα εκκρεμούντα ζητήματα που είναι μπροστά μας όταν θα συνέλθει αυτή η διάσκεψη υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Εδώ υπάρχει μια τεράστια διαφορά αρχής μεταξύ μας. Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι είναι υπέρ της σύγκλησης διεθνούς διάσκεψης, αλλά να είναι διεθνής στην ουσία και στο περιεχόμενο της, να συγκληθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, να πάρουν μέρος τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι εγγυήτριες δυνάμεις, οι δύο κοινότητες, αλλά και η Κυπριακή Δημοκρατία .
Η ατζέντα αυτής της διάσκεψης δεν μπορεί να συμπεριλάβει ζητήματα των εσωτερικών πτυχών του Κυπριακού. Δεν μπορεί να συζητήσει για παράδειγμα το περιουσιακό, τις εδαφικές αναπροσαρμογές που πρέπει να γίνουν για να διευρυνθεί η περιοχή υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, τα ζητήματα της εσωτερικής διακυβέρνησης, της οικονομίας, της ΕΕ.
Αυτή η διάσκεψη θα πρέπει να ασχοληθεί με τις διεθνείς πτυχές του Κυπριακού, δηλαδή με το θέμα των εγγυήσεων που πρέπει να καταργηθούν, της αποχώρησης των στρατευμάτων, του εποικισμού. Αυτά είναι τα ζητήματα που συναποτελούν τις διεθνείς πτυχές του κυπριακού προβλήματος. Ο Γενικός Γραμματέας κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης δεν έχει πρόθεση να εγείρει, με βάση πληροφορίες και επαφές μας με τη Γραμματεία του ΟΗΕ, θέμα όποιου είδους διεθνούς διάσκεψης».
Ερωτηθείς τι φρονεί για την άσκηση των καθηκόντων του Ειδικού Σύμβουλου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό κ. Αλεξάντερ Ντάουνερ, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «ο ρόλος του κ. Ντάουνερ δεν είναι ρόλος διαμεσολαβητή ή επιδιαιτητή. Και αυτό προσωπικά ως εντεταλμένος της ελληνοκυπριακής κοινότητας να συνομιλώ, το κάνω ξεκάθαρο συνεχώς και στον κ. Ντάουνερ. Υπό κανονικές συνθήκες, αυστηρά ομιλούντες ο κ. Ντάουνερ πρέπει να ασκεί υποβοηθητικό ρόλο χωρίς προτάσεις ή παρεμβάσεις. Προσπαθεί να το κάνει, του το υποδεικνύουμε και εμείς, έχω στενή σχέση μαζί του, όταν έχω κάτι να του πω του το λέω ‘έξω από τα δόντια’. Αυτή είναι και η μέθοδος που χρησιμοποιώ με τον όποιον διπλωμάτη συνομιλώ είτε είναι αρχηγός κράτους είτε Πρέσβης είτε άνθρωποι του ΟΗΕ και του Γενικού Γραμματέα. Από πολλούς εκτιμάται, σε κάποιους μπορεί να μην αρέσει. Δεν μπορώ να πω ότι αρέσει ή όχι στον κ. Ντάουνερ, ο οποίος βρέθηκε εν μέσω κυκλώνα από ελληνοκυπριακά ΜΜΕ και ηγέτες πολιτικών κομμάτων, πολιτικούς παράγοντες. Δημοκρατία έχουμε, ο καθένας δικαιούται να κρίνει και να κρίνεται. Η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι πολύ λεπτή. Δεν μπορώ αν έχω κάτι για το οποίο δεν συμφωνώ με τον κ. Ντάουνερ να βγω και να ασκήσω δημόσια κριτική. Ό,τι έχω να πω στον κ. Ντάουνερ το λέω κατευθείαν, αλλά στο γραφείο μου και γνωρίζει ο κ. Ντάουνερ ότι αν έχω κάτι θα του το πω. Υπό αυτή τη έννοια η σχέση μου μαζί του είναι καλή».
Ερωτηθείς πώς μπορεί να λυθεί το Κυπριακό και κατά πόσον η κριτική που ασκείται από την Εκκλησία της Κύπρου βοηθά ή όχι το έργο του, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «το Κυπριακό μπορεί να λυθεί και με τον πιο εύκολο τρόπο, μπορεί όμως και να διαιωνίζεται, είναι και απλό και πολυσύνθετο. Απλό αν λάβει κανείς υπόψη ότι η ουσία του Κυπριακού είναι παραβίαση του διεθνούς δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αξιών της ανθρωπότητας, πράγματα για τα οποία ‘χύθηκαν ποταμοί’ αίματος. Αν γίνονταν σεβαστά αυτά τα δικαιώματα και αυτές οι αξίες, η Κύπρος δεν θα υπέφερε. Έγιναν τα λάθη, η αυτοχειρία το ’74, δόθηκε η ευκαιρία στην Τουρκία να υλοποιήσει σχέδια που είχε στο συρτάρι από το ‘50 και με πρόφαση και με δικαιολογία ότι θα αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη μετά την ανατροπή του Μακάριου. Η συνταγματική τάξη αποκαταστάθηκε μετά το πραξικόπημα, αλλά η Τουρκία είναι ακόμη στην Κύπρο και εποικίζει κιόλας τα κατεχόμενα. Αν γίνονταν σεβαστές αυτές οι αρχές θα είχαμε λύση πολύ σύντομα. Δεν γίνονται όμως σεβαστές όχι μόνο για την Κύπρο - σκοτώνεται κόσμος στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη και υπάρχουν τόσες συγκρούσεις που δεν είναι στην ημερήσια διάταξη της δημοσιότητας.
Παραπονιέται η Τουρκία και ο κ. Έρογλου ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά ‘ροκανίζει’ χρόνο διότι τάχατες της συμφέρει διότι βολεύεται στην ΕΕ. Εδώ υπάρχει δόση ειρωνείας, είτε το θέλουν είτε όχι, είτε το λένε είτε όχι, υπό την έννοια ότι δεν γίνονται σεβαστές οι αξίες. Για μάς η πιο ακριβή αξία που δεν αγοράζεται και δεν πουλιέται είναι η πατρίδα και όταν μέρος της είναι κατεχόμενο αντιλαμβάνεστε ότι με τίποτα αυτό δεν μπορείς να το ανταλλάξεις. Για μένα τουλάχιστον δεν έχει καμιά αξία πιο ισχυρή από την πατρίδα και στο επίκεντρο της προσοχής μας είναι η απελευθέρωση του μέρους της πατρίδας που είναι υπό κατοχή. Άρα, θα έλεγα ότι μας ‘δουλεύουν’ όταν μας λένε ότι εμείς κρατάμε το Κυπριακό ανοικτό.
Το Κυπριακό πρέπει να λυθεί το συντομότερο δυνατόν λαμβάνοντας υπόψη κάποιες αρχές. Δεν είμαι πλασιέ για να πουλήσω μέρος της πατρίδας μας. Από την άλλη δεν είμαι από αυτούς όπως εκείνοι που χάριν των καθαρών λύσεων θα ήθελα να μείνει το Κυπριακό ανοικτό για να υπάρξει η καθαρή απελευθέρωση και το ενιαίο κράτος. Δεν έχω αυταπάτες, αλλά υπερασπιζόμενος αρχές την ίδια ώρα τιμώ και τον συμβιβασμό στον οποίον κατέληξε ένας ηγέτης που ήταν και εκκλησιαστικός αλλά και πολιτικός ηγέτης αξίας.
Με τον θάνατο του Μακαρίου εξέλειπε και ο εθναρχικός ρόλος της Εκκλησίας. Η Κύπρος είναι ένα δικοινοτικό ανεξάρτητο κράτος. Αυτό πρέπει να το χωνέψουμε. Δεν έχει σχέση και δεν δικαιούται η Εκκλησία να παρεμβαίνει στα πολιτικά πράγματα του τόπου. Εχει δικαίωμα άποψης στο Κυπριακό, αλλά η ανάμιξη αυτή στο τέλος της ημέρας μας εκθέτει διεθνώς.
Λένε μερικοί για τη σκληρή κριτική που ασκείται από τον Προκαθήμενο – για να μην ταυτίζουμε και την Εκκλησία με έναν άνθρωπο, και οι 'Παπάδες' έχουν την αδυναμία τους. Τα ράσα δεν κάνουν τον 'Παπά', χρειάζεται να έχεις ένα περιεχόμενο. Και δεν είναι όλοι στην Εκκλησία ο ίδιοι. Υπάρχουν και άνθρωποι που κατανοούν σωστά τον ρόλο της Εκκλησίας και που διαχωρίζουν σωστά τον ρόλο της Εκκλησίας από τον ρόλο της πολιτικής. Συνεπώς να μην τους ταυτίζουμε όλους.
Η πραγματικότητα είναι ότι επιτυγχάνεται το αντίθετο. Μειώνεται η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Και λένε ότι ‘ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διακηρύττει αυτό και το άλλο για το Κυπριακό. Ο Αρχιεπίσκοπος με τόση δύναμη, η Εκκλησία στην Κύπρο, διακηρύττει εντελώς τα αντίθετα, άρα και να βρεθεί λύση δεν θα μπορεί να την περάσει ο Χριστόφιας ανάμεσα στον λαό’.
Αυτοί που ασκούν την αλόγιστη αυτή κριτική ισχυρίζονται ότι δυναμώνουν τη θέση μας. Αλλά την αποδυναμώνουν. Απλώς είναι περιτυλιγμένοι σε ένα πατριωτικό περιτύλιγμα. Αμα το ανοίξεις βρίσκεις αυτό που βρίσκουμε όλοι».
Ερωτηθείς πού επικεντρώνονται οι προσπάθειες του στο περιουσιακό και κληθείς να σχολιάσει ότι αρκετοί Κύπριοι πουλάνε περιουσίες στα κατεχόμενα, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «η άποψη μου είναι ότι πρέπει να αποφεύγονται μαζικές προσφυγές στο Ανώτατο Δικαστήριο διότι αναγνωρίζεται αυτή η λεγόμενη επιτροπή που έχει δημιουργήσει η Τουρκία και δίνονται αποζημιώσεις που δεν έχουν σχέση με την αξία των περιουσιών, είναι πολύ χαμηλότερες. Θα έπρεπε να περιοριστούμε στις διακρατικές προσφυγές, σε υποθέσεις όπως της Τιτίνας Λοϊζίδου, όπου πραγματεύεται το δικαστήριο αρχές και που μας εξοπλίζουν με πολλά επιχειρήματα. Αυτή η μαζικοποίηση έχει αποδυναμώσει τον κεντρικό πυρήνα των αποφάσεων του δικαστηρίου. Όταν έρχεται δικαστήριο και λέει ότι ο χρήστης περιουσίας αποκτά δικαιώματα αυτό είναι οπισθοδρόμηση. Φυσικά δεν έχει εξαλείψει την κεντρική θέση ότι το καθεστώς στα κατεχόμενα είναι καθεστώς υποτελές στην Τουρκία και παράνομο.
Λαμβάνουμε όλα αυτά υπόψη, αλλά εμείς εμμένουμε στη βασική αρχή ότι το θέμα των περιουσιών θα πρέπει να λάβει υπόψη την επιθυμία του ιδιοκτήτη με τρεις τρόπους: να ζητήσει ο ιδιοκτήτης να επανέλθει και να χρησιμοποιεί την περιουσία του ελεύθερα, να αποζημιωθεί ή να ζητήσει ανταλλαγή με περιουσία Τουρκοκύπριου στην ελεύθερη περιοχή. Εχουμε διαφορά με την τουρκοκυπριακή πλευρά που αποδίδει κεφαλαιώδη σημασία στην αποζημίωση. Δεν το βλέπω αφύσικο μελετώντας τις θέσεις της τουρκικής πλευράς γενικότερα, αλλά είναι μια διαφορά που παραμένει. Επίσης εμείς συνδέουμε επίλυση περιουσιακού με τις εδαφικές αναπροσαρμογές. Να επιστραφούν δηλαδή περιοχές υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση που είναι σήμερα κατεχόμενες και ο κάθε πρόσφυγας που θα επιστρέψει θα έχει πλήρη δικαιώματα στην περιουσία του. Αυτό σημαίνει ότι σμικρύνονται μεγέθη και των περιουσιών αλλά και οι περιοχές που θα περάσουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Και κάνει το πρόβλημα λιγότερο σύνθετο, δεν το επιλύει. Σε αυτό το ζήτημα ο κ. Έρογλου επιμένει να μείνουμε την τελευταία στιγμή και να το επιλύσουμε στη διεθνή διάσκεψη. Εγώ δεν δέχομαι διότι είναι μέρος των εσωτερικών πτυχών. Και πριν πάμε στην όποια διάσκεψη πρέπει να συμφωνήσουμε και επ’ αυτού. Και πρέπει να διευρυνθούν σε σχέση με προηγούμενα σχέδια οι περιοχές υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση. Είναι πάρα πολύ δύσκολο ζήτημα, είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τον κόσμο και προσπαθούμε να πείσουμε και τη διεθνή κοινότητα», διότι πολλοί, είπε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, θέλουν να ολοκληρώνουμε με τη διαδικασία.
Ερωτηθείς σε ποιες κινήσεις θα προβεί για να βελτιώσει την κατάσταση στο εσωτερικό της Κύπρου που είναι, όπως είπε και ο ίδιος, πολυδιασπασμένο, ο Προεδρος Χριστόφιας είπε ότι «θέλω να ‘δικαιολογήσω’ την κατάσταση ένεκα εκλογών, ένεκα του πώς θα έλκυαν ψήφους. Θεωρώ ότι η Κύπρος πρέπει να είναι πάνω από κομματικές σκοπιμότητες. Ασφαλώς και θα αναλάβω πρωτοβουλίες, θα συνέλθει το Εθνικό Συμβούλιο πριν πάμε στη Γενεύη σε μια προσπάθεια να τα βάλουμε και πάλι κάτω και να βρούμε τρόπους καλύτερης επαφής και περισσότερης κατανόησης. Τώρα πόσο θα το πετύχουμε αυτό, θα φανεί. Διότι όλοι διακηρύττουμε ενότητα και το θέμα είναι πόσο συμβάλλουμε σε αυτό».
Κληθείς να πει ποιά διαβήματα έκανε η Κυβέρνηση για το θέμα της καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς στα κατεχόμενα, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «έχουν καταγγελθεί οι ενέργειες του κατοχικού στρατού, αλλά και ευρύτερα στην περιοχή, κατά κόρον και στα Ηνωμένα Έθνη και στην ΟΥΝΕΣΚΟ και σε ηγετικούς κύκλους διαφόρων οργανισμών και στο Βατικανό, όπου ο Πάπας έδειξε ευαισθησία δεδομένου ότι μέρος της πολύ πλούσιας κληρονομιάς είναι και θρησκευτικά μνημεία. Έχουμε δημιουργήσει μια κοινή επιτροπή με τον κ. Ταλάτ που έχει εντολή να καταγράψει μνημεία που αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά και να αρχίσει αναστήλωση ορισμένων από αυτών. Έχουν γίνει κάποιες κινήσεις, μια μικρή πρόοδος αλλά υπάρχει και εδώ στασιμότητα.
Να εξάρω μια δήλωση του Αρχιεπισκόπου που είπε ότι είναι έτοιμος, ως Εκκλησία, να αναστηλώσουν τα εκκλησιαστικά, τα θρησκευτικά μνημεία. Ελπίζω να δοθεί το συντομότερο δυνατόν αυτή η δυνατότητα. Βεβαίως έχουν εγερθεί και θέματα που αφορούν τη Μονή Αποστόλου Αντρέα, του Αγίου Παντελεήμονα, το Αρμενομονάστηρο, όμως δεν έχουμε στην πράξη ακόμη έργο. Εύχομαι να αρχίσει το συντομότερο δυνατόν η αναστήλωση κάποιων μνημείων. Γίνονται αρκετά, αλλά όσα και να γίνονται δεν είναι αρκετά».
Σε ερώτηση πόσο σημαντικό είναι για τον ίδιο να είναι ο Πρόεδρος της λύσης, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε: «Είναι το σημαντικότερο. Είναι στόχος ζωής για μένα η λύση στο Κυπριακό διαφορετικά δεν θα διεκδικούσα και την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αυτό είναι ξεκάθαρο».
Ερωτηθείς αν θα είναι υποψήφιος για την Προεδρία της Δημοκρατίας ξανά, είπε ότι «αυτά είναι πράγματα που θα επιλυθούν στην ώρα τους. Αφού το συνδέω με εξελίξεις στο Κυπριακό θα κρίνω με βάση τις εξελίξεις στο Κυπριακό».
Κληθείς να δώσει τη δική του εκτίμηση γιατί ενώ τόσα χρόνια μιλάμε για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, τώρα υπάρχουν φωνές που εναντιώνονται κατά έντονο τρόπο σε μια τέτοια λύση, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «προσπαθώ να εξηγήσω και εγώ αυτό το φαινόμενο και δεν θέλω να το αποδώσω σε σύνδρομα ιδεολογικής φύσης, όπως του ότι ‘τώρα ήρθε ο κομμουνιστής να λύσει το Κυπριακό στη βάση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας’. Δεν θα ήθελα ποτέ να το αποδώσω σε αυτό. Φοβάμαι όμως κάτι: προηγούμενα ήταν απόκρυφη η διαμαρτυρία, διότι πιθανόν να πίστευαν ότι δεν θα λυθεί στη βάση ομοσπονδίας το πρόβλημα ή ότι δεν θα μπορούσαν ή ότι δεν θα εννοούσαν οι Πρόεδροι τη λύση της ομοσπονδίας. Φαίνεται ότι έχουν πειστεί ότι αυτός ο Πρόεδρος το εννοεί όταν λέει ότι θέλει να λυθεί το Κυπριακό και να είναι διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, όχι επειδή είμαι λάτρης της ομοσπονδίας και προπάντων της διζωνικής δικοινοτικής. Εκείνο που γίνεται είναι ότι είμαι συνεπής στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η ελληνοκυπριακή πλευρά έναντι της διεθνούς κοινότητας. Και αν δεν έγινε κατορθωτό να λυθεί στη βάση του ενιαίου κράτους, στη βάση μιας καθαρής λύσης, θα γίνει κατορθωτό τώρα που τα πράγματα έχουν γίνει πολυσύνθετα στον διεθνή χώρο και δυστυχώς οι αγωνιζόμενοι λαοί δεν έχουν το πάνω χέρι; Εδώ είναι το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε.
Γι’ αυτό εγώ απαντώ ότι πρέπει να είμαστε συνεπείς σε αυτό που δεσμεύτηκαν οι ηγέτες κατά συρροή και δεν μπορώ εγώ να το παίξω ‘μεγάλος πατριώτης΄, όπως θέλουν ορισμένοι να κάνουν και να αναθεωρήσω μια πολιτική της ελληνοκυπριακής πλευράς που έχει καθιερωθεί από το 1977. Προσπαθώ και εγώ να δώσω μια απάντηση σε αυτό το βασανιστικό ερώτημα. Και αυτή είναι η απάντηση μου».
Τέλος, ερωτηθείς αν εκτιμά ότι η εξέγερση των Τουρκοκυπρίων θα συνεχιστεί και αν ναι τότε ποιά θα είναι αυτή η συνέχεια, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι «δεν πρέπει να βγάζουμε δογματικά συμπεράσματα. Είναι θετικό το γεγονός ότι οι Τουρκοκύπριοι εξεγείρονται. Η στάση απόλυτης κριτικής κατά της Τουρκίας πάνω σε καθαρά πολιτική βάση δεν αφορά το σύνολο των Τουρκοκυπρίων. Υπάρχει ένα μεγάλο μέρος των Τουρκοκυπρίων που δεν θέλει την Τουρκία, δεν θέλει τους έποικους, και θέλουν την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας και να ζήσουν μαζί με τους Ελληνοκύπριους σε συνθήκες ειρήνης και συνεργασίας στο πλαίσιο της ομοσπονδίας. Δεν υπάρχουν Τουρκοκύπριοι, εκτός από τη νέα γενιά, που δεν έζησαν τις συγκρούσεις και τη δημιουργία της εκατέρωθεν καχυποψίας. Οι παλιοί Τουρκοκύπριοι που έζησαν και τις καλύτερες μέρες με τους Ελληνοκύπριους έχουν ένα φόβο μέσα τους και πρέπει να διασκεδάσουμε αυτό τον φόβο με τις πράξεις μας. Πώς θα το καταφέρουμε; Έχουμε και εμείς αντιδράσεις.
Χαιρετίζω αυτή την εξέγερση των Τουρκοκυπρίων. Έχουν παράπονα οι Τουρκοκύπριοι ότι τους παρακολουθούμε απαθείς χωρίς να εξεγειρόμαστε και εμείς κατά της στασιμότητας και αυτής της απαράδεκτης κατάστασης, όμως ο Τουρκοκύπριοι οι οποίοι είναι μπροστάρηδες θα συνεχίσουν, είναι σαφές ότι θα συνεχίσουν, με έντονο τρόπο. Σε ποιο βαθμό η Τουρκία θα καταφέρει μέσω και πολιτικών κομμάτων να ευνουχίσει και να μετατρέψει την ουσία σε κάτι άλλο, αυτό είναι επίσης ένα άλλο ερώτημα για να απαντηθεί. Προσπαθεί πάντως η Τουρκία με κυνισμό και σκληρό τρόπο και με επαφές με τα πολιτικά κόμματα να το πετύχει.
Υπάρχει η εξής αντίφαση. Πάμε πίσω στην ιστορία. Στην Αγγλία της Αναγέννησης αυτοί που εξεγέρθηκαν ήταν συντεχνιακοί, δεν υπήρχαν πολιτικά κόμματα. Στην Κύπρο αυτή τη στιγμή οι συντεχνίες είναι οι μπροστάρηδες, ενώ τα πολιτικά κόμματα που έπρεπε να ήταν εκείνοι που θα ‘έσυραν τον χορό’ της αντίστασης της κατοχής έχουν ‘καθίσει’ πίσω. Διότι υπάρχουν πολλοί μηχανισμοί άσκησης επίδρασης από πλευράς της Τουρκίας», κατέληξε.
